Wie economische modellen gebruikt moet zich ervan bewust zijn dat deze gebaseerd zijn op bepaalde aannames van rationaliteit en logica. In een laboratiumomgeving hebben deze modellen zich bewezen, maar in de praktijk blijken rationaliteit en logica soms ver te zoeken en daarmee de modellen en verwachtingspatronen te ondermijnen. Een voorbeeld is de termijnmarkt voor goud en zilver, waar van tijd tot tijd dingen gebeuren die zich niet door modellen of door technische en fundamentele analyse laten verklaren. De tekenen van manipulatie op de goud- en zilvermarkt zijn soms zo duidelijk, dat we ons afvragen waarom er op de reguliere media niet meer aandacht aan wordt besteedt. Afgelopen week was het opnieuw raak, toen naar verluidt één participant op de goudmarkt duizenden contracten achter elkaar dumpte en daarmee de spotprijs van goud met bijna $100 naar beneden drukte. Zilver volgde op die 29e van februari hetzelfde traject naar beneden en verloor op een gegeven moment meer dan $3.
Sterk geconcentreerde shortpositie
Uit het laatste Commitment of Traders report, dat wekelijks op dinsdag wordt gepubliceerd, blijkt dat bijna de helft van alle short contracten (45,3% om precies te zijn) in handen zijn van slechts vier verschillende spelers. Aan de long zijde is ook enige concentratie zichtbaar, maar die is met 17,8% voor de grootste vier posities lang niet zo verdacht. Als we de netto positie nemen is de concentratie van contracten aan de shortzijde met 35,6% minder groot, maar wel drie keer zo sterk als die van de netto long positie. De vier grootste longs hebben slechts 11,1% van de contracten in de boeken staan. We zijn benieuwd naar de nieuwste cijfers, waarin de koersdaling van 29 februari verwerkt zit.
En ondanks de prijsstijging van goud en zilver in de eerste twee maanden van dit jaar (ongeveer 10% voor goud en 20% voor zilver, inclusief de merkwaardige daling van 29 februari), wisten de zakenbanken die een aanzienlijk deel van de short contracten in de bieden hebben staan hun posities verder uit te breiden. Op TF Metals Report (het blog van Turd Ferguson), lezen we dat het kartel in de goudmarkt haar positie van eind 2011 tot eind februari heeft uitgebreid van 160.000 naar ongeveer 290.000 contracten, een toename van 43% aan neerwaartse prijsdruk in de markt. In de zilvermarkt werd er nog meer tegengas gegeven om de prijs te onderdrukken, want hier breidde het kartel haar shortpositie in diezelfde periode uit van 14.000 naar 39.000 contracten. Dat is een toename van 178%, die toch niet kon voorkomen dat zilver in korte tijd herstelde van ongeveer $27 eind vorig jaar tot meer dan $37 vlak voor de 'aanval' van 29 februari. De goudprijs naderde het niveau van $1800, terwijl zilver op een gezond volume de $37 wist te passeren. Voor beide metalen waren dat prijsniveaus die veel aandacht zouden trekken van beleggers en die de prijzen in korte tijd verder omhoog zouden stuwen.
Open interest gezakt
De 'open interest', het aantal contracten dat nog open staat en een tegenpartij zoekt om de deal te sluiten, zakte als gevolg van de dumping van contracten op 29 februari. In de termijnmarkt voor goud zakte de open interest voor contracten met levering in april met 17.991 stuks, van 270.183 naar 252.192 contracten. De open interest voor goudcontracten met levering in juni stegen marginaal, van 65.492 naar 65.522. In de zilvermarkt was de daling van de vraag beperkt, want de open interest voor contracten die aflopen in mei liep hier met iets meer dan 1.000 stuks terug tot 64.280.
Manipulatie
Turd Ferguson komt tot de conclusie dat het dumpen van tenminste 10.000 goudcontracten door JP Morgan op de COMEX verantwoordelijk was voor de verkoopgolf, die de spotprijs van goud met bijna $100 omlaag bracht tot beneden de grens van $1700. De snelheid waarmee de contracten werden gedumpt laat zich niet verklaren door een toevalligheid of door rationeel marktgedrag. Het tegendeel is waar, want iedereen die werkzaam is in de wereld van beleggen weet dat het absoluut niet handig is om een zeer grote positie in één keer op de markt te brengen. Dat drukt namelijk de prijzen en dus ook de opbrengst van de verkoop. Een handelaar die erop uit is om de beste prijs te krijgen voor zijn of haar stukken zal dat doen door geleidelijk wat aanbod los te laten op de markt en de positie in een tijdsbestek van uren, dagen of zelfs weken af te bouwen. JP Morgan doet dat met goud en zilver het liefste allemaal in één minuut, om daarmee de kopers te overweldigen en de balans tussen vraag en aanbod te herstellen op een zo laag mogelijke prijs.
