Bron: Cor Wijtvliet
De pre-socratische Griekse filosoof Heraclithos (5de eeuw voor Christus) wist het al: panta rhei kai ouden menei ofwel alles verandert en niets blijft hetzelfde. Dat geldt ook voor de energiemarkt en zeker voor de oliesector.
Het is niet eens zolang geleden dat olieprijzen omhoog schoten en opgeschoten jongelui ergens in het Midden-Oosten dagenlang met stenen naar de politie gooiden. Sociale onrust heette gevaarlijk te zijn voor de status quo en de machtsverhoudingen in de regio. Mogelijk oorlogsgevaar pakte nog desastreuzer uit! Niets mocht de ongestoorde aanvoer van olie uit het Midden-Oosten naar de Westerse landen in de weg staan. Zo ja, dan brak er op de financiële markten en bij beleidsmakers paniek uit.
Die tijden zijn waarschijnlijk voorbij. De bordjes lijken verhangen. Financiële markten raken niet langer in paniek als het aanbod in gevaar dreigt te komen, maar wanneer de vraag dreigt te horten. Een mooi recent voorbeeld zijn de reacties op het doen en laten van het hardnekkige coronavirus. Aan het begin van dit jaar lag de prijs van een vat olie nog royaal boven $ 60. Aan het einde van de maand januari komt de grens van $ 50 in zicht.
De aanpak van de Chinese overheid heeft tot gevolg dat olie niet vrijelijk door China getransporteerd kan worden. Dat is misschien niet zo erg, maar de vrees wordt sterker dat het coronavirus de economische groei in dat land aanvreet. Dat betekent dat de vraag naar olie minder zal worden. Is de vraag dan nog voldoende om het aanbod op te souperen, zo vrezen handelaren. En dan te bedenken dat de Libische stammenstrijd verhindert dat er olie uit dat land naar de internationale energiemarkten stroomt. En dan te weten dat nog in 2011 een haperende aanvoer uit Libië de prijs tot ver boven $ 100 joeg.
Natuurlijk, het verlies van 1 miljoen vaten per dag uit Libië is groter dan de vermindering van de vraag als gevolg van het coronavirus. Die boodschap gaat aan de handelaren voorbij. Ze zijn ervan overtuigd dat de productie van Amerikaanse schalieolie en/of de overcapaciteit van OPEC meer dan voldoende is om eventuele gaten in het korte termijnaanbod snel te dichten.
Ook de reacties van OPEC zijn veelzeggend. Het kartel gaat opnieuw aan tafel om verdere ingrepen in de dagelijkse productie te overwegen. Dat doet het kartel al sinds 2016 in innige samenwerking met Rusland. Het heeft allemaal niet mogen helpen. De prijs heeft de neiging eerder verder te dalen dan te stijgen, welke beperkingen ook afgesproken worden. En dan te bedenken dat landen als Iran en Venezuela steeds minder olie naar de markt brengen. De hardnekkige, maar weinig succesvolle pogingen om vraag en aanbod in evenwicht te brengen, onderstrepen nog maar eens hoezeer de markt veranderd is.
Het ziet er bovendien niet naar uit, dat oude tijden snel herleven. PEC houdt er de moed in door er steeds maar weer op te wijzen dat de vraag op termijn gewoon hoog zal blijven. Ze wijzen daarbij op de voortgaande industrialisatie van Opkomende Landen. Er is echter een duidelijk verschil tussen zeggen en doen. Belangrijke spelers als Saoedi-Arabië zijn druk bezig hun economie te diversifiëren. Ze kiezen er veiligheidshalve voor minder afhankelijk te zijn van de energiesector.
Ze zijn slim genoeg om te zien, dat fossiele brandstoffen meer en meer uit de gratie raken. De grote oliemaatschappijen zullen steeds meer, onder druk van institutionele beleggers, op zoek gaan naar alternatieven. Zelfs in Opkomende Landen gaan steeds vaker stemmen op zuinig aan te doen met de consumptie van fossiele energie. Met andere woorden, ook op termijn ziet het er niet goed uit voor de vraag naar olie.
Het is echter goed om te beseffen dat de energiemarkt voorlopig kwetsbaar blijft voor schommelingen. Aanvallen op bijvoorbeeld Saudische olie-installaties zijn niet goed voor de gemoedsrust, zeker niet als het duurt om de productie weer op gang te krijgen. De dreiging van een militair treffen tussen Iran en de VS heeft een opdrijvend effect op de prijzen. Maar ook hier zijn veranderingen zichtbaar. De prijsrally duurt niet lang meer en verliest al snel aan vaart om vervolgens weer te gaan dalen.
Handelaren zijn allesbehalve blind voor deze trend en zijn nu eerder bezorgd voor de effecten van het coronavirus op de Chinese economie. Ze weten nog dondersgoed dat in het laatste kwartaal van 2018 de prijs voor een vat olie onder $ 50 schoot. De prijsdaling was het gevolg van berichten over een afkoelende wereldeconomie. Alles verandert en niets blijft hetzelfde!
