Marketupdate

Tag: geldcreatie

  • Zwitserland houdt referendum over geldsysteem

    In Zwitserland wordt binnenkort een referendum gehouden over het aan banden leggen van geldcreatie door banken, zo schrijft de Telegraph. Een petitie over dit onderwerp kreeg meer dan 100.000 handtekeningen, waarmee het onderwerp op de politieke agenda is gekomen. De campagne werd georganiseerd door het Zwitserse ‘Vollgeld‘ initiatief en heeft als doel een einde te maken aan het fractioneel bankieren.

    swiss-francsVoorstanders van deze campagne zijn van mening dat speculatieve bubbels in de economie veroorzaakt worden door een fractioneel geldsysteem, waarin banken veel meer geld kunnen uitlenen dan wat ze aan spaartegoeden beheren. Van al het geld dat in Zwitserland in omloop is bestaat meer dan 90% uit digitale banktegoeden, geld dat gecreëerd is door commerciële banken. Fysiek geld in de vorm van munten en bankbiljetten, dat alleen door de centrale bank in omloop kan worden gebracht, vertegenwoordigt minder dan 10% van al het geld.

    Banken hebben dus een zeer grote invloed op de totale geldhoeveelheid in de economie. Geven ze veel krediet, dan kan dat speculatieve bubbels in de hand werken. Draaien ze de kredietkraan dicht, dan kan dat een deflatoire crisis teweeg brengen. Om deze grote schommelingen in de economie tegen te gaan moet de kredietcreatie door banken aan banden gelegd worden, zo menen de voorstanders van het referendum.

    100% reserve

    Het Zwitserse ‘Vollgeld’ initiatief streeft met dit referendum naar een geldsysteem waarbij banken niet meer geld kunnen uitlenen dan de totale spaartegoeden. “Banken zullen niet meer in staat zijn eigenhandig geld te creëren, ze kunnen alleen nog maar het geld uitlenen dat ze hebben gekregen van spaarders”, zo verklaarde een woordvoerder van de campagne.

    Als het referendum wordt aangenomen krijgt de Zwitserse centrale bank niet alleen het monopolie op de creatie van munten en bankbiljetten, maar ook op de creatie van digitale banktegoeden. “Het besluit om meer geld in omloop te brengen komt dan in handen te liggen van de overheid”, zo stelt de campagne ‘Vollgeld’.

    In het huidige financiële systeem wordt de geldcreatie slechts beperkt door reserveverplichtingen die van bovenaf op commerciële banken worden opgelegd, zoals de eisen van Basel III. Maar ook deze eisen blijken onderhevig aan veranderingen. In een opwaartse economische cyclus zal men geneigd zijn de teugels los te laten en weinig beperkingen op te leggen aan de kredietverlening door banken. Keert de economische cyclus weer, dan worden de reserveverplichtingen opeens aangescherpt, waardoor de recessie langer kan voortduren.

    Grote Depressie

    De discussie over geldcreatie is niet nieuw, want begin jaren dertig van de vorige eeuw gingen er ook al stemmen op om de kredietcreatie door banken te beperken. De Amerikaanse econoom Irving Fisher wees toen ook al naar het fractioneel banksysteem als bron van speculatie en als oorzaak voor roekeloos leengedrag. In 2008 stond ook in IJsland het fractioneel banksysteem ter discussie en in Nederland probeert Burgerinitiatief Ons Geld hetzelfde doel te bereiken als de Zwitserse ‘Vollgeld’ beweging.

    Het is nog niet bekend op welke datum Zwitserland dit referendum zal houden.

    Lees ook:

  • “Burgerinitiatief Ons Geld verdient eerlijke discussie”

    Marketupdate promoot de discussie over ons geldsysteem en moedigt daarom het initiatief van Burgerinitiatief Ons Geld aan. De volgende bijdrage is van Niels Verduijn, sympathisant van het Burgerinitiatief. Hij roept betrokken partijen op de discussie op een open manier te voeren, vrij van economische dogma’s en ongefundeerde kritiek.

    “Burgerinitiatief Ons Geld verdient eerlijke discussie”

    Door: Niels Verduijn

    Op 14 oktober 2015 was het zover. Voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis werd binnen de muren van het Parlement het geldscheppende privilege van commerciële banken ter discussie gesteld. Dit alles naar aanleiding van het Burgerinitiatief Ons Geld.

