De Nord Stream draait op maximale capaciteit en daarom is het van belang dat er een tweede Nord Stream pijpleiding wordt aangelegd. Dat zei de topman van Gazprom, Alexei Miller, afgelopen vrijdag tijdens een ontmoeting met Poetin. Ook zei hij dat Duitsland nu al de grootste afnemer is van Russisch aardgas, gemeten naar het totale volume.
“De Nord Stream pijpleiding werkt op de maximale capaciteit. De afgelopen weken werd er zelfs 11% meer gas getransporteerd dan waar de pijpleiding voor ontworpen is. Daarom is er geen twijfel over mogelijk dat er vraag is naar de Nord Stream 2 en dat de consument daarvoor zal kiezen. We hebben vorig jaar 49,8 miljard kubieke meter aardgas geleverd naar Duitsland.”
Nord Stream 2 in 2019 gereed
De voorbereidingen voor de aanleg van de Nord Stream 2 zijn al in volle gang en in de Duitse en Russische havens nabij de gasleiding worden de eerste buizen al opgestapeld. De verwachting is dat het project in 2019 gereed is. Er liggen dan vier in plaats van twee pijpleidingen die aardgas van Rusland naar Duitsland kunnen transporteren.
Elke pijpleiding heeft een capaciteit van 27,5 miljard m³, wat betekent dat de totale capaciteit van de Nord Stream route zal verdubbelen van van 55 naar 110 miljard kubieke meter gas per jaar.
Sancties
Ondanks de Europese sancties tegen Rusland gaat de aanleg van de nieuwe Nord Stream 2 gasleiding gewoon door. Tegelijkertijd wordt ook een zuidelijke transportroute voor Russisch aardgas ontwikkeld, die eveneens in 2019 gereed moet zijn. Hierover schreven we eerder al een uitgebreid artikel. Europa beseft dat ze afhankelijk is van aardgas uit Rusland en dat de sancties daarom geen gevolgen mogen hebben voor deze projecten.
Gazprom heeft op 1 januari een recordhoeveelheid aardgas getransporteerd via de Nord Stream. Op de eerste dag van het nieuwe jaar stroomde er 160,75 miljoen kubieke meter gas door de 1.224 kilometer lange dubbel uitgevoerde pijpleiding door de Oostzee. Op jaarbasis gezien is dat zelfs een paar procent meer dan de geplande capaciteit van 55 miljard kubieke meter aardgas.
De Nord Stream gasleiding heeft genoeg capaciteit om de helft van de Duitsland van aardgas te voorzien, maar dat is niet genoeg om de totale Europese afzetmarkt te bedienen. De komende jaren wordt de tweede Nord Stream gasleiding gerealiseerd, die parallel loopt aan de eerste leiding en de totale capaciteit van de noordelijke transportroute verdubbelt naar 110 miljard kubieke meter gas per jaar. Daarmee wordt de energievoorziening van tal van Europese landen veiliggesteld.
Nord Stream 2 maakt Rusland minder afhankelijk van Oekraïne
Nord Stream 2
De uitbreiding van de Nord Stream is niet alleen noodzakelijk vanwege een groeiende vraag naar aardgas in Europa, maar ook omdat Gazprom minder afhankelijk wil worden van de transportroute door Oekraïne. Door de geopolitieke ontwikkelingen van de afgelopen jaren is de gasleiding door Oekraïne voor Rusland een onzekere factor geworden. Daar komt bij dat de pijpleidingen van deze transportroute verouderd zijn en veel onderhoud nodig hebben.
Deze twee factoren samen zijn voor Gazprom reden om meer te investeren in alternatieve transportroutes, zoals de uitbreiding van de Nord Stream en de aanleg van de Turkish Stream. De verwachting is dat beide projecten tegen het jaar 2020 gereed zijn.
Gazprom wil na 2018 niet meer afhankelijk zijn van Oekraïne voor de aanvoer van aardgas naar Europa. Met de aanleg van een zuidelijke transportroute via Turkije, de bouw van een tweede Nord Stream en de uitbreiding van de transportcapaciteit van de gasleiding door Wit-Rusland en Polen heeft Rusland voldoende capaciteit om Oekraïne te omzeilen.
De volgende infographic laat in één oogopslag zien via welke routes aardgas van Rusland naar Europa getransporteerd wordt en hoeveel procent daarvan nog via Oekraïne loopt. Door de aanleg van alternatieve routes gaat vandaag de dag minder dan 40% van al het aardgas door Oekraïne naar Europa, terwijl dat in 1998 nog 95% was.
Gazprom wordt steeds minder afhankelijk van gastransport via Oekraïne (Bron: TASS)
Turkije zal in de toekomst een belangrijke rol gaan spelen in de Europese energievoorziening. Met de aanleg van diverse nieuwe pijpleidingen ontstaat er een zuidelijke transportroute om aardgas uit Rusland en Azerbeidzjan naar de Europese markt te brengen.
De aanleg van een zuidelijke transportroute maakt de energievoorziening naar Europa minder afhankelijk van bestaande routes door potentiële ‘risicogebieden’ als Oekraïne en de Baltische Staten. In dit artikel vatten we de laatste ontwikkelingen samen en beschrijven we kort welke pijpleidingen er allemaal op de planning staan.
Turkish Stream
Op 10 oktober ondertekenden Poetin en Erdogan een overeenkomst over de aanleg van de Turkish Stream. Deze nieuwe transportroute bestaat uit twee gasleidingen die beide een capaciteit hebben van 15,75 miljard m³ gas per jaar.
De eerste leiding zal rechtstreeks aardgas leveren aan Turkije, terwijl de tweede bedoeld is voor transport van aardgas richting de Europese markt. De pijpleiding door de Zwarte Zee wordt door Gazprom aangelegd en zal tegen het einde van 2019 gereed zijn. De Turkish Stream begint met twee pijpleidingen, maar in de toekomst kan de capaciteit verdubbeld worden door het aantal uit te breiden naar vier.
"We zijn getuige van de ondertekening van het een overeenkomst tussen twee landen voor de bouw van de Turkish Stream. Als onderdeel van dit project en onze verdere samenwerking hebben we overeenstemming bereikt over een korting op aardgas voor Turkije. Op deze manier komen we dichterbij de realisering van het plan van de Turkse president om een belangrijk energieknooppunt in Turkije te bouwen", aldus Poetin.
De aanleg van de Turkish Stream is dus niet alleen bedoeld om meer aardgas naar Turkije te exporteren, maar ook om een extra transportroute te hebben om de Europese gasmarkt te kunnen bedienen. Econoom Mark Thornton van het Ludwig von Mises Instute zei daar het volgende over tegenover Russia Today:
"Europa is altijd al van Rusland afhankelijk geweest voor haar energievoorziening, vooral voor olie. Maar de laatste jaren is ook de afhankelijkheid van aardgas steeds groter geworden. Rusland is een van de weinige landen die voor een lange termijn energie kan exporteren. Natuurlijk is er de laatste decennia ook aanbod van energie uit het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen. Maar de afhankelijkheid van Rusland voor energie gaat al een eeuw terug."
De Turkse president Erdogan zei dat Turkije een belangrijke doorvoerhaven moet worden voor Europa en dat hij met Rusland wil samenwerken om dat doel te bereiken. Tijdens het World Energy Congress in Istanbul zei hij daar het volgende over:
"Turkije wil een transportroute worden voor Europa en heeft de intentie om samen met Rusland een aanvoerroute te maken voor energietransport richting Europa. We kijken positief naar de Turkish Stream, die door Rusland ontwikkeld zal worden. Via deze pijpleiding kan het gas rechtstreeks door de Zwarte Zee naar de Balkan stromen."
Turkish Stream levert gas richting Turkije en Europa (Bron: Gazprom)
South Stream (gestopt in 2014)
De aanleg van een zuidelijke transportroute richting Europa ging niet zonder slag of stoot. De Turkish Stream kwam namelijk pas op de agenda toen duidelijk werd dat Bulgarije geen medewerking wilde verlenen aan de aanleg van de South Stream.
