Ook wij kunnen een flinke daling van de goudprijs niet uitsluiten, maar de argumentatie die in het artikel op het FD wordt gegeven raakt naar mijn mening kant nog wal. De aanname dat de goudprijs zich goed leent voor technische analyse is op zich al een opmerkelijke constatering, maar ook de stellingname van Roelof-Jan van den Akker dat je juist géén goud wilt hebben roept om een passend antwoord. Ik voelde vanmiddag de noodzaak om op deze column te reageren. Hieronder leest u de volledige column schuingedrukt, met tussendoor mijn commentaar.
”Na een rally van tien jaar is het wachten op een afstraffing van de goudprijs
Column verschenen op FD op 27 april 2012
Sinds de piek vorig jaar van $ 1900 dollar per troy ounce lijkt de goudprijs in rustiger vaarwater beland. De laatste zes maanden schommelt die tussen de $ 1600 en $ 1800. Over de laatste tien jaar toont de grafiek echter een vrijwel ononderbroken stijgende lijn. In die periode is de goudprijs een keer of zeven over de kop gegaan. En nog steeds kopen handelaartjes gouden sieraden op en wakkeren goeroes de goudkoorts van beleggers aan. Hoe lang kan dat nog doorgaan?
Nog even, zegt technisch analist Roelof-Jan van den Akker van ING. Maar binnen afzienbare tijd volgt de grote klap.”
Goud is nog nooit waardeloos geworden, ongedekt papiergeld daarentegen wel. Heel vaak zelfs. Mensen beginnen nu pas te ontdekken dat ze bedrogen worden door het geldsysteem, dat er steeds meer geld in circulatie is en dat de waarde ervan jaar op jaar snel minder wordt. Er is een groeiende behoefte om uit het papiergeld te stappen, dat vermogen gaat richting goud.
”De eerstkomende tijd zitten beleggers nog goed met het edelmetaal, voorziet ook goudspecialist Ron Schouten van Deutsche Bank. Hij beschouwt de huidige, wat lagere prijs als een prima instapniveau. ‘Economisch zijn er nog zo veel onzekerheden, we hebben echt nog wel even te gaan voordat het herstel overtuigend inzet.’”
Beleggers die fysiek goud kopen doen dat als het goed is niet om te speculeren op prijsbewegingen, daarvoor hebben we papieren instrumenten als goudcertificaten, opties, exchange-traded funds en degelijke. Daar vindt de trading plaats, de kopers van fysiek goud bergen dat op en zullen het voorlopig niet van de hand doen. Het hebben van goud is belangrijker dan de prijs. Natuurlijk betalen we het liefst zo min mogelijk, ook voor goud. Een periode van zwakte is daarmee een uitstekend moment om te kopen. Als de hectiek losbarst wil je er zeker van zijn dat je fysiek goud hebt.
”En zo lang de onzekerheid regeert, vlucht de belegger naar goud. De handelaar merkt het aan zijn eigen klanten, die het laatste jaar steeds vaker kiezen voor een ‘segregated account’ — een goudrekening waar 100% fysiek goud tegenover staat. ‘Vooral het omvallen van banken heeft beleggers zo nerveus gemaakt dat zij hun goud op elk moment willen kunnen opvragen’, aldus Schouten.”
Deze zorg is niet onterecht als je weet dat er binnen het banksysteem een veelvoud aan geld gecreeerd kan worden via het fractionele systeem. Wanneer een bank 90% van het spaargeld kan uitlenen lokt dat een totale leverage uit binnen het hele banksysteem van een factor 10. Het spaargeld op de bank ligt er niet, het is ingevoerd in een computer als zijnde een verplichting van de bank aan jou om dat geld om verzoek te kunnen geven. De bank betaalt je een risicopremie, dat is de rente. Dat risico is levensgroot, want iedereen weet dat een bank nooit in staat is om al het geld terug te betalen, zonder extee hulp van een centrale bank of andere banken. Het hele geldsysteem is per definitie insolvabel. Mensen die dat snappen kopen nu fysiek goud of goud op een segregated account (de eerstgenoemdeheeft de voorkeur). Mensen die denken dat goud een bubbel is zijn de mensen die goud willen traden en die dat doen via digitale en papieren beleggingsinstrumenten van een bank.
”Een andere trend is dat klanten vragen om kleinere coupures, bijvoorbeeld gouden munten. ‘Deze mensen zien het echt somber in, en hopen hiermee in de toekomst te kunnen betalen als het echt misgaat.’”
