Als de Eurozone uit elkaar valt komen we allemaal in een nieuwe depressie zoals die van de jaren dertig. Dat zei Yanis Varoufakis tijdens een lezing uit mei 2013, nog voordat hij bekend werd bij het grote publiek. De Griekse schuldencrisis speelde ook toen een grote rol in het dagelijkse leven van de Grieken en hing als een donkere wolk boven het economische herstel van Europa.
Volgens Varoufakis had Griekenland in 2010 al moeten besluiten om de schulden niet terug te betalen en in ‘default’ te gaan, omdat het probleem op die manier effectiever kon worden aangepakt. In het ideale geval zou die default plaatsvinden terwijl Griekenland binnen de eurozone blijft, omdat een vroegtijdige exit uit de Eurozone een economische ramp zou betekenen voor het land. Het volgende videofragment duurt zes minuten, een aanrader!!
We hebben de woorden van Varoufakis vertaald, het transcript staat onder de video. De belangrijkste passages hebben we benadrukt.
“Als de Eurozone uit elkaar valt komen we allemaal in een nieuwe depressie zoals die van de jaren dertig. De euro is onomkeerbaar, als we de euro nu opgeven gaan we niet terug naar de situatie van toen de euro er nog niet was. Het zijn dus twee heel verschillende dingen of je zegt dat we nooit de euro hadden moeten invoeren of dat je zegt dat we nu uit de euro moeten stappen.
De periode van acht goede jaren waarin de euro ons veel voorspoed heeft gebracht ligt nu achter ons. Als nu de euro uiteen valt krijgen we een gigantische depressie in Duitsland en stagflatie in de rest van Europa. De wereldeconomie zal niet in staat zijn deze klap op te vangen, China zal in een recessie terechtkomen en in landen als Brazilië zal alle voorspoed en economische ontwikkeling van de afgelopen jaren ten aanzien van armoede en werkloosheid teniet worden gedaan. Vanuit internationaal perspectief heeft het uiteenvallen van de eurozone grote gevolgen.
Nu vanuit het Griekse perspectief: Wat wij gedaan hebben als land [wijzend naar de regering] is een explosie van de schulden, een misdaad tegen de menselijkheid. Ik wil bij deze niet verdedigen dat we in de euro zijn gebleven, onder de eisen die werden opgelegd door Brussel [ten aanzien van de hervormingen en bezuinigingen]. Mijn voorstel was dat Griekenland in januari 2010 in default zou gaan, maar desondanks binnen de eurozone zou blijven en een dikke vinger zou uitsteken naar Duitsland en zou zeggen: Nu mogen jullie dit probleem zelf oplossen.
Waarom steunde ik niet het idee dat Griekenland terug zou keren naar de drachme? In andere woorden, waarom pleit ik wél voor de ene helft van de Argentijnse strategie, maar niet voor de andere helft? Dus waarom nou wél besluiten de schulden niet te betalen, maar niet besluiten om een eigen munt in te voeren?
Dat komt omdat Argentinië al een eigen munt had tijdens de crisis. Er was al een peso die gedevalueerd kon worden, een munt die weliswaar 1:1 gekoppeld werd aan de Amerikaanse dollar, maar die al in de handen was van de Argentijnse bevolking en waar de banken en pinautomaten al waren ingericht op het gebruik van pesos. Het was voor Argentinië simpelweg een kwestie van “laten we de munt even devalueren”. Maar als je geen eigen munt hebt kun je niet devalueren. Het enige wat je kunt doen is aankondigen dat je over acht maanden een eigen munt gaat introduceren en dat die munt meteen gedevalueerd zal worden…
Kun je je voorstellen wat een dergelijke aankondiging acht maanden van tevoren voor gevolgen zal hebben?! Dit is een recept voor een liquidatie van al het vermogen in Griekenland en een grootschalige vlucht van vermogen richting het buitenland. Tenzij we natuurlijk gewapende bewakers aan de grens zetten die alle mensen tegenhouden die hun vermogen het land uit willen krijgen. Maar dat zou betekenen dat we uit de Europese unie moesten stappen.
Vergeet ook niet dat Griekenland een ander probleem heeft dat Argentinië destijds niet had. Argentinië had toen ze devalueerde en een dikke middelvinger uitstak naar het IMF – een daad waar ik mijn bewondering voor uitspreek – een groot oppervlak aan landbouwgrond waar ze miljoenen tonnen aan sojabonen op kon verbouwen die China op dat moment graag wilde kopen. Griekenland heeft niets van die orde.
Gegeven het feit dat we geen goed exportproduct hadden en gegeven het feit dat we geen eigen munt hadden zou het economische zelfmoord zijn om nu uit de euro te stappen en een drachme in te voeren. We moeten omstandigheden creëren die een plan B mogelijk maken. We moeten alvast nadenken over een eigen munt voor het geval dat nodig is, niet omdat we de euro niet meer nodig hebben, maar omdat de euro er over een tijdje misschien helemaal niet meer is. Stel dat Duitsland eruit stapt, dat acht ik eerlijk gezegd nog waarschijnlijker.
Om af te ronden: Ik heb geen dogmatische positie over of we wel of niet in de euro moeten blijven. Voor mij is het een kosten baten analyse van menselijk leed. Het is heel simpel. Cyprus zou vandaag direct uit de euro moeten stappen, omdat ze in feite al uit de euro zijn gezet. Ze dragen nu al de kosten in de vorm van kapitaalcontroles en een kapot banksysteem. Waarom zou je dan ook nog een Trojka moeten verwelkomen al land?
Voor Griekenland is het nog niet zo ver, dus ik denk dat het voor de Griekse regering vanuit een Grieks, Europees en internationaal perspectief het meest effectief is om op te staan in de Ecofin of de Eurogroep en te zeggen: “Mensen, we gaan in default. We gaan in mei die €6 miljard die we volgens jullie verschuldigd zijn niet betalen”.
We hebben een niet functionerende economie die van het Europese stabiliteitsmechanisme geld moet lenen om de ECB terug te kunnen betalen. Dat is niet alleen idioot, het is in de basis een vorm van misantropie. Zeg daar gewoon nee tegen! Maar waarom zou je uit de euro stappen? In plaats daarvan moeten we die Europese instellingen confronteren met hun tegenstrijdigheden. Laat ze zelf inzien wat die tegenstrijdigheid is! Want bedenk goed dat wanneer de Griekse premier zegt dat het land haar schulden niet gaat betalen, dat dan de hel losbarst. In dat geval moeten er ofwel schokdempers gebruikt worden, ofwel de euro zal uiteenvallen. En dan kunnen we terug naar de drachme.”
Varoufakis: “Terug drachme is economische zelfmoord”