    In het eerste blok was het woord aan de initiatiefnemers van het burgerinitiatief, bestaande uit Luuk de Waal Malefijt, Martijn Jeroen van der Linden en Edgar Wortmann van de stichting Ons Geld én George van Houts, namens de theatergroep De Verleiders. In het tweede blok was het woord aan de ‘experts’. Opmerkelijk daarbij was de boeiende discussie die ontstond tussen Klaas van Egmond (Hoogleraar Geowetenschappen en SER-lid), die het volmondig opnam voor het burgerinitiatief, en een aantal overige deelnemers, die kritischer waren over de voorstellen van de initiatiefnemers.

    De initiatiefnemers kregen helaas niet de gelegenheid om te reageren op de geventileerde kritiekpunten. En dat is jammer. Er werden door een aantal critici namelijk behoorlijk wat twijfelachtige opmerkingen gemaakt:

    Financiële ongeletterdheid

    ‘’De huidige schuldenproblematiek is iets wat we met z’n allen hebben gebouwd, niet alleen de banken.’’ (Reinier Pollman, AFM) Het spits werd afgebeten door dhr. Pollman van de AFM, die stelt dat we de overmatige schuldenproblematiek met elkaar gecreëerd hebben, niet alleen de banken. Deels een terecht punt. Alhoewel je je daarbij kunt afvragen in hoeverre de gemiddelde burger zich realiseert wat er op macro-economisch niveau gebeurt wanneer men collectief geld leent bij de bank. Zo werd bijvoorbeeld het rendement in de huizensector voor het uitbreken van de kredietcrisis in stand gehouden door de instroom van nieuwe leningen. Oftewel, de instroom van nieuw geld hield het rendement in stand en er was dus een steeds bredere basis geld nodig om de boel gaande te houden. Banken creëerden dan ook maar al te graag al dit nieuwe geld. Banken verdienen inherent aan het creëren van geld. In Engeland bijvoorbeeld strijken de banken op deze manier op jaarbasis een totaalbedrag van £ 213.000.000.000 aan rente op. Tevens zijn het niet alleen de burgers die financieel ongeletterd zijn. Ook veel politici en economen ontbreekt het vaak aan feitelijke kennis over de werking van ons geldstelsel. Het Burgerinitiatief Ons Geld is er dan ook in geslaagd om een maatschappelijke, politieke en academische discussie rondom dit onderwerp van de grond te krijgen en is alleen daarom al een groot succes te noemen!

    Duurzaamheid

    Daarna was het woord aan dhr. Bezemer, die stelt dat ‘’zolang schuld en inkomen in balans zijn we decennia lang financieel duurzaam kunnen groeien’’. Een valide punt, want zolang de schulden de fysieke economie ondersteunen in de vorm van investeringen in productiecapaciteit en toekomstige innovatie, kan de fysieke economie de toenemende schuldenlast redelijk accommoderen. Ray Dalio (oprichter van s ’werelds grootste hedgefund bedrijf Bridgewater Associaties) maakte hier een briljante animatie over, genaamd ‘How Does The Economic Machine Works’ (zeker kijken!). In deze animatie laat Dalio zien dat we door het gebruik van ons kredietgeldsysteem per definitie opgaande en neergaande schuldencycli creëren. Wanneer we collectief meer gaan lenen en uitgeven dan we schulden afbetalen kan dit echter uit de hand lopen, waardoor de economie zich als geheel zal moeten deleveragen [1]. Dat betekent het afbouwen van overtollige schulden. Toch vraag ik me af wat Bezemer onder ‘financiële duurzame groei’ verstaat. Het huidige geldsysteem is namelijk alles behalve duurzaam te noemen. Met een Soeverein Geldsysteem daarentegen zouden we een steady state economy kunnen creëren. Een economie waarin groei mogelijk is, maar niet noodzakelijk.

    Geld als een sociaal construct

    ‘’Geld is een claim.’’ (Dirk Bezemer, Universitair Hoofddocent RUG) Vervolgens ontstond er een discussie tussen Bezemer en Van Egmond over de vraag wat geld nu in essentie is. Net als de meeste mainstream economen is Bezemer namelijk van mening dat geld een claim is en dit daarom alleen als zodanig in omloop kan worden gebracht. In tegenstelling tot Van Egmond, die claimt dat geld niks meer is als een sociaal construct, een middel om waarde mee uit te wisselen. Een definitie die op gelijke voet staat met die van Stephen Zarlenga (oprichter American Monetary Institute), die hier het volgende over zegt:

    ‘’Money is an instrument, a tool for handling claims and debts. The claims and debts, however, are not ‘in’ the money, but are constituted in a mutual relation between a claimant and a debtor. Money thus is not identical with claims and charges. Money is a social medium indeed. Language, for example, ‘is’ not communication, but is a tool for verbal communication. Money need not be something owed and due, it’s what we use to pay something owed and due. Money and debt are two different things, that is why we have different words for them. We pay our debt with money.”