Het is populair om de goudbelegger belachelijk te maken. Maar hij weet dat goud altijd waarde heeft en dat goud het ultieme spaarmiddel is dat niet verwoest kan worden. Goud is zo waardevol dat het zelden te gebruiken is in het betalingsverkeer. Het is een appeltje voor de dorst, de reserve die mensen kunnen aanspreken om grote aankopen te doen. Het spreekwoord luidt niet voor niets: spreken is zilver, zwijgen is goud. Van de edelmetalen is zilver te gebruiken in het alledaagse betalingsverkeer, terwijl goud zal worden opgeslagen en uitsluitend als spaarmiddel dient. Goud heeft de bijzondere eigenschap dat het in een vaste hoeveelheid aanwezig is in de aardbodem en dat het niet onderhevig is aan verval of afbraak. Het goud is er altijd en wordt niet opgemaakt, waardoor het aanbod zeer stabiel is. Daarmee is ook de waarde van goud uitermate stabiel. Mensen die nu goud kopen zijn er zeker van dat er over tien jaar niet opeens 2x zoveel goud in de wereld is. Van papiergeld kan dat niet gezegd worden. Dat het goud in munten wordt geslagen heeft vooral een symbolische functie, de kans dat iemand er daadwerkelijk mee gaat betalen is klein.
De prijsontwikkeling van goud deint mee met het marktsentiment. Zo suggereerde de voorzitter van de Amerikaanse centrale bank Ben Beanke onlangs toch weer meer geld in de economie te gaan pompen, en prompt steeg de goudprijs een procentpunt. Meer dollars in de markt betekent een lagere rente en hogere inflatie, is de redenering — dan maar liever investeren in het waardevast geachte goud.
Meer dollars in de economie zorgt ervoor dat de waarde van elke dollar minder wordt. De goudprijs is in die zin een barometer. Gaat het slecht met een valuta, dan stijgt de goudprijs. Over de afgelopen veertig jaar zijn vrijwel alle prijzen gestegen, van vastgoed, aandelen, grond, grondstoffen enzovoort. Naar verhouding zijn goud en zilver dan nog relatief goedkoop tegen de huidige koersen. De stijging van de prijzen staat bijna in 1 op 1 verband met de toegenomen geldhoeveelheid.
”Maar is goud wel zo waardevast? Juist omdat de prijsontwikkeling zo sterk afhankelijk is van de luimen van beleggers, is het edelmetaal volgens Van den Akker uiterst geschikt om technische analyse op los te laten. Idee daarbij is dat het kuddegedrag van beleggers tot terugkerende koerspatronen leidt, die de technisch analist vervolgens extrapoleert naar de toekomst. Deze exercitie stemt Van den Akker niet vrolijk. De vorige goudbubbel vormde zich tussen 1976 en 1980. Toen stoomde de goudprijs even hard op als het afgelopen decennium, om de jaren daaa keihard te worden afgestraft. Van den Akker ziet meer technische signalen die erop wijzen dat het feest over een paar jaar voorbij is. De terugval zal volgens hem heel plotseling zijn. ‘Dat is het karakter van grondstoffenprijzen: of ze schieten omhoog of ze imploderen.’”
De goudmarkt wordt gemanipuleerd, zoals Alan Greenspan en vele anderen al eens gesuggereerd hebben. Dat gebeurt tot op de dag van vandaag, waarvan het bewijs wordt verzameld door de Gold Anti-trust Action Committee (GATA). Er is onderzoek gedaan naar de dagelijkse koersbeweging van goud en daaruit kwam een opmerkelijk resultaat naa voren. In de bullmarkt van de afgelopen tien jaar was het mogelijk om driekwart van de vermogen te verliezen door goud te kopen bij het openen van de Amerikaanse handel en te verkopen bij het sluiten van de Amerikaanse handel (exclusief commissies en transactiekosten, puur de spotprijs). Hoe kan de goudprijs in de Amerikaanse handel stelselmatig dalen, terwijl de goudprijs over de afgelopen tien jaar bijna 6x over de kop is gegaan? Een gemanipuleerde markt maakt technische analyse onmogelijk.
”Analisten die zich buigen over de ‘fundamentals’, zoals Schouten, wijzen op ondersteuning van de goudprijs doordat centrale banken de laatste jaren per saldo meer kopen dan verkopen. Vooral opkomende landen willen zo hun reserves — nu veelal dollarbeleggingen — beter spreiden. Maar volgens technisch analist Van den Akker is dit eerder een sein om uit te stappen. Want als het om de ontwikkeling van de goudprijs gaat, is het beoordelingsvermogen van de centrale banken in het verleden verre van feilloos gebleken, stelt hij. In 1997 bereikte de goudprijs het laagste punt sinds 1976 op ongeveer $ 250. Rond diezelfde tijd begonnen centrale banken massaal hun goudreserves te verkopen.”
