Zuid-Afrika is niet meer de grootste goudproducent ter wereld (vierde grootste in 2011), maar levert nog altijd een aanzienlijke bijdrage aan het wereldwijde aanbod van nieuw gedolven goud. Het opgraven van goud wordt steeds kostbaarder, omdat er dieper gegraven moet worden en omdat de kwaliteit van het gouderts steeds slechter wordt. Daar komt nog eens bij dat de looneisen hoog zijn, want Reuters schrijft dat de werknemers in veel mijnen jaarlijks een procentuele loonsverhoging van dubbele cijfers eisen.
Afgezet tegen de stijgende productiekosten is de recente daling van de goudprijs ook bijzonder ongunstig voor de goudmijnen. Om ze wat meer lucht te geven heeft de Zuid-Afrikaanse regering nu besloten om het marginale belastingtarief te verlagen van 43 naar 34 procent. Voor Gold Fields, één van de grootste goudmijnen in Zuid-Afrika, betekent de belastingverlaging een besparing van omgerekend $120 miljoen over het eerste kwartaal van 2012. Een deel van de belastingverlaging compenseert de overheid met een verhoogde belasting op dividend, waardoor vooral investeerders getroffen worden. Deze komen trouwens voor een groot gedeelte uit het buitenland.
Overheid wil ook profiteren van winstmarge
Nick Holland, de directeur van Gold Fields, is niet te spreken op de lastenverzwaring die de regering ze de laatste tijd heeft opgelegd. “We betalen al ongeveer 300 miljoen rand aan royalty belastingen per jaar (ongeveer $36,14 miljoen). Nu komen er ook al voorstellen ter sprake om een milieubelasting te heffen van eveneens 300 miljoen rand. ''We kunnen niet veel meer hebben”, aldus Holland.
In de Zuid-Afrikaanse politiek gaan ondertussen ook al voorstellen rond om de winstbelasting voor mijnbouwbedrijven in eigen land extra te belasten, waardoor ze effectief bijna de helft van hun winst zullen afdragen aan de overheid. Voor aandeelhouders van de mijnbouwbedrijven in Zuid-Afrika heeft de nieuwe belastingverlaging zoals gezegd niet veel voordelen, omdat de maatregel samenvalt met een hogere dividendbelasting voor aandeelhouders.
Susan Shabangu, de Zuid-Afrikaanse minister van mijnbouw, verklaarde tegenover Reuters dat toekomstige veranderingen in het belastingstelsel erop gericht zullen zijn om de mijnbouwbedrijven concurrerend te houden. De mijnbouw vormt in Zuid-Afrika een belangrijke bron van werkgelegenheid en is daarmee ook belangrijk voor de economie van het Afrikaanse land. Reuters schrijft verder dat ook overheden in andere landen een graantje willen meepikken van de gestegen prijzen voor grondstoffen. Dat doen ze bijvoorbeeld door belastingen en de kosten van vergunningen te verhogen. In Ghana zijn de belastingen al verhoogd voor de mijnbouwbedrijven, terwijl de regering van Zimbabwe plannen heeft om buitenlandse mijnbouwbedrijven te dwingen om tenminste 51% van hun aandelen te verkopen aan investeerders uit Zimbabwe zelf.
Open goudmijn in Zuid-Afrika
