In 1992 werd in Maastricht besloten dat er een gezamenlijke Europese munt zou komen: de euro. Vanaf 4 januari 1999 werden beurskoersen, de waarde van obligaties en opties aan de beurs al weergegeven in euro’s, maar het duurde nog tot begin 2002 voordat de Europese bevolking de fysieke munten en biljetten in handen zou krijgen en de euro zijn volledige introductie maakt. De munt werd in dat jaar gelanceerd in 12 verschillende landen. We zijn nu 12,5 jaar en een grote financiële crisis verder, dus het is tijd om de balans op te maken.

Marketupdate blikt met een aantal gastschrijvers terug op deze periode. Wat heeft de gemeenschappelijke munt ons gebracht? En was er eigenlijk wel een alternatief? En hoe ziet de toekomst van de munt eruit? In het derde deel stellen we deze vragen aan Cor Wijtvliet, de vaste columnist van Marketupdate en auteur van de wekelijkse Crash Investor en Cor Wijtvliet Journaal nieuwsbrieven.

Wat heeft 12,5 jaar euro ons gebracht? – Cor Wijtvliet

1. De euro bestaat nu 12,5 jaar en heeft de grootste financiële crisis sinds de jaren dertig doorstaan. Had u dat verwacht?

Cor Wijtvliet: Nee, ik heb lang geloofd in het welbegrepen eigenbelang van de financiële sector (Greenspan). Bovendien heb ik mij vergist in de kwaliteit van het toezicht.

2. De gemeenschappelijke munt werd in 2002 in twaalf verschillende landen geïntroduceerd. Inmiddels maken 18 landen gebruik van de munt en de verwachting is dat meer landen zich bij de muntunie willen aansluiten. Is de euro daarmee een succes?

CW: Niet, als de volatiliteit hoog blijft, omdat er op de markten wantrouwen heerst tegen de periferie en de nieuwe landen.

3. Kun u begrijpen dat steeds meer landen zich aan willen sluiten bij de euro?

CW: In principe wel. Voor het oosten betekent de gemeenschappelijke euro een gemakkelijkere en goedkopere toegang tot de markten van West Europa.

4. De Europese centrale bank zegt dat ze prijsstabiliteit nastreeft en volgens Klaas Knot is ze daarin nog succesvoller geweest dan de Bundesbank in het tijdperk voor de euro. Herkent u zich in de uitspraak van Knot?

CW: Nee, tot de uitspraak van Mario Draghi in juli 2013 was de euro slachtoffer van de marktkrachten!

5. De wisselkoers van de euro tegenover de dollar staat op dit moment veel hoger dan tijdens de introductie van de euro. Wat zegt dat volgens u?

CW: Dat de euro verschrikkelijk is overgewaardeerd. Dat is vooral te wijten aan de QE programma’s in Japan, de VS en de EU en aan de uitspraak van Draghi (safe haven).

6. Hoe zou Europa door de financiële crisis zijn gekomen als er geen euro was en alle landen hun eigen munt hanteerden?

CW: De perifere landen hadden hun valuta’s kunnen devalueren. Daardoor was er eerder een nieuw evenwicht bereikt tussen het Noorden en het Zuiden. De crisis was wellicht al voorbij geweest

7. Voorstanders van de euro zeggen dat de gemeenschappelijke munt geboren is vanuit de wens van vrede en welvaart binnen Europa. Hoe ziet u dat?

CW: Dat is ook zo, maar de ondertekenaars van het Verdrag van Maastricht hebben niet beseft dat de introductie van een gemeenschappelijke munt op zijn minst gepaard moet gaan met de vorming van bijvoorbeeld een muntunie. Institutioneel schoot Europa tekort en legde daarmee de basis voor de schuldencrisis

8. De euro is de eerste valuta die niet alleen haar koppeling aan goud, maar ook haar koppeling aan de natiestaat verbroken heeft. Dat betekent dat de goudprijs vrij kan bewegen en dat landen geen mogelijkheid hebben ‘de geldpers aan te zetten’. Wat vind u daarvan?

CW: Het al dan niet laten draaien van de geldpers is eerst en vooral de verantwoordelijkheid van de ECB. Die is tot nu toe zelfstandig en weet de politiek op afstand te houden. Dat is een zeer gewenste situatie

9. Terwijl andere centrale banken zoals de Federal Reserve en de Bank of England een stimulerend monetair beleid voeren is de ECB geneigd juist zo min mogelijk te doen. Wat vindt u van de aanpak van de ECB?

CW: De ECB wil best verruimen, maar de Bundesbank niet! Daar wringt de schoen!

10. Wat wordt volgens u de grootste uitdaging voor de euro in de komende 12,5 jaar?

CW: Die is meer politiek-economisch! De tegenstellingen tussen het Noord-zuiden en oosten moet minder worden. Het zou goed zijn als er een transfersysteem zou komen zoals in de VS. Dan nemen sterke staten verantwoordelijkheid voor de zwakker staten. Ook in de VS bestaat een geldstroom vanuit het Noordoosten naar het zuiden. Dat is al decennia zo en niemand klaagt erover.