Aflossingsvrije hypotheek hoofdpijndossier voor banken?

Nederlandse banken hebben nog steeds een grote blootstelling aan aflossingsvrije hypotheken. Uit een recente presentatie van SNS blijkt dat de hypotheekportefeuille van de bank voor 38,9% bestaat uit aflossingsvrije hypotheken. Voor de Rabobank is dat 31% van het totaal aan hypotheken, terwijl de ING volgens de laatste berichtgeving 52% aflossingsvrij in de boeken heeft staan.

De aflossingsvrije hypotheek was door de stijgende huizenprijzen en de relatief lage maandlasten een tijd lang zeer populair. Nu de huizenprijzen dalen zijn deze financiële producten een bedreiging geworden voor de banken. Het onderpand is vrijwel volledig gefinancierd en is sinds het hoogtepunt in 2008 al met gemiddeld 20% in waarde gezakt. Het gevolg is dat steeds meer huizenbezitters een hypotheekschuld open hebben staan met een hoger bedrag dan de waarde van hun woning. Voor de Rabobank is dat al een derde van de totale hypotheekportefeuille en bij de ING zien we een soortgelijk marktaandeel.

Risicoportefeuille

De aflossingsvrije hypotheken zijn risicohypotheken geworden, een portefeuille waar banken meer grip op willen krijgen. De Rabobank schrijft in haar laatste halfjaarverslag dat ze het percentage aflossingsvrije hypotheken al heeft teruggebracht van 35 naar 31 procent. Ook Gerrit Zalm van de ABN Amro heeft kenbaar gemaakt dat zijn bank niet meer wil groeien op de hypotheekmarkt.

Conform de Basel III plannen moeten banken aan hogere kapitaaleisen voldoen, een doel dat ze kunnen bereiken door hun balanstotaal te verkleinen. Het is dus ook in het belang van de banken dat mensen versneld hun hypotheekschuld aflossen. Voor banken betekent het een verkleining van hun risico en een verbetering van hun kapitaalratio.

Extra aflossen of niet?

Huizenbezitters hebben de afgelopen tijd veel meer afgelost op hun hypotheek, maar dat was niet genoeg om te compenseren voor de prijsdaling van woningen. Is het wel verstandig om extra af te lossen op de hypotheek? Sommigen beargumenteren dat de spaarrente momenteel lager is dan de hypotheekrente, waardoor er rente bespaard kan worden door versneld af te lossen. Andere denken dat versneld aflossen zinloos is, omdat de waarde van geld door de inflatie alleen maar verder uitgehold zal worden. Dat zou betekenen dat de reële schuld door de jaren heen vanzelf kleiner wordt en dat huiseigenaren dat geld beter anders kunnen gebruiken.

Wanneer de bankencrisis oplaait is er nog een andere reden om niet versneld af te lossen. In het geval een bank omvalt worden bezittingen en schulden bij de betreffende bank tegen elkaar weggestreept. Heeft u een hypotheekschuld openstaan, maar heeft u tegelijkertijd duizenden of tienduizenden euro’s gespaard bij dezelfde bank, dan loopt u het risico dat al dat spaargeld verrekend wordt met uw schuld. Als u ervoor kiest om te sparen in plaats van extra af te lossen, dan is het sterk aan te bevelen om die spaarrekening bij een andere bank te openen.

Aflossingsvrije hypotheken problematisch voor banken