Volgens ingewijden zakte de waarde van de Iraanse rial vorige week maandag met ongeveer 5%, nadat het een dag eerder al met 7% in waarde was gekelderd ten opzichte van de Amerikaanse dollar. En hoewel de officiële wisselkoers suggereert dat 12.215 rial gelijk staan aan één Amerikaanse dollar blijkt dat men in de praktijk met 25.650 rial over de brug moet komen, meer dan het dubbele. Het wegzakken van de Iraanse valuta geeft aan dat de handelsbeperkingen die Amerika en Europa hebben opgelegd effect hebben op het dagelijkse leven in Iran. Het atoomprogramma van Iran gaat overigens gewoon door, dus in die zin schieten de sancties hun doel voorbij.
Volgens de Iraanse regering zijn er genoeg reserves en is de waardedaling van de munt toe te schrijven aan een nerveuze markt. In Iran kan men ook moeilijk aan buitenlandse valuta komen, omdat Westerse banken geen zaken meer mogen doen met Iran. Sommige Chinese banken zouden volgens berichtgeving van de New York Times nog wel zaken doen met Iran, maar die zijn door het Witte Huis verzocht hun handelsactiviteiten met Iran te staken.
Zonder toegang tot buitenlandse valuta (en met de hoge prijs van het omruilen van rial voor Amerikaanse dollars op de zwarte markt) is de Iraanse bevolking niet langer in staat om naar het buitenland te reizen. Ze zitten vrijwel gevangen in hun eigen land, zo concludeert ForexPros. Toen Iran nog vrij olie kon exporteren was er een overvloed aan Amerikaanse dollars, die gebruikt werden om tal van goederen te importeren uit het buitenland. De economie van Iran was ingericht op de export van olie en de import van goederen, maar nu de instroom van Amerikaanse dollars opdroogt wordt ook het importeren van goederen steeds moeilijker.
Volgens sommige economen heeft Iran zichzelf te afhankelijk gemaakt van de export van ruwe olie en de import van goederen, maar dat kan het land zichzelf moeilijk aanrekenen. De Amerikaanse economie is minstens zo afhankelijk van de import van goederen, maar kan dat vereffenen met de export van dollars. Doordat Iran zich zo afhankelijk heeft gemaakt van de import van goederen is de binnenlandse productie geslonken. Ook voor de raffinage van ruwe olie is Iran afhankelijk van het buitenland, waardoor de prijzen van benzine en diesel in de lokale valuta sterk gestegen zijn. Brandstoffen worden grotendeels geïmporteerd omdat het land deze zelf onvoldoende kan produceren.
Voedsel steeds duurder
Begin augustus publiceerde Forexpros al een artikel over de problematische situatie in Iran, waarin ook een tabel met voedselprijzen was opgenomen. Deze tabel liet zien dat de voedselprijzen van maart 2011 tot en met april 2012 in totaal al met 35% zijn gestegen. In de eerste maanden van 2012 werd voeding maandelijks ongeveer 5% duurder. De stijging van de wereldwijde voedselprijzen als gevolg van de droogte in de VS en in andere gebieden is hierin nog niet meegenomen, dus het is aannemelijk dat de prijzen sindsdien minstens zo hard zijn blijven stijgen. De prijs van een brood steeg in de maand juni alleen al met 40%, terwijl de prijs van groente en kip in de laatste twee weken van juli alleen al steeg met respectievelijk 10% en 3,7%. De gemiddelde Iranier is inmiddels al de helft van zijn inkomen kwijt aan voeding.
Voedselprijzen stijgen snel (Bron: Forexpros)
Goud
Omdat Iran is afgesloten van het inteationale betalingssysteem en omdat het moeilijk aan buitenlandse valuta kan komen wordt de handel beperkt. Het land koopt om die reden waarschijnlijk veel goud uit Turkije, omdat dit edelmetaal gebruikt kan worden als een alteatief betaalmiddel in grote transacties. De handel in gouden munten en baren voltrekt zich buiten het bancaire systeem en is dus moeilijker te traceren en tegen te houden. Iran heeft in de eerste zeven maanden van dit jaar al vijf keer meer goud geïmporteerd uit Turkije dan vorig jaar. Iran begon twee jaar geleden met het importen van kleine hoeveelheden goud vanuit Turkije.
Economie stimuleren
De officiële inflatie in Iran is 23,5%, maar in werkelijkheid blijkt dit percentage nog veel hoger te liggen. De Iraanse centrale bank slaagt er niet in de waardedaling van de munt te stoppen. Dat zou ze kunnen doen door massaal rials op te kopen met haar weaardevolle goud- en dollarreserves, al is niet zeker of een dergelijke actie blijvend effect heeft. De Iraanse regering probeert de economie aan te jagen door nieuwe stimuleringsprojecten, die de economie 'sanctieproof' moeten maken. Door nieuwe investeringen in de (olie)industrie zou het land weer minder afhankelijk moeten worden van import, maar door de snelle waardedaling van het geld is het nog maar de vraag of deze investeringen effect zullen hebben.
Iraanse rial verliest snel aan waarde