225 miljoen ounce zilver
Tegenover King World News verklaarde Eric Sprott van Sprott Asset Management dat er op 29 februari in minder dan een half uur tijd 225 miljoen troy ounce aan zilvercontracten werd aangeboden, een hoeveelheid die in geen verhouding staat tot de hoeveelheid fysiek zilver die jaarlijks op de markt komt. In 2011 was dat iets meer dan 1 miljard troy ounce, afkomstig uit mijnproductie enerzijds en recycling anderzijds. De hoeveelheid fysiek zilver die in drie maanden op de markt komt werd op 29 februari in de vorm van papieren beloftes aangeboden in een tijdsbestek van slechts 30 minuten. Met deze cijfers bij de hand weet Eric Sprott geen andere conclusie te trekken dan dat er geen enkele relatie meer is tussen de termijnmarkt voor zilver op de COMEX en de werkelijke zilvermarkt van mijnproductie en recycling.
Eric Sprott vervolgt: “En dan hebben we het alleen nog maar over wat er op de COMEX gebeurde. Wie weet wat er die dag allemaal is gebeurd op de LBMA, in het SLV zilverfonds en op andere plekken waar zilver op papier wordt verhandeld… In een neerwaartse koersbeweging van een uur werd een groot deel van het koersrendement van beide metalen gestolen. Het maakt beleggers ongemakkelijk en het is vervelend in een markt die al twaalf jaar stijgt en de best presterende belegging is geweest in die periode''
Volgens de fondsbeheerder zorgt de manipulatie op de papieren goud- en zilvermarkt voor ontzettend veel neerwaartse volatiliteit. Het komt maar zelden voor dat goud op één dag met $100 en zilver met $2 stijgt, maar omlaag zien we dergelijke bewegingen veel vaker. Die is niet alleen verdacht, het is volgens Eric Sprott zelfs met voorbedachte rade. Hij verwijst naar de woorden van James Turk, die eerder verklaarde dat er een geleidelijke terugtrekking plaatsvindt in de goud- en zilvermarkt. De prijs mag elk jaar wat stijgen, maar de situatie moet niet uit de hand lopen. Daarom grijpt het kartel zo nu en dan in door met het dumpen van contracten een sterke koersdaling in gang te zetten. Door te voorkomen dat de goud- en zilverprijs snel stijgen zien de verschillende ongedekte valuta er minder slecht uit, waardoor de grote stroom aan geld richting het edelmetaal uitblijft.
Centrale banken willen aandacht van goud en zilver afleiden
Eric Sprott merkt net als ons op dat dit soort dalingen in de goud- en zilverprijs vaak samenvallen met nieuws dat juist erg positief is voor de edelmetalen. Dat was ook nu weer het geval, want op 29 februari pompte de ECB opnieuw geld in de banken via de tweede ronde van LTRO (long-term refinancing operation). De banken ontvingen €530 miljard aan gloednieuw geld, dat overigens voor een groot deel direct weer gestald werd bij de ECB. Dit soort duistere activiteiten doen het vertrouwen in de valuta geen goed, maar juist op dat moment gingen de prijzen van goud en zilver ongekend hard naar beneden. Steeds als je denkt dat het nieuws positief is voor de edelmetalen zien we de prijs dalen, omdat de centrale banken willen voorkomen dat goud en zilver de zwakheden van het ongedekte geldsysteem blootleggen.
'Manipulatie zal doorgaan'
Eric Sprott verwacht dat de manipulatie in de termijnmarkt voor goud en zilver gewoon door zal gaan, zoals het dat al jaren doet. Toch zal dit op een gegeven moment stoppen, omdat mensen simpelweg deze markten zullen verlaten. De vraag naar fysiek goud en zilver zal de papieren handel in beloftes onder druk zetten en op een gegeven moment opbreken.
De beren over de manipulatie op de zilvermarkt. Hier ziet u het eerste deel van de serie.
