De Amerikaanse dollar werd na de Eerste Wereldoorlog de belangrijkste valuta voor de internationale handel. Het Britse pond, dat voor de oorlog de belangrijkste munt was, verloor haar glans door een mislukte poging om terug te keren naar de goudstandaard. Het zou echter nog tot het einde van de Tweede Wereldoorlog duren voordat de status van de dollar als nieuwe wereldmunt formeel werd vastgelegd met het internationale akkoord van Bretton Woods.
Met dat akkoord uit 1944 werd de dollar de facto de wereldreservemunt. De waarde van de dollar werd bepaald op basis van een goudprijs van $35 per troy ounce. Alle andere valuta werden tegen een vaste wisselkoers gekoppeld aan de dollar en daarmee indirect ook aan goud. Dit nieuwe stelsel bracht na de Tweede Wereldoorlog stabiliteit en zorgde ervoor dat de wereldhandel snel weer op gang kwam. De kracht van de Amerikaanse economie – en het feit dat het land de grootste goudvoorraad ter wereld had – zorgde voor een groot vertrouwen in de dollar.
Dollar als wereldreservemunt
Ruim zeventig jaar later is de dollar nog steeds de belangrijkste reservemunt ter wereld. De belangrijkste grondstoffen worden nog steeds vrijwel uitsluitend in dollars afgerekend en wereldwijd hebben bedrijven en consumenten voor vele miljarden aan leningen afgesloten in dollars. Daarmee is de munt stevig verankerd in het hedendaagse financiële systeem. Met de introductie van de euro kwam er een alternatief voor de dollar, maar door de Europese schuldencrisis hebben de internationale ambities van de euro vertraging opgelopen.
Ondertussen is er steeds meer behoefte aan een alternatief voor de dollar, omdat het huidige geldsysteem ook de nodige nadelen met zich meebrengt. Het dollarsysteem bracht na de ellende van de Tweede Wereldoorlog en het interbellum weer een periode van economische stabiliteit en groei, maar tegelijkertijd maakte het de wereld erg afhankelijk van de Verenigde Staten. En dat terwijl het economische zwaartepunt in de wereld steeds meer richting Azië verschuift.
Past de dominante rol van de dollar nog wel bij de hedendaagse multipolaire wereldorde? En zijn de goudaankopen van de afgelopen jaren door verschillende centrale banken een aanwijzing dat het einde van dit monetaire systeem in zicht is? Een interessant gesprek tussen Paul Buitink en Willem Middelkoop bij Café Weltschmerz.
Dit artikel verscheen eerder op Goudstandaard