Centrale bankiers zijn niet dom en weten ook wel dat goud de ultieme reserve is. Anticiperend op het ineenstorten van de Amerikaanse dollar willen Europese landen en opkomende markten (BRIC) diversificeren van de Amerikaanse dollar. Ze kopen steeds meer goud, zodat ze een reserve in bezit hebben die altijd te verhandelen is. De verkopen van goud door centrale banken voor 2000 waren bedoel om, zoals ik eerder al schreef, de goudprijs verder omlaag te drukken. Dit werd met opzet gedaan om de Amerikaanse dollar te ondersteunen. Een hogere goudprijs schept twijfels over de waarde van het papiergeld.
”‘Nogal een ongelukkig moment’, zegt Van den Akker. Verkopen op het dieptepunt, kopen op het hoogtepunt — het zijn klassieke patronen, die zich ook op dit moment weer voordoen. ‘Nu de goudprijs door het dak gaat, is de stemming: dat móét je hebben. Terwijl je goud juist absoluut niet moet hebben.’”
Onwetende beleggers kopen vaak op de top en verkopen op de bodem, maar de stellingname dat deze bullmarkt in goud te vergelijken is met die van 1974-1980 gaat niet op. Vergeleken met 1980 liggen de machtsverhoudingen in de wereld nu totaal anders. Amerika is minder dominant geworden, ondanks de oorlogen die ze voeren in het Midden-Oosten. Amerika heeft een ongekend grote schuldenberg kunnen stapelen, een schuld die nooit meer afbetaald zal worden met de fictieve koopkracht die het nu zou hebben. In tegenstelling tot in 1980 zal de goudprijs nu niet meer bepaald worden door de handel in Londen en New York, maar zullen er miljoenen participanten zijn in de goudmarkt over de hele wereld. Landen als China, India en Rusland hebben belangstelling voor goud en ook de bevolking in die landen weet de goud beter op waarde te schatten.
Goud moet je hebben als verzekering tegen een valutacrisis. Wie de geschiedenis erop naleest komt talloze voorbeelden tegen van hyperinflatie. Datzelfde staat Amerika te wachten, want ze hebben geen controle meer over de eigen valuta. Als de Federal Reserve stopt met monetair verruimen komt er een knellende deflatie, aangevuld met ondraaglijk hoge rentelasten voor burgers, bedrijven en de overheid. Beanke kan alleen maar kiezen voor de vlucht naar voren, door nog meer geld te drukken. De dollar is niet gekoppeld aan goud en veel dollarreserves liggen in het buitenland opgestapeld. Daardoor heeft Amerika geen controle over haar eigen munt. Besluiten landen als China en Japan massaal hun dollarreserves te dumpen voor iets anders, dan geeft dat een enorme prijsinflatie in de VS.
Goud is de ultieme verzekering die bescherming biedt tegen de waardeveietiging van geld. Keer op keer zijn mensen bedrogen en bestolen door het uit elkaar vallen van het geldsysteem, een proces dat vaak gepaard gaat met sociale onrust, chaos en schaarste aan producten. Goud in de handen van de mensen maakt ze minder kwetsbaar voor het risico dat ze hebben uitstaan in beloftes. Aandelen, obligaties en geld an sich zijn immers allemaal beloftes. Of deze beloftes nagekomen worden in crisistijd is nog maar zeer de vraag. Fysiek goud kent geen risico van een tegenpartij en heeft daarom waarde.
”Dan heeft hij het wel over de langere termijn, want tot ongeveer halverwege volgend jaar kan de belegger nog wel ritjes maken van $ 200 of $ 300. Maar zakt de goudprijs door de grens van $ 1500, dan is ‘Leiden in last’, aldus Van den Akker. Dan voorspelt hij een snelle val naar $ 1000.”
Beleggers die nu fysiek goud kopen doen dat waarschijnlijk niet met de gedachte om er snel geld mee te verdienen. In die zin is goud eigenlijk ook helemaal geen belegging! Het is spaargeld, dat als alteatief dient voor spaargeld op de bank of voor als veilig beschouwde staatsobligaties van Duitsland, Nederland, de VS enzovoort. In tegenstelling tot deze papieren activa is goud het enige wat echt bezit is, het geld en alles wat is gebaseerd op geld is in zekere zin illusionair. Of zoals Thomas Jefferson schreef: “Papiergeld is armoede, het is de illusie van geld en niet het geld zelf.” Hij voegde daaraan toe een fel tegenstander te zijn van een centrale bank die in staat is om geld in omloop te brengen en een overheid die in staat is te bepalen wat geld is. Waarvan akte.
Goud is vooral een verzekering van vermogen
