Sinds de Russische inval in de Krim is er een heuse kapitaalvlucht op gang gekomen. Buitenlandse investeerders hebben in het eerste kwartaal van dit jaar naar schatting $70 miljard weggehaald. Andrei Klepach, de Russische staatssecretaris van Economische Zaken, bevestigt de grote uitstroom van kapitaal en erkent dat deze veel groter is dan waar men op gerekend had. Investeerders vrezen dat de uitstroom van kapitaal vroeg of laat zal leiden tot kapitaalcontroles en sluizen om die reden preventief geld weg uit Rusland.
“Het is schokkend, de financiële markten hebben extreem zelfvoldaan gereageerd en hebben zichzelf voor de gek gehouden door te geloven dat Rusland met haar bijna $500 miljard aan valutareserves onkwetsbaar is. Maar die reserves kunnen compleet irrelevant worden in een crisis als deze”, zo verklaarde Bartosz Pawlowski van BNP Paribas tegenover de Telegraph. volgens Lars Christensen van Danske Bank kunnen de Russische autoriteiten terugvallen op een vorm van financiële dwang om geld gevangen te houden in Rusland. “Kapitaalcontroles zijn een serieus risico en mogen niet buiten beschouwing worden gelaten. Wat er nu ook gebeurd, er is al permanente schade aangericht aan de Russische economie, omdat buitenlandse investeerders de acties van Rusland niet snel zullen vergeten.”
Sancties
Afgelopen maandag legden Europa en de Verenigde Staten economische sancties op tegen Rusland als vergeldingsactie voor de Russische annexatie van de Krim. Maandag werd bekendgemaakt dat de VS meer vloeibaar gas (LNG) beschikbaar gaat stellen aan landen die het nodig hebben. LNG dat oorspronkelijk bestemd was voor de Aziatische markt zal nu voor een deel in Europa afgeleverd worden. “Daarmee geven we, gezien de situatie in Oekraïne, een positief signaal af naar onze bondgenoten”, zo verklaarde Lisa Murkowski van het Amerikaanse Energy Committee.
Carlos Pascual van het Amerikaanse departement van Energie verklaarde afgelopen weekend dat bijna 80 miljard kubieke meter aan Amerikaans schaliegas op jaarbasis voor gebruik in Europa beschikbaar kan worden gesteld. Op dit moment importeert Europa als geheel 130 miljard kubieke meter gas uit Rusland. Volgens de Brusselse denktank Brueghel kan de EU haar afhankelijkheid van Russische gas binnen een jaar naar nul terugbrengen door meer te importeren uit Noorwegen, door de productie in Nederland op te schroeven, door strategische reserves aan te spreken en door de consumptie van aardgas terug te brengen. Europa kan 20 miljard kubieke meter gas besparen door alleen al de verwarming in alle woningen 1,5 graad Celsius lager te zetten.
Kapitaalvlucht
De grootste druk ligt momenteel op de financiële sector van Rusland. De Russische Sberbank heeft de groeiverwachtingen voor de economie van Rusland naar nul verlaagd en waarschuwde afgelopen weekend zelfs voor een recessie, indien de vlucht van kapitaal de $100 miljard overstijgt. “De huidige situatie heeft wereldwijd een negatieve impact op de economie, zowel in Rusland als in Europa”, zo verklaarde directeur German Gref. Kredietbeoordelaar Fitch verlaagde de kredietstatus van Sberbank en vier andere Russische banken. De kredietbeoordelaar verlaagde tevens de ‘outlook’ voor tien buitenlandse banken die in Rusland filialen hebben.
De Russische centrale bank probeert de waardedaling van de Russische roebel (10% ten opzichte van de Amerikaanse dollar sinds het begin van dit jaar) af te remmen en verhoogde daarom de rente met 1,5%. Die renteverhoging is nodig om vertrouwen in de munt terug te winnen, maar is beknellend voor de Russische economie. Volgens Pawlowski kan de Russische economie serieus in de problemen komen, indien de rente nog twee of drie maanden op dit niveau blijft. “Je kunt je munt verdedigen, maar als je dat doet sloop je de economie”.
Een devaluatie van de Russische roebel is ook niet echt een optie, omdat banken en bedrijven in Rusland schulden ter waarde van $650 miljard hebben in buitenlandse valuta. Als de roebel gedevalueerd worden neemt de last van deze schulden toe. Van die schulden in vreemde valuta moet ongeveer een kwart binnen een jaar doorgerold worden.
Kapitaalvlucht uit Rusland