De South Stream was een initiatief van Rusland en Italië dat in 2007 werd aangekondigd. Het project werd in december 2014 gestaakt vanwege Europese bezwaren en de Westerse sancties die werden opgelegd na de ontwikkelingen in de Krim. Kort daarna kwamen Turkije en Griekenland in beeld voor de aanleg van een alternatieve route.
In 2014 werd een streep gezet door het South Stream project (Bron: Gazprom)
Trans Adriatic Pipeline (TAP)
Op 30 september werd officieel het startschot gegeven voor de aanleg van de Trans Adriatic Pipeline (TAP), een 878 kilometer lange pijpleiding door Griekenland en Albanië. Via deze pijpleiding, die op het netwerk van Turkije aangesloten zal worden, kan aardgas uit Rusland en Azerbeidzjan verder gedistribueerd worden richting verschillende Zuid-Europese landen als Bulgarije, Bosnië-Herzegovina, Montenegro en Kroatië.
Aan het andere uiteinde loopt de Trans Adriatic Pipeline door tot onder de Adriatische Zee richting het Italiaanse vasteland. Daarmee realiseert Italië op de lange termijn wat met de South Stream niet lukte, namelijk een nieuwe transportroute om de energievoorziening veilig te stellen.
Deze nieuwe pijpleiding heeft een capaciteit van 10 miljard m³ gas per jaar, voldoende om 7 miljoen huishoudens van energie te voorzien. Het project moet in 2020 gereed zijn. Meer informatie over dit project is hier te vinden.
Trans Adriatic Pipeline (TAP) brengt aardgas richting Europa (Bron: TAP-AG)
Italië wil haar energievoorziening voor de toekomst veilig stellen en ziet Rusland daarin als een belangrijke handelspartner. Begin deze maand lieten verschillende Italiaanse energiebedrijven weten dat ze willen deelnemen in zowel de Nord Stream 2 als in projecten die aan de Turkish Stream verbonden zijn.
"Italiaanse partners hebben belangstelling getoond. Het is geen geheim dat Saipem [onderdeel van het Italiaanse energiebedrijf Eni] deelneemt in de relevante procedures die Gazprom implementeert met betrekking tot de Nord Stream en de Turkish Stream", zo verklaarde Arkady Dvorkovich, plaatsvervangend vice-premier van Rusland tegenover persbureau TASS.
Trans Anatolian Pipeline (TANAP)
Met de Trans Anatolian Pipeline (TANAP) bouwt Turkije aan een zuidelijke transportroute van de Kaspische Zee tot aan de Turkse grens met Griekenland. Deze 1.841 kilometer lange gasleiding begint in Azerbeidzjan en loopt via Georgië en Turkije door richting Griekenland.
Dit project werd in 2011 aangekondigd en in 2015 begon men met de daadwerkelijke constructie. Men verwacht dat de pijpleiding vanaf 2018 in gebruik genomen kan worden en vanaf 2020 ook gas naar Europa kan exporteren. De TANAP zal in het begin een capaciteit hebben van 16 miljard m³ gas per jaar, maar dat kan later met sterkere turbines verder opgeschaald worden tot maximaal 60 miljard m³.
De TANAP zal worden aangesloten op de hierboven beschreven Trans Adriatic Pipeline, zodat het aardgas uit Azerbeidzjan de Europese markt kan bereiken. Daarmee realiseert Turkije haar plannen voor een Zuidelijke gascorridor naar Europa en versterkt het land haar strategische positie tussen Europa en Azië.
TANAP brengt aardgas van Azerbeidzjan naar Turkije en Europa (Bron: Wikipedia)
Conclusie
Als alles volgens plan loopt liggen er over vijf jaar drie nieuwe pijpleidingen die Turkije een grotere machtspositie geven ten aanzien van de energievoorziening van Europa. Ook wordt Griekenland een belangrijke schakel in de distributie van aardgas voor Europa.
Rusland krijgt een extra transportroute om haar aardgas op de Turkse en Europese markt te brengen en Zuid-Europese landen worden minder afhankelijk van de bestaande transportroutes door Oekraïne en de Baltische Staten.
Rusland en Turkije hebben onlangs een overeenkomst bereikt over de aanleg van de Turkish Stream, een gasleiding waarmee Rusland Turkije, Griekenland en in een later stadium ook andere Zuid-Europese landen van energie kan voorzien.
