De valutaoorlog gaat een nieuwe fase in. Diverse valuta van met name opkomende markten verloren opeens veel waarde ten opzichte van de dollar. Ook de Russische roebel bleef niet bespaard, want deze munt heeft sinds het begin van dit jaar al 10% van haar waarde verloren. Vergeleken met een jaar geleden is de roebel al met 16% in waarde gezakt tegenover de dollar en 17% tegenover de euro. Op maandag bereikte de wisselkoers een record van 47,64 roebel per dollar en bijna 35 roebel per euro. Volgens Russia Today hebben we deze volatiliteit sinds februari 2009 niet meer gezien, een tijd waarin de aandelenkoersen wereldwijd bijna het dieptepunt bereikt hadden.
Zwakke roebel
De verwachting is dat de waarde van de roebel de komende tijd nog verder zal dalen. De centrale bank heeft aangegeven dat ze niet in zal grijpen, omdat ze streeft naar een volledig vrije wisselkoers in 2015. De Russische minister Aleksey Ulyukaev van economische ontwikkeling verklaarde tijdens het World Economic Forum in Davos dat de zwakke economische groei, een slecht sentiment onder investeerders en de stand van de Russische betalingsbalans hebben bijgedragen aan de waardedaling van de roebel.
Ulyukaev benadrukt het belang van het sentiment onder investeerders. Als het sentiment verslechtert zal men minder bereid zijn te investeren in de Russische economie. Hij verwacht dat een zwakke munt de economie kan helpen, omdat het de exportpositie van Rusland versterkt. Analist Igor Nikolaev verklaarde tegenover Russia Today dat er ook negatieve effecten voortvloeien uit een zwakkere munt.
“Een zwakkere roebel betekent minder buitenlandse investeringen en minder bedrijvigheid. Buitenlandse investeerders nemen liever afstand van een economie met een verzwakkende munt. De Russische autoriteiten moeten niet blijven verkondigen dat een volledig vrije wisselkoers van de roebel een zegening is. Anders zakt de munt nog veel verder weg.”
Volgens Chris Weafer van een consultancybureau uit Moskou is het gevaar van een zwakkere roebel dat het land in een negatieve spiraal terechtkomt. “Een zwakke roebel kan de economische groei vertragen, wat weer zorgt voor een nog zwakkere munt en nog minder groei. De overheid en de Russische centrale bank moeten de bevolking en de spaarders ervan overtuigen dat dit niet gebeurt.”
Investeerders stappen uit opkomende markten
Rusland zag in 2013 een uitstroom van kapitaal met een omvang van $62,7 miljard, meer dan de $57 miljard waar de centrale bank rekening mee hield. “De neerwaartse spiraal in de valuta van opkomende markten begon in mei vorig jaar, toen de Federal Reserve begon over het afbouwen van het stimuleringsprogramma. Daardoor begon kapitaal uit opkomende markten terug te stromen naar de Verenigde Staten, richting bezittingen die in dollars genoteerd staan”, zo verklaarde Weafer tegenover Russia Today.
De centrale banken van Turkije en Oekraïne hebben snel ingegrepen om de waarde van hun munt te verdedigen, maar Rusland laat de koersontwikkeling van de roebel volledig aan de vrije markt over.
Dollarreserves
Volgens Nikolaev kan de roebel nog verder in waarde dalen, maar hij verwacht dat het niet zo ernstig wordt als de roebelcrisis van 1998. Hij verwijst naar de $87,4 miljard aan dollarreserves die Rusland in een speciaal fonds bewaart. In 1998 zakte de wisselkoers van de roebel opeens van 6 naar 21 roebels per dollar, waardoor Russische spaarders met roebels opeens veel koopkracht zagen verdampen. Rusland kon in die tijd niet aan haar betalingsverplichtingen voldoen. Dat is nu wel anders, want Rusland heeft door de jaren heen met de export van grondstoffen een grote buffer van dollarreserves verzameld.
Volgens German Gref van de Russische Sberbank kunnen spaarders toch beter op roebels blijven zitten: “Het impulsief omzetten van spaargeld naar Amerikaanse dollars kan bij volatiele valutamarkten een verlies voor de spaarder tot gevolg hebben”. Nikolaev is minder patriottistisch, want hij is van mening dat het niet minder dan rationeel is om een deel van het spaargeld in roebels om te zetten naar dollars.
Update (28 januari 2014 om 15:40): Volgens de Russische nieuwssite Pravda heeft de centrale bank van Rusland wel ingegrepen in de valutamarkt. De centrale bank zou maandag voor $1 miljard hebben geïntervenieerd om de waardedaling van de roebel af te remmen.
Russische roebel gaat in de uitverkoop (Afbeelding via Russia Today)
