Ook Europa is gezwicht en heeft zijn eigen programma voor Quantitative Easing (QE). De ECB gaat maandelijks voor een bedrag van € 60 miljard schatkistpapier en ander schuldpapier opkopen. In totaal heeft de centrale bank € 1,2 biljoen euro uitgetrokken om het Japanse scenario te voorkomen. Dat land kampt grosso modo al 20 jaar met deflatie met alle negatieve gevolgen van dien.
Het land van de Rijzende Zon heeft ook zijn eigen QE programma, dat alweer bijna twee jaar loopt en dat voorlopig tot in 2016 doorloopt. Na een spetterend begin lijkt het erop, dat het herstelprogramma – Abenomics genaamd – begint te verzanden. In razend tempo verloor de yen aan waarde ten opzichte van bijvoorbeeld de dollar en de euro. Een zwakke yen moest de inflatie opstoken en tegelijkertijd de exportpositie verbeteren. De eerste tegenslag viel al in het tweede kwartaal van 2014 te noteren. De regering Abe verhoogde de btw van 5% naar 8% met desastreuze gevolgen. Japan moest deze beslissing bekopen met twee kwartalen van negatieve groei! De Japanse consument zag zijn toch al geringe koopkracht nog verder aangetast en hield de hand nog steviger op de knip dan voorheen.
Yen heeft veel terrein verloren op de US dollar
Abenomics
Premier Abe, die glansrijk een tussentijdse verkiezing won, was echter van mening, dat de terugslag tijdelijk zou zijn. Een winstgevender bedrijfsleven zou immers een deel van die winst omzetten in klinkende munt voor de werknemers. In het vierde kwartaal moest daar het eerste bewijs van te zien zijn. En inderdaad, in het laatste kwartaal van 2014 keerde de groei terug. Het werd echter geen stevige 2,2%, maar een minder overtuigende 1,5%. Nog steeds staan veel verkeerslichten op rood. De eerste tegenvaller is, dat bedrijven in het vierde kwartaal hun voorraden niet opbouwden met 0,7%, maar met hetzelfde percentage afbouwden. De tweede tegenvaller is zwaarwichtiger van aard. Voor het derde kwartaal op rij deden de bedrijfsinvesteringen met een krimp van 0,3% een stap terug. Gerekend was op een stap vooruit met 0,4%. Het zijn vooral de bedrijven op de binnenlandse markt, die niet willen investeren. Zij ondervinden heel veel last van zwakke yen, die alles zoveel duurder maakt voor de consument. Het was echter wel diezelfde consument die voor de verassing en de opluchting zorgde. Zijn bestedingen groeide met maar liefst 2% in plaats van 1,1% waar eerder rekening mee werd gehouden.
Heeft Japan nu het lek boven en is de groei terug? Het is veel te vroeg om te juichen en om de vlag uit te steken. Het herstel is niet breed gedragen en beperkt zich vooral tot de export sector. Dat is het domein van de grote corporates. Die lieten over het vierde kwartaal mooie cijfers zien met een gemiddelde winststijging van 14% en een omzetstijging van 5%. Ondertussen is de Nikkei 225 sinds het begin van het QE programma met meer dan 50 procent gestegen. Betekent zulks, dat ook de gemiddelde salary man profiteert van de sterke opleving in de exportsector en op de financiële markten? Geenzins, de reële lonen zijn in 2014 zelfs licht gedaald. Ook in de exportsector blijven de bedrijven op hun kisten met geld zitten. Ze wantrouwen nog steeds de effectiviteit van het bedrijf. En zo kan het gebeuren, dat nu slechts 7% van de Japanse bevolking verwacht, dat het daadwerkelijk beter zal gaan.
Nikkei is met meer dan 50% gestegen
En de grootste uitdaging wacht de regering Abe nog. De derde pijler van zijn beleid is de herstructurering van het Japanse economische model. Nog voordat er duidelijkheid komt over de aanpak van de herstructureringen, hebben de belangengroeperingen al de nodige schoten voor de boeg gegeven. Bij regionale verkiezingen zijn kandidaten, die de steun van premier Abe genoten, naar huis gestuurd! Het is de vraag of premier Abe dit verzet kan breken door nog meer geld te gaan bijdrukken, zoals centrale bankier Kuroda zou graag zou doen!
Cor Wijtvliet
Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD).
Meer informatie:
- Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected]
- Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen
- U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen!
- Ontvangt u het Journaal niet rechtstreeks? Abonneert u zich dan hier!
- Volg Cor Wijtvliet op twitter: @wijtvliet
Een gedachte over “Succes Abenomics blijft onzeker”
Na de WO2 zijn de westerse overheden begonnen met het reguleren van de economie. De ondernemers werden steeds meer gehinderd en lastig gevallen in hun werkzaamheden. Wat begon als het inrichten van het handelsverkeer, is verworden tot het regelrecht sturen tot zelfs direct beïnvloeden van werkgevers en werknemers. Ongeacht de nobele of edele motieven die meestal een politieke grondslag hebben, kunnen we nu zien wat de effecten zijn van de overheidsingrepen. Dit was een proces dat eigenlijk heel langzaam gaat, maar naar mate de handel steeds slechter gaat, in stroomversnelling terecht komt.
Het vreemde is ook nog eens dat de mainstream economen DE gebeurtenis in hun leven niet eens zagen aankomen, de financiële crisis van 2008. Maar, het wordt erger, de overheid is nog steeds van mening dat hun economen gelijk hebben, terwijl de keynesiaanse medicijnen totaal niet werken.
Werknemers en werkgevers willen eigenlijk vrij kunnen handelen voor hun dagelijks bestaan. Maar overheidsbeleid is erop gericht om het handelen van mensen te sturen, te beperken of te verbieden. Dit staat haaks op elkaar. Dit is een van de grote redenen waarom overheidsbeleid gedoemd is te mislukken.
De tweede belangrijke redenen is dat de overheid geen ondernemer is, maar een manager die fungeert als een zetbaas, zonder dat deze zijn eigen geld moet inzetten.
Daarnaast is er geen tucht van de markt, het faillissement model kennen zij ook niet. Toch is de overheid erin geslaagd om 50% van de economie voor haar rekening te krijgen.
De huidige problemen kunnen niet opgelost worden door de instantie die deze heeft gecreëerd. De ondernemer moet weer vrij baan krijgen, de overheid moet zich beperken tot de kerntaken (leger, politie, justitie, veiligheidsdiensten etc).
De huidige medicijnen zullen alleen maar lijden tot meer schuld, meer tekorten en meer economische achteruitgang. Het is een illusie om te denken dat een democratie een economie moet of zelfs kan aansturen. De socialisten, fascisten en de communisten dachten ook de economie via de politiek te sturen en zijn allemaal failliet gegaan. Schijnbaar zijn wij nu aan de beurt. En dat is onze eigen schuld.