Het persbericht en de bijgevoegde grafiek laat er geen enkele twijfel over bestaan: de groei van de Nederlandse hypotheekschuld stagneert, en daarmee ook de motor achter de stijgende huizenprijzen. Was de groei van de hypotheekschuld in 2010 nog bijna 2,5%, de afgelopen maand was die groei teruggevallen tot minder dan 1%. In november werd de totaal uitstaande hypotheekschuld verkleind, voor het eerst sinds het bijhouden van deze statistieken (sinds 2003).
In december groeide de hypotheekschuld weer, maar die impuls werd vooamelijk gedreven door huishoudens die nog onder de oude regels een hypotheek wilden afsluiten. Met ingang van 2013 moeten huishoudens die een hypotheek afsluiten ook daadwerkelijk gaan aflossen, waardoor de maandlasten voor dezelfde hoofdsom nu veel hoger uitvallen dan in 2012. Doordat de vraag zich sterk concentreerde in de laatste maand van 2012 zou het me niets verbazen als we in januari opnieuw een netto krimp van de totale hypotheekportefeuille waarnemen.
Groei hypotheekschuld gehalveerd
In november en december groeide de hypotheekschuld in Nederland op jaarbasis met ongeveer 1,5%, een halvering ten opzichte van diezelfde periode een jaar eerder. Ook de Nederlandsche Bank merkt op dat de terugloop in de groei van hypothecaire kredieten veroorzaakt wordt door de dalende vraag naar nieuwe hypotheken, de aangescherpte regels bij banken en de algehele economische ontwikkelingen. DNB schrijft dat de banken “door de toegenomen aandacht voor naleving van de regelgeving omtrent kredietverstrekking” terughoudender zijn geworden met het verstrekken van nieuwe hypotheekleningen.
In december 2012 was de totale hypotheekportefeuille in Nederland ongeveer €8 miljard groter dan diezelfde maand in 2011 (omgerekend is dat 1,5%). Medio 2011 – toen er nog geen sprake was van een afnemende groei van de hypotheekschulden – bedroeg de jaarlijkse toename van de totale hypotheekschuld nog €17 miljard (+3,5%).
Deflatie
Het langzaam maar zeker dichtdraaien van de kredietkraan begint op verschillende plekken zeer te doen in de Nederlandse economie. Niet alleen staan de huizenprijzen onder druk (en daarmee het ‘vermogen’ van veel Nederlandse huishoudens), ook wordt er veel minder geld uitgeven aan verbouwingen, onderhoud en interieur. Daar hebben bijvoorbeeld bouwbedrijven en meubelwinkels veel last van. Door de kredietgroei draaiden deze sectoren jarenlang op volle toeren, maar door het opdrogen van de stroom aan nieuwe kredieten is ook de vraag naar de producten en diensten van deze bedrijven sterk achteruit gegaan.
Ontwikkeling hypotheekschuld Nederland vanaf 2010 (Bron: DNB)