Op 9 augustus hakte de Turkse premier Erdogan de knoop door, toen hij een bezoek bracht aan zijn Russische collega. Na afloop van dit gesprek bevestigde hij dat de Turkish Stream groen licht krijgt:
“De Turkish Stream wordt geïmplementeerd. We zullen alle noodzakelijke stappen nemen om de levering van Russisch aardgas naar Europa via deze pijpleiding te ondersteunen. Dat doen we samen met alle betrokken ministeries en departementen.”
Groen licht voor Turkish Stream
Vier dagen eerder peilde Poetin of er in Bulgarije nog belangstelling was voor het het opnieuw opstarten van de South Stream, de oorspronkelijke route voor de gasleiding door de Zwarte Zee. Daarmee versterkte Poetin zijn onderhandelingspositie ten opzichte van Turkije voordat hij met Erdogan in gesprek ging.
In het oorspronkelijke plan zouden er vier gasleidingen met een capaciteit van 15,75 miljard kubieke meter per jaar aangelegd worden, goed voor een totale capaciteit van 63 miljard m³ op jaarbasis. Maar zoals het er nu naar uitziet komen er slechts twee pijpleidingen. De eerste voorziet in de huidige energiebehoefte van Bulgarije, Griekenland en Turkije, terwijl de capaciteit van de tweede pijpleiding gereserveerd is voor andere afnemers in de Europese Unie.
Trans Adriatic Pipeline (TAP)
Voor dat laatste zal Gazprom gebruik willen maken van de Trans-Adriatic Pipeline (TAP), een nieuwe gasleiding die momenteel wordt aangelegd van de Turks-Griekse grens in het oosten van Griekenland tot aan het zuiden van Italië. Deze pijpleiding, die gedeeltelijk door de Adriatische Zee loopt, moet Italië minder afhankelijk maken van aardgas uit Libië en het Midden-Oosten.
Erdogan en Poetin bereiken akkoord over Turkish Stream (Foto van Wikipedia)
De aanleg van de Turkish Stream, een gasleiding van Rusland naar Turkije, liep eind vorig jaar vertraging op door het incident met het neerschieten van een Russische gevechtsvliegtuig door het Turkse leger. Maar sinds Erdogan in juni zijn excuses aanbood lijkt er weer vaart te komen in het project. De Turkse president bracht deze week zelfs een bezoek aan zijn Russische collega in Moskou om de banden tussen beide landen weer aan te halen.
Turkije is voor Rusland een belangrijke schakel, omdat het land op de route ligt van de gasleiding naar het zuiden van Europa. Met de Turkish Stream kan Rusland niet alleen rechtstreeks aardgas leveren aan Turkije, maar komt er via Griekenland ook een nieuwe route bij om het zuiden van Europa van energie te voorzien. Moskou wil de levering van aardgas via Oekraïne tot een minimum beperken, omdat dit land door Moskou gezien wordt als een potentieel risico voor de energievoorziening van Europa.
Voor Turkije is er ook een goede reden om de relatie met Rusland te herstellen, want door het neerhalen van het gevechtsvliegtuig komen er veel minder toeristen uit Rusland naar de Turkse badplaatsen. Het toerisme in Turkije heeft er dus ook belang bij dat de verhoudingen tussen beide landen hersteld worden.
Krijgt de Turkish Stream weer groen licht? (Afbeelding via Wikipedia)
Turkish Stream
De Turkish Stream wordt gezien als de meest veilige transportroute richting het zuidwesten van Europa. De pijpleiding loopt rechtstreeks van Rusland door de Zwarte Zee, om aan land te komen in het Turkse plaatsje Kıyıköy. Van daaruit kan de pijpleiding over land verlengd worden tot aan de grens met Griekenland. De pijpleiding loopt door het ‘Europese’ deel van Turkije, dat over het algemeen als zeer veilig bekend staat. Alternatieve transportroutes die vanuit het Midden-Oosten door Iran en Irak naar Turkije lopen zijn kwetsbaarder voor instabiliteit in de regio.
