Op Bloomberg verscheen gisteren een bericht over deze opmerkelijke actie van de Israëlische centrale bank. Opmerkelijk, omdat centrale banken hun reserves normaal gesproken zo veilig mogelijk moeten wegzetten en daarom kiezen tussen valuta, goud en langlopende staatsobligaties. Aandelen werden altijd als te volatiel en te riskant beschouwd, maar blijkbaar is dat achterhaalde wijsheid in de 'modee economie'. Wat de Israëlische centrale bank ertoe gebracht heeft om in aandelen te stappen (en dan specifiek de Amerikaanse aandelen) is ons niet duidelijk, maar er zijn verschillende verklaringen te vinden.
Economisch gezien zouden we de redenering kunnen volgen dat de centrale bank zich zorgen maakt over geldontwaarding, waar met name valuta en staatsobligaties last van hebben. Aandelen weten zich enigszins te corrigeren voor inflatie, waardoor ze betere bescherming bieden tegen een hoge inflatie. Politiek gezien is er ook een uitleg te geven, want Amerika en Israel zijn goede bondgenoten. Jaarlijks ontvangt Israel van Amerika Amerika geld en militair materieel, waardoor het land in feite niet bang hoeft te zijn voor een mogelijke dreiging vanuit buurlanden. In Amerika zijn dit jaar verkiezingen, waarbij hogere aandelenkoersen worden geassocieerd met een beter functionerende economie. Dat maakt het zogenaamde economsiche herstel aannemelijker en is dus gunstig voor een herverkiezing van president Obama. We zouden ons zo voor kunnen stellen dat er overleg heeft plaatsgevonden tussen de centrale banken van deze twee landen, want er zijn natuurlijk veel meer aandelen die de Israelische centrale bank had kunnen kopen, bijvoorbeeld in eigen land.
De aankopen zijn aanvankelijk ongeveer $1,5 miljard groot, omgerekend 2% van de totale valutareserves van de Israëlische centrale bank. In een later stadium wil de centrale bank haar 'aandelenreserve' uitbreiden tot 10%. Dan spreken we al over een bedrag van $7,7 miljard, dat geïnvesteerd zal worden in zogeheten trackers en indexfondsen. Over de hele breedte krijgen Amerikaanse aandelenkoersen een impuls, waarmee de grens van 13.000 punten van de Dow Jones index eindelijk overtuigend gepasseerd kan worden. De centrale bank van Israel is ook wel fan van Apple, want daar zullen ook aandelen van gekocht worden via indexfondsen en trackers op de NASDAQ.
Voor de aankopen van de Amerikaanse aandelen werkt de centrale bank samen met de bedrijven UBS AG en BlackRock Inc. De gouveeur van de centrale bank, Stanley Fischer, maakte duidelijk dat de Israelische centrale bank al langer vermogen in aandelen stopt, maar op zeer kleine schaal. Hij verzekert de rest van de wereld ervan dat de Israëlische centrale bank met haar aandelenportefeuille “bijna geen blootstelling heeft aan landen met grote problemen”. Er wordt continu gekeken waar het geld het beste geparkeerd kan worden, aldus de gouveeur. De bank wil niets kwijt over de exacte compositie van de portefeuille, want dan zouden er gelijk vragen komen over waarom er voor de samenstelling is gekozen zoals die is samengesteld. De Fischer voegt eraan toe dat er ''een extee commissie is die de vinger aan de pols houdt omtrent de aandelenportefeuille''.
Federal Reserve mag geen aandelen kopen
De Amerikaanse centrale bank, die enige reputatieschade heeft geleden met ingrepen als QE1, QE2, noodleningen van enkele biljoenen en de jarenlange lage rente, heeft haarzelf verboden om direct aandelen te kopen. Het is opmerkelijk dat kleinere centrale banken, zoals die van Israel en Zwitserland, wel aandelen kunnen kopen als vorm van reserve. Als meer centrale banken deze weg kiezen kunnen aandelenkoersen nog veel verder opgepompt worden, want beleggers in de private sector kunnen hier alvast op anticiperen door positie in te nemen in afwachting op een nieuwe instroom van geld via centrale banken.
De eerste successen van kwantitatieve verruiming zijn dus al zichtbaar, zoals we eerder deze week ook al schreven in de Dagelijkse Kost. Helaas worden de spullen die mensen dagelijks nodig hebben steeds duurder (grondstoffen en olie), terwijl de bezittingen juist minder waard worden (vastgoed). Zo lang er maar genoeg liquiditeit in de economie gepompt kan worden zullen uiteindelijk alle prijzen stijgen, maar zal het geld nog minder koopkracht hebben. Hieronder een grafiek van de totale M1 geldhoeveelheid van de grootste centrale banken bij elkaar. Die verdubbelde ten opzichte van 1999 en lijkt alleen maar sneller op te lopen.
M1 geldhoeveelheid van de grootste centrale banken
