De twee stimuleringsprogramma's die de Federal Reserve nu heeft lopen hebben beide een min of meer open einde, in tegenstelling tot de eerdere stimuleringsrondes. Het QE3 programma ($40 miljard per maand aan hypotheekleningen opkopen) zou stopgezet worden zodra de arbeidsmarkt een krachtig herstel laat zien. Een enigzins vage doelstelling, die de Federal Reserve met QE4 heeft aangescherpt. Dat laatste stimuleringsprogramma ($45 miljard per maand aan langlopende staatsobligaties), zal namelijk van kracht blijven zo lang de werkloosheid boven de 6,5% blijft en de inflatie (CPI) niet boven de 2,5% uitstijgt.
De QE3 en QE4 programma's pompen gezamenlijk $1 biljoen per jaar aan nieuw geld in de economie. Het grootste gedeelte daarvan is nog niet in de economie gekomen, omdat banken dat geld weer als overtollige reserve bij de Federal Reserve parkeren. Mede daarom hebben we nog geen extreem hoge prijsinflatie gezien in de VS. De CPI blijft laag, ondanks het feit dat de koersen van aandelen en obligaties de laatste jaren behoorlijk zijn gestegen.
Perceptie
Door de suggestie te wekken dat de stimuleringsprogramma's van de Federal Reserve van tijdelijke aard zijn weet Beanke de financiele markten enigzins te kalmeren. Met een stop op meer dan 2,5% inflatie en minder dan 6,5% werkloosheid straalt de Federal Reserve uit dat het zich bewust is van de gevaren van verdere monetaire verruiming. Maar deze twee cijfers – de CPI inflatie en de werkloosheid – zijn beide vrij 'kneedbaar'. Door bepaalde groepen van de beroepsbevolking wel of niet mee te tellen kan het werkloosheidscijfer dalen of stijgen, onafhankelijk van de hoeveelheid banen die werd gecreëerd in een bepaalde periode. De laatste cijfers gaven aan dat de werkloosheid was gedaald tot 7,7%, maar wie verder in de gegevens duikt ziet dat die daling grotendeels toe te schrijven is aan een half miljoen Amerikanen die uit de statistieken vielen (google: not in labor force). Ook zien we de participatiegraad, een andere manier om de situatie op de arbeidsmarkt te peilen, alleen maar verder wegzakt.
Feit blijft dat de Federal Reserve het gat moet opvullen tussen het begrotingstekort van de Amerikaanse overheid en de hoeveelheid schuldpapier die het ministerie van Financien weet te verkopen aan (buitenlandse) beleggers. Haken buitenlandse beleggers af (Rusland en China kopen al minder Amerikaanse Treasuries..), dan moet dat opgevangen worden door ofwel drastisch te snijden in de overheidsuitgaven ofwel met de geldpers van de Federal Reserve. Met een staatsschuld die alsmaar verder oploopt en met het chronische begrotingstekort van de Amerikaanse overheid lijkt het slechts een kwestie van tijd voordat buitenlandse kopers/bezitters van Amerikaans schuldpapier de stekker eruit trekken. Vanaf dat moment gaat het hard, want dan moet de Federal Reserve steeds meer staatsobligaties opkopen om de obligatiekoers op peil te houden (en de rente laag). Daar komt nog bovenop dat de Amerikaanse overheid iedere maand oude staatsobligaties moet doorrollen, waarvoor opnieuw geld bijgeleend moet worden.
Onderstaande grafiek, die is samengesteld door het team van Casey Research, laat zien hoe de balans van de Federal Reserve zal groeien als gevolg van het QE3 en QE4 programma. Daarin zit de aanname verwerkt dat beide stimuleringsrondes nog tot in 2016 in de huidige vorm intact zullen blijven. Dat is natuurlijk nu nog niet zeker, want het kan sneller of minder snel gaan. Hoe dan ook, de richting is duidelijk. Daar doet de daling van de goudprijs van gisteren naar mijn mening niets aan af. Sterker nog, het is voor mij één van de redenen om nog steeds goud aan mijn persoonlijke 'balans' toe te voegen.
Balanstotaal Federal Reserve naar $6 biljoen in 2016? (Bron: Casey Research)