    ‘’Ik zie er historisch geen precedent voor om geld en kredietverstrekking te scheiden.’’ clay-tabletBezemer komt echter met het tegenargument dat het fenomeen ‘geld als schuld’ al zo oud is als de Sumerische kleitabletten én dat hij er historisch gezien geen precedent voor ziet om geld en kredietverstrekking van elkaar te scheiden. Dit is simpelweg niet waar [2]. Wellicht zou Bezemer dan ook eens het historisch en antropologisch werk van Stephen Zarlenga moeten bestuderen. In zijn meer als 700 pagina’s tellende boek ‘The Lost Science Of Money’ beschrijft Zarlenga namelijk alle geldsystemen die in het verleden hebben bestaan. Wat blijkt: niet alleen hebben er in het verleden wel degelijk publieke schuldvrije geldsystemen bestaan, maar deden deze ook zeer zeker niet onder voor geldsystemen waarin de geldschepping in private handen lag. Tevens zijn argumenten zoals ‘het is altijd al zo geweest’ van weinig meerwaarde (wat voor zich spreekt).

    Economische groei

    Ook ontstond er een discussie over een uitspraak die Van Egmond maakte. Van Egmond stelt namelijk dat, wanneer je een geldsysteem hebt waarin de overheid verantwoordelijk is voor de geldschepping en waarin geld en kredietverlening van elkaar gescheiden zijn, de overheid zelfs verplicht is om geld bij te maken om op die manier de prijs constant te houden. Volgens Bezemer is dit de omgekeerde wereld. Bezemer claimt namelijk dat je éérst krediet nodig hebt wil je de productieve capaciteit van de economie vergroten. contant-geldWat hij hiermee bedoelt is dat het dus niet zo is dat economische groei een gegeven is en je daar met monetair beleid ‘achteraan kunt hollen’ door vervolgens de geldhoeveelheid te vergroten. Toch is dit niet wat de stichting Ons Geld voorstelt. Wat de leden van de stichting wel voorstellen is een hybride geldsysteem, waarin een aanzienlijk deel van de economie draait op schuldvrije tokens, maar waarin ook ruimte is voor kredietgeld, mits dit geld aangewend wordt voor productieve doeleinden. Op deze manier kan geldcreatie ingezet worden om gericht doelen in de productieve economie na te streven (in tegenstelling tot het huidige geldstelsel, waarin banken de spreekwoordelijke geldpers aanwenden voor hun eigen commerciële gewin). We kunnen op die manier een stabielere economie creëren (minder opgaande en neergaande schuldencycli), hebben lagere publieke en private schulden én de economische groei waar Bezemer naar refereert kan nog steeds ‘on-demand’ gecreëerd worden.

    Financiële bubbels

    Wat mij ook opviel gedurende de hoorzitting was de onwetendheid (of desinteresse?) rondom de voorstellen van stichting Ons Geld bij de meeste deelnemers aan het tweede blok, zowel van de kant van de banken en de wetenschap, als van de politiek. Zo bleef Bezemer vasthouden aan het idee dat in het alternatieve geldsysteem dat stichting Ons Geld voorstelt, geld nog steeds als krediet geschapen wordt, met als enig verschil dat de overheid dan de geldpers in handen heeft in plaats van de banken. Zo zegt hij dat wanneer er een volgende huizenbubbel zich voordoet, mensen zich evengoed in de schulden steken door geld te lenen bij de banken, dat de banken op hun beurt weer lenen bij de overheid. De visie hierop van stichting Ons Geld staat uitgebreid beschreven op de website. Deze visie wijkt af van het verwrongen beeld dat Bezemer hierover creëert. Dit neemt echter niet weg dat financiële bubbels onder het voorgestelde alternatieve geldsysteem nog steeds voor kunnen komen. Verschil hierbij is alleen dat mocht het mis gaan banken dan gewoon om kunnen vallen omdat risico en beloning op één lijn komen te liggen. Tevens is de kans op long term debt cycles minimaal, omdat er dan effectief anticiperend beleid kan worden gevoerd met betrekking tot een belangrijke bron van conjunctