Bron: Cor Wijtvliet
The dollar is our currency, but it’s your problem is de beroemd geworden uitspraak van John Conally in 1971. Met deze woorden verdedigde hij het besluit van president Nixon om de financiële orde van Bretton Woods los te laten door de dollar los te koppelen van het goud.
De uitspraak drukt ook de dominantie van de dollar binnen het financieel bestel van die dagen uit. Aan die dominantie is nog weinig veranderd. En dit verdriet heel veel partijen, variërend van de Russen en Chinezen tot de Fransen en de Duitsers. Er zijn in de loop van de jaren meerdere pogingen gedaan om de macht van de dollar en daarmee van de Amerikanen te breken. Al in de jaren zestig probeerden de Fransen het met de Special Drawing Rights (SDR), een synthetische reserve munt. Het heeft niet zo mogen zijn. Ook pogingen van China hebben tot dusverre niet mogen baten.
Optimisten wijzen erop, dat centrale bankiers wereldwijd met hun voeten aan het stemmen zijn. Volgens het IMF zijn dollarreserves aan het dalen bij een aantal centrale banken ook al is die dollar goed geprijsd ten opzichte van andere belangrijke valuta’s. Wellicht opmerkelijk, maar je mag daar misschien niet al te veel waarde aan hechten.
Het is niet zo gemakkelijk om de rol van de dollar van de een op de andere dag fors in te perken. Dat kan eigenlijk gewoon niet. Bedenk bijvoorbeeld dat de markt voor in dollars gedenomineerde assets, vooral die voor overheidsschulden, heel omvangrijk en diep is. Daar kan geen andere markt aan tippen. Dat is een belangrijk gegeven. Beheerders van vreemde tegoeden prefereren eersteklas papier boven tegoeden in cash. Dan zijn ze bijna automatisch aangewezen op in dollars gedenomineerde assets, zoals de wel zeer liquide Amerikaanse treasury.
Het gevolg daarvan is, dat veel centrale bankiers voor enorme bedragen aan dollar assets in kas hebben. Japan en China hebben beiden treasuries in handen met een waarde van meer dan $ 1,1 biljoen. En dan hebben we het niet over andere in dollar gedenomineerde assets. Al dit papier met een grote boog op de markt gooien zou een vorm van financiële zelfmoord zijn. Dat kan alleen maar in extreme omstandigheden zoals in oorlogstijden.
Bedenk ook, dat de dollar een wel heel prominente rol speelt in de internationale handel, betalingsverkeer en bankbedrijf. Ongeveer de helft van de wereldhandel geschiedt in dollars. Voor de handel in belangrijke commodities zoals olie ligt het percentage nog hoger. Die hoge percentages illustreren het gemak en de efficiency van het gebruik van één valuta.
Last but not least, een wereldwijd geaccepteerd valuta is alleen dan mogelijk als overheden en markten vertrouwen hebben in de instituties achter die valuta. Ten tijde van de grote financiële crisis van 10 jaar terug speelden de Amerikaanse overheid en de Fed met verve de rol van lender in last resort en verschaften daar waar nodig liquiditeit om het bestel overeind te houden.
Maar juist aan dat vertrouwen wordt nu geknaagd. Dat is te wijten aan het beleid van de huidige Amerikaanse regering. Die zet steeds vaker de dollar in als wapen om landen te dwingen zich te voegen naar het Amerikaans beleid. Dat zet veel kwaad bloed en dus klinken stemmen om de rol van de dollar terug te dringen steeds luider. Volgens sommigen kan een digitale munt daarbij erg behulpzaam zijn. Op papier is het nu mogelijk om in razend tempo een digitaal financieel en betalingssysteem uit de grond te stampen dat kan wedijveren met dat van de dollar.
Op papier is dat mogelijk. Er zijn nogal wat ‘maren’ bij dit verhaal. Een ervan is vertrouwen. Het is moeilijk voor te stellen dat overheden schuldpapier uitgeven gedenomineerd in de libra van Facebook. Daar komt nog iets bij. Fiatgeld wort niet alleen ondersteund door overheden, maar nog veel meer door de kracht van de onderliggende economie. De huidige digitale munten voldoen hier in de verste verte niet aan en het ziet er niet naar uit dat dit kortelings gaat gebeuren.
Dat wil weer niet zeggen dat de Amerikaanse regering haar huidig schofferend beleid eindeloos kan voortzetten. Dan roept ze zelf het onheil over de dollar af!
