De laatste jaren is er steeds meer onzekerheid over de toekomst van contant geld. Verschillende economen pleiten voor het afschaffen van grote bankbiljetten, omdat deze volgens hen vooral gebruikt zouden worden voor belastingontduiking en financiering van terrorisme. De Europese Commissie overweegt zelfs restricties op het gebruik van contant geld. Niet alle centrale banken gaan mee in deze trend, want de Zwitserse centrale bank heeft deze week laten weten dat contant geld voor haar even belangrijk is als giraal geld.
Tijdens de World Banknote Summit in Basel benadrukte de Zwitserse centrale bank het belang van contant geld voor de economie. Fritz Zurbrügg, de vicevoorzitter van de Raad van Bestuur van de centrale bank, zei in zijn toespraak dat de vraag naar bankbiljetten nog steeds zeer groot is en dat de hoeveelheid cash als percentage van het bruto binnenlands product in verschillende landen de laatste jaren juist weer toeneemt, mede als gevolg van de financiële crisis en de extreem lage spaarrente.
Vraag naar contant geld neemt juist toe sinds uitbreken financiële crisis (Bron: Swiss National Bank)
Vooral in crisistijd neemt de vraag naar bankbiljetten toe (Bron: Swiss National Bank)
Contant geld blijft interessant alternatief
Volgens de Zwitserse centrale bank is contant geld een veilige manier om een deel van je vermogen buiten het banksysteem te bewaren. En met de invoering van een negatieve rente in januari 2015 is er een extra reden bij gekomen om een deel van je vermogen in contanten aan te houden. Omdat dit nog niet op grote schaal gebeurt ziet de Zwitserse centrale bank nog geen reden om grote biljetten uit omloop te halen.
Ook als betaalmiddel verdient contant geld volgens de centrale bank een plek naast de verschillende elektronische betaalmogelijkheden. We zien de populariteit van contactloos betalen en mobiel betalen toenemen, maar volgens de centrale bank concurreren deze diverse moderne betaaltechnieken vooral met elkaar en niet met contant geld.
Mensen die contant geld blijven gebruiken doen dat volgens de centrale bank vooral uit gewoonte of uit gebrek aan technologische kennis. Ook vinden sommige mensen het makkelijker om te budgetteren met geld dat ze fysiek kunnen vasthouden en tellen. Ook zijn er situaties te bedenken waarin contant geld meer gepast is dan een bankoverschrijving, bijvoorbeeld als je iemand geld cadeau wilt geven.
Betrouwbaar en veilig
Op papier is er geen enkel verschil tussen een biljet van 100 Zwitserse frank en een tegoed van 100 Zwitserse frank op je bankrekening, maar het feit dat je dat bankbiljet altijd bij je kunt houden geeft het in sommige situaties een grotere waarde dan een banktegoed. Volgens de centrale bank heeft contant geld het voordeel dat het geen functionerend banksysteem nodig heeft en dat het dus altijd te gebruiken is. Omdat er geen derde partij nodig is kan een transactie in contant geld direct plaatsvinden, zonder enige vertraging of onzekerheid.
Een tweede voordeel van contant geld dat de centrale bank aanhaalt is dataveiligheid. Met elektronische betalingen en bankrekeningen is het lastiger de privacy te waarborgen, omdat alle gegevens in computersystemen bewaard worden. Als consument is het lastig te overzien wie er allemaal toegang heeft tot je betaalinformatie. Net als de Bundesbank heeft ook de Zwitserse centrale bank het element van privacy hoog in het vaandel staan. Met contant geld kun je direct betalingen uitvoeren, zonder een spoor van informatie achter te laten.
Fritz Zurbrügg concludeert dat er nog steeds goede redenen zijn om contant geld te gebruiken, zowel als betaalmiddel als spaarmiddel. En omdat er volgens de centrale bank genoeg wetten en regels zijn om witwassen en terrorismefinanciering tegen te gaan heeft ze geen plannen om het grootste biljet van 1.000 Zwitserse frank uit omloop te halen. Dat is een geruststellende gedachte voor vermogende spaarders die deze biljetten gebruiken om geld op te potten of die er daadwerkelijk grote aankopen mee betalen. Vorig jaar maakte de ECB bekend te stoppen met de productie van €500 biljetten.
Centrale bank Zwitserland blijft trouw aan contant geld
Vrije keuze
Als het aan de Zwitserse centrale bank ligt blijven alle bankbiljetten gewoon in omloop naast het girale geld. Het is aan de consument om het betaalmiddel te kiezen, terwijl de rol van de centrale bank is om de veiligheid en betrouwbaarheid van alle betaalmogelijkheden te garanderen. Uit de toespraak van Zurbrügg:
De mogelijkheid om betalingen uit te voeren is een basisvoorwaarde voor deelname aan het economische verkeer die voor iedereen toegankelijk zou moeten zijn. Dit zou niet verbonden moeten zijn aan de voorwaarde dat je een bankrekening moet hebben. Door beide taken te vervullen, het verzekeren van de distributie van contant geld en het faciliteren van een veilig cashloos betalingssysteem, legt de Zwitserse centrale bank het fundament voor het publiek om voor iedere transactie de gewenste betaalmogelijkheid te kiezen.
De World Banknote Summit is een nieuw platform bedoeld om alle partijen bij elkaar te brengen die zich bezig houden met de productie en distributie van bankbiljetten. Het is geen toeval dat dit initiatief uit Zwitserland komt, het land waar vermogende mensen van over de hele wereld hun goud, geld en andere bezittingen bewaren.