Het Turkish Stream project werd in 2014 door Poetin aangekondigd als alternatief voor het oorspronkelijke ‘South Stream’ project. De South Stream kon geen doorgang vinden, omdat het op veel weerstand stuitte van de Europese Unie. De bouw van de gasleiding zou strijdig zijn met de Europese afspraken om minder afhankelijk te worden van energie uit Rusland. Deze afspraken worden overigens al genegeerd door verschillende Europese energiebedrijven, die samen met Gazprom bouwen aan de Nord Stream 2 gasleiding.
Rusland wil vaart maken met de aanleg van de Nord Stream 2, maar uit verschillende Europese landen stuit het project op weerstand. Vooral in Polen, Oekraïne en Slowakije is men niet blij met deze ontwikkeling, omdat de transportroutes voor aardgas door deze landen met de komst van de Nord Stream 2 minder belangrijk worden.
Landen als Polen, Wit-Rusland, Oekraïne en Slowakije verdienen jaarlijks miljoenen aan het doorvoeren van Russisch aardgas. Door meer aardgas via de Oostzee te transporteren kan Rusland deze kosten uitsparen. Daar komt bij dat de levering van aardgas naar Europa betrouwbaarder wordt met de uitbreiding van de Nord Stream, omdat deze pijpleiding een rechtstreekse verbinding tussen Rusland en Duitsland vormt.
Nord Stream 2
De Nord Stream 2 is de tweede gasleiding door de Baltische zee, waarmee Rusland meer aardgas naar Europa kan exporteren en minder afhankelijk wordt van de transportroute via Oekraïne en Polen. Dit project wordt uitgevoerd door een joint-venture van het Russische Gazprom (50%) en vijf Europese energiebedrijven, namelijk het Duitse Uniper SE en BASF/Wintershall, het Nederlands/Britse Royal Dutch Shell, het Oostenrijkse OMV AG en het Franse Engie (elk 10%).
De aanleg van de Nord Stream 2 geeft Gazprom een betere concurrentiepositie op de Europese energiemarkt, ten koste van landen die inkomsten halen uit de oude transportroutes over het Europese vasteland. Duitsland en Rusland hebben jaren geleden al afspraken gemaakt over de aanleg van deze gasleiding, met als doel de energievoorziening voor Europa veilig te stellen.
Nord Stream 2 verdubbelt capaciteit naar 110 miljard m³ aardgas per jaar
Vloeibaar aardgas
De samenwerking tussen Rusland en Duitsland is blijkbaar tegen het zere been van de Verenigde Staten. Sputnik News schrijft dat de Amerikaanse regering bondskanselier Merkel verzocht heeft het project niet voort te zetten en in plaats daarvan vloeibaar aardgas uit de Verenigde Staten te importeren. Polen heeft reeds miljarden geïnvesteerd in de aanleg van een infrastructuur voor vloeibaar aardgas en heeft daarmee ook zwaar ingezet op vloeibaar aardgas uit de Verenigde Staten.
Duitsland wenst zich niet te conformeren aan het Amerikaanse energiebeleid, net als de West-Europese energiebedrijven die hebben deelgenomen aan de joint-venture met Gazprom. Eind vorig jaar verdedigde Merkel het energiebeleid van Duitsland, waarbij ze steun kreeg van de Nederlandse regering. Dat laatste is geen toeval, want met de aanleg van de Nord Stream 2 krijgt Nederland een grotere rol in de distributie van aardgas.
In de laatste Energy Outlook van BP Group staat te lezen, dat de vraag naar aardgas de komende decennia zal groeien met ongeveer 1,8% per jaar. Gas is daarmee een onmisbaar bestanddeel van het energiemenu. Beleggers zullen deze voorspelling ietwat zuurlachend lezen. Aardgas mag dan onmisbaar heten, aan de prijs is dat allesbehalve te merken.
Sinds het begin van dit jaar is de prijs in Oost-Azië met 35% gedaald naar $4,40 per miljoen British Terminal Units (MBTU). Dat is extreem laag voor de tijd van het jaar. De prijsdaling in Azië is geen geval apart. In het Verenigd Koninkrijk bedraagt de daling 20% en de VS is de gasbenchmark tot onder $2 gedaald. Aardgas is daarmee de zwakste component van de Bloomberg Commodity Index.
