Economen in IJsland zijn momenteel aan het evalueren wat de voordelen zijn van toetreding tot de euro ten opzichte van het behoud van de eigen kroon, zo schrijft Russia Today. Minder dan vijf maanden geleden zei minister van Financiën van IJsland, Katri Juliusdottir, dat de kroon nooit meer volledig hersteld zal worden als vrij bewegende valuta. Steeds meer ingewijden hinten de laatste tijd naar de mogelijkheid dat de IJslandse munt volledig geschrapt wordt.
“We moeten andere opties in overweging nemen en één van die opties is om toe te treden tot een grote muntunie”, zo verklaarde gouveeur Mar Gudmundsson van de IJslandse centrale bank dinsdag tegenover Bloomberg. Over een mogelijke toetreding tot de Eurozone zei Gudmundsson het volgende: “Dit is een discussie die wereldwijd gevoerd wordt. Hoe kleiner het land is, hoe moeilijker die afweging is”.
Toetreding tot de euro
IJsland begon vroeg in 2010 al met gesprekken om toe te treden tot de Europese Unie, maar in 2012 ketste dat af door een overweldigende oppositie tegen de toetreding en door de verkiezingen die toen aanstaande waren. Slechts 25% van de IJslandse bevolking sprak zich in een recente peiling uit als voorstander van toetreding tot de EU, maar een meerderheid van twee derde stemde toen tegen. Toch blijft de regering benadrukken dat er een noodzaak is om aan te sluiten bij een economisch zwaargewicht.
Toen de economische crisis in 2008 toesloeg in IJsland werden beleggers en economen verrast door het besluit van de regering om de drie grootste banken failliet te laten gaan en $85 miljard aan verplichtingen niet na te komen. De aandelenmarkt van IJsland kelderde toen met 90%, terwijl de werkloosheid en de inflatie opliepen naar respectievelijk 10% en 18%.
Economie IJsland herstelt
Inmiddels is de economie van IJsland alweer wat aan het opkrabbelen van de donkere dagen direct na de bankencrisis. De aandelenmarkt is weer gestegen, de werkloosheid zakte weer naar 5% en ook de inflatie kwam weer terug naar een meer aanvaardbaar niveau van 4,2%. Als gevolg van deze positieve ontwikkelingen verhoogde kredietbeoordelaar Moody’s de rating van IJsland naar ‘stabiel’. Fitch verhoogde de waardering naar BBB. Desondanks is de IJslandse kroon blijvend verzwakt in vergelijking met de periode voor 2008.
Russia Today schrijft dat er weinig succesverhalen zijn onder de resterende individuele munten in Europa. Alleen de Noorse en Zweedse kronen weten hun waarde goed te behouden, ook omdat de valuta van deze landen worden gezien als vluchthaven bij stress in de Eurozone. Voorheen vervulde ook Zwitserland een dergelijke rol, maar hun centrale bank bezweek onder de druk om de munt zwakker te maken.
Met een eigen valuta kan IJsland meedoen in de wereldwijde valutaoorlog en zodoende haar exportcapaciteit verbeteren, maar daarmee zou het land zich niet populair maken. De VS en Japan kregen tijdens de G20 top in Moskou van afgelopen week veel kritiek op hun monetaire (wan)beleid, vooral vanuit Europa. Wolfgang Schauble waarschuwde recent nog voor een overvloed aan liquiditeit als gevolg van het beleid van sommige centrale banken. De Franse minister van Financiën, Pierre Moscovici, liet er ook geen enkele twijfel over bestaan. Hij zei dat monetair beleid niet gebruikt moet worden om de wisselkoers te sturen.
Fictieve IJslandse €2 munt
Uitbreiding Eurozone
Nieuwe aspirant-leden van de Eurozone, zoals IJsland, Letland, Litouwen en misschien ook Polen, staan allemaal voor de afweging tussen een grote mate van monetaire en fiscale onafhankelijkheid of toetreding tot een muntunie met een centraal gestuurd beleid. In het laatste geval komen daar wel de nodige moeilijkheden bij kijken, zoals de crisis in de PIIGS-landen. Het is niet uit te sluiten dat daar nog een keer geld heen moet om de bankensector te stabiliseren.
Estland voegde zich in 2011 bij de euro, toen de Europese schuldencrisis volop in het nieuws was. Toch heeft dat Estland geen schade toegebracht, integendeel. Letland komt in 2014 bij de Eurozone en mogelijk volgt Litouwen een jaar later. Volgens berichtgeving op The Guardian is het mogelijk dat Polen in 2017 ook over zal stappen op de gemeenschappelijke munt en zich zal onderwerpen aan de disciplinerende rol van de ECB.
Letland
Voor Letland was het niet moeilijk om het besluit te maken over te stappen op de euro, want naar schatting 80% van alle economische activiteit was volgens de vice-premier van dat land al gekoppeld aan de euro. “Onze economie is volledig ge-euro-iseerd, wat er met de euro gebeurt treft ons ook”, zo verklaarde vice-premier Valdis Dombrovskis. Terwijl de politiek en het bedrijfsleven zich al sterk hebben gecommitteerd aan de euro wil slechts 30% van de Letse bevolking de overstap naar de euro maken, de rest blijft liever vasthouden aan de lat of weet het gewoon nog niet.
IJsland overweegt ook toetreding tot de Eurozone?
