De balans van veel centrale banken is sinds 2008 explosief gegroeid als gevolg van interventies in valuta- en obligatiemarkten. De volgende grafiek van Axel Merk (@AxelMerk) laat zien met hoeveel procent de balans van verschillende toonaangevende centrale banken gegroeid is sinds het begin van de financiële crisis.
Staatsobligaties, hypotheekleningen en valuta
In vijf jaar tijd bleek de Bank of England de zwakste schakel met een balansgroei van meer dan 320%, die voor een groot gedeelte veroorzaakt is door het stimuleringsprogramma van in totaal £375 miljard. De Federal Reserve volgt op een tweede plaats met een groei van meer dan 280%, die ze te danken heeft aan het opkopen van honderden miljarden aan staatsobligaties en hypotheekleningen.
Op de derde plaats staat de Zwitserse centrale bank met een balansuitbreiding van eveneens ~280%. Anders dan bij de Britse en Amerikaanse centrale bank groeide het totaal niet door aankopen van langlopend schuldpapier, maar door uitgifte van valuta. Om het plafond van de Franc ten opzichte van de euro in stand te houden moest de Swiss National Bank in vijf jaar tijd drie keer hard ingrijpen. Door vele miljarden Francs ‘bij te drukken’ en in te wisselen voor buitenlandse valuta werd voorkomen dat de Zwitserse munt zou aansterken ten opzichte van de euro.
De andere centrale banken hebben een minder spectaculaire balansgroei meegemaakt. Opvallend genoeg wist de Zweedse centrale bank een groot deel van de monetaire expansie in 2010 weer ongedaan te maken, een zeldzaam fenomeen. De balansomvang van de ECB is dit jaar ook behoorlijk ingezakt, wat voornamelijk toe te schrijven valt aan de herwaardering van de goudvoorraad van het Eurosysteem. Door de lagere goudprijs is er goudwaarde ‘verdampt’ op de balans. Dat verlies werd afgeschreven van de herwaarderingsreserve aan de passivazijde van de balans van de ECB.
Balanstotaal centrale banken sinds 2008 (Bron: Merk Investments)