Prijzen aardgas zijn sterk gedaald (Bron: Financial Times)
Ooit functioneerden regionale gasmarkten los van elkaar. Dat had alles te maken met de moeilijkheid om gas te vervoeren over zee. Nog maar twee jaar geleden bedroeg de prijs voor aardgas in Korea $20 MBTU, in het Verenigd Koninkrijk $10 en in de Verenigde Staten $5.
Vloeibaar aardgas
Maar de diverse regio’s raken steeds meer verbonden en dat is te danken aan de groeiende populariteit van liquefied natural gas ofwel LNG. Dankzij dit proces kan aardgas nu gemakkelijk per schip vervoerd worden. Overal ter wereld worden nu LNG faciliteiten gebouwd met bijvoorbeeld als resultaat dat de VS hun schaliegas nu naar Europa kunnen exporteren. De LNG capaciteit is in korte tijd bijna letterlijk geëxplodeerd. De afgelopen twee jaar nam de capaciteit toe met maar liefst 30 miljoen ton naar in totaal 274,3 miljoen ton. Het is de bedoeling dat daar tot 2018 nog eens 65 miljoen ton bij komt.
Productiecapaciteit vloeibaar aardgas neemt toe (Bron: Financial Times)
Bedrijven namen het besluit hun capaciteit uit te bouwen op een moment dat de gasprijzen veel hoger lagen. Maar vandaag de dag is de vraag aan het krimpen en de prijzen dus ook. Daar zijn meerdere factoren voor aan te wijzen. Het noordelijk halfrond van deze wereld heeft enkele zeer zachte winters op rij achter de rug. Dat heeft uiteraard een drukkend effect op de prijs. De VS eindigden de winterse periode met gasvoorraden die 40% hoger waren dan normaal.
Overschotten
Puur economische factoren spelen uiteraard een grote rol. Door het opnieuw opstarten van de kerncentrale in Fukushima heeft Japan plots te kampen met een surplus aan LNG importen. Japanse nutsbedrijven zien zich genoodzaakt om hun LNG voorraden, waar ze contractueel aan vast zitten, in de verkoop te doen tegen afbraakprijzen. China speelt op de markt voor LNG uiteraard een cruciale rol. Tussen 2009 en 2014 groeide de vraag naar aardgas in dat land met gemiddeld 15%. In 2015 kromp de vraag echter met 4% als gevolg van de transformatie van de Chinese economie. Het ligt dan ook niet voor de hand dat de vraag weer snel sterk gaat toenemen. Zwakke economische prestaties in de VS en Europa helpen de prijsvorming evenmin.
Volgens sommige ingewijden kunnen als gevolg van de snel gewijzigde marktomstandigheden grote hoeveelheden LNG over de wereldzeeën gaan zwerven op zoek naar een koper. Die situatie kan wel voortduren tot het midden van het volgend decennium. Als dat werkelijk staat te gebeuren, dan betekent dat weinig goeds voor de prijs.
Tot voor kort verkeerde menigeen in de veronderstelling dat er een Gouden Eeuw voor aardgas zou aanbreken. Het was een schone energiebron, schoner dan olie en zeker schoner dan kolen. Wat zou er verkeerd kunnen gaan?!
Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!
Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.
Europa wordt steeds afhankelijker van de import van aardgas en heeft daarom de Nord Stream 2 nodig, zo verklaarde Shell-topman Ben van Beurden. De Nord Stream 2 is een tweede gasleiding die naast de bestaande Nord Stream leiding aangelegd zal worden en die de transportcapaciteit van aardgas via de Oostzee verdubbelt. Daarmee wordt Rusland nog belangrijker voor de Europese energievoorziening. Volgens de topman van Shell is dit een bijzonder positieve ontwikkeling. Hij zei daar het volgende over:
“Wij geloven dat de Nord Stream 2 een goed project is, omdat het de infrastructuur levert die Europa nodig heeft om aardgas te importeren. Rusland is een belangrijke leverancier van gas voor de EU.”
Nord Stream 2
Shell is als strategisch partner van Gazprom betrokken bij de aanleg van deze nieuwe gasleiding, omdat deze in de toekomst ook belangrijk is voor de energievoorziening van Nederland. Toch is het project in Europa omstreden, omdat het lijnrecht in gaat tegen de Europese afspraken om minder afhankelijk te worden van aardgas uit Rusland. Ook is de aanleg van de Nord Stream 2 niet in het belang van verschillende Oost-Europese landen die zijn aangesloten op bestaande transportroutes.
Landen als Slowakije en Oekraïne vrezen inkomsten als de Nord Stream 2 voltooid is, omdat Rusland daarmee rechtstreeks aardgas naar het noordwesten van Europa kan transporteren. In 2019 loopt een het contract tussen Gazprom en Oekraïne af, hetzelfde jaar waarin de nieuwe Nord Stream 2 opgeleverd moet worden.
Verschillende Oost-Europese landen vrezen een minder stabiele toevoer van aardgas uit Rusland als deze nieuwe gasleiding gereed is. Polen bereid zich daar alvast op voor door te investeren in een nieuw distributienetwerk van vloeibaar aardgas, dat per schip aangeleverd kan worden via de Oostzee.
Griekenland een belangrijke Europese handelspartner voor Rusland, zo verklaarde Poetin voorafgaand aan een staatsbezoek tegenover de Griekse krant Kathimerini. Vooral op het gebied van energie en transport ziet de Russische president kansen om samen te werken, omdat Griekenland door haar strategische ligging zeer interessant is voor de distributie van aardgas en voor het transport van goederen richting Europa.
“We hebben een dynamisch politiek dialoog die rust op een rotsvaste basis van gemeenschappelijke maatschappelijke waarden, de orthodoxe cultuur en een oprechte en wederzijdse aantrekkingskracht”, aldus Poetin. Eind vorig jaar bracht de Griekse premier Tsipras tot twee keer toe een bezoek aan Rusland. Volgens Poetin heeft dat de band tussen de ministeries en het parlement van beide landen versterkt. De Russische president ontmoet deze week zijn Griekse collega Tsipras en zal tijdens dit staatsbezoek tevens een aantal bilaterale verdragen ondertekenen.
South Stream naar Griekenland
Rusland wil aardgas leveren aan Zuid-Europese landen en heeft plannen voor een nieuwe gasleiding naar Griekenland. De volgende stap zou zijn om een verdeelstation te bouwen in Griekenland, zodat het Russische gas verder getransporteerd kan worden richting de Balkan en de landen aan de Middellandse Zee. Volgens Poetin is de aanleg van een nieuwe gasleiding ook in het belang van Griekenland, omdat het werkgelegenheid en inkomsten oplevert.
China wil de helft van al het aardgas kopen dat Iran de komende jaren gaat exporteren, zo meldt The Iran Project. Dat is het resultaat van een bijeenkomst tussen het Chinese ministerie voor energie en het Iraanse ministerie van internationale zaken en handel. China heeft belangstelling voor aardgas uit Iran, omdat de winning van aardgas in eigen land veel moeilijker en kostbaarder is.
De samenwerking tussen beide landen moet nog verder uitgewerkt worden, maar de intenties zijn tijdens de bijeenkomst van afgelopen zondag al duidelijk gemaakt. Sinds het opheffen van de internationale sancties tegen Iran kan het land haar rijke olie- en gasvoorraden weer op de markt brengen.
Sancties Iran
Kort na het opheffen van de sancties stuurde Iran een grote handelsdelegatie naar Europa, waar verschillende handelscontracten getekend werden. Niet veel later stuurde het land een bericht de wereld in dat ze haar olie en gas voortaan alleen nog maar in euro’s zou afrekenen, in plaats van Amerikaanse dollars. India betaalt sinds kort ook met euro’s voor olie uit Iran.
Het is bij ons niet bekend of ook China het aardgas in euro’s zal afrekenen, of dat men toch gebruik zal maken van dollars of Chinese yuan. Door de helft van alle aardgasexport te kopen wordt China opeens een belangrijke handelspartner voor Iran.
China heeft grote belangstelling voor aardgas uit Iran
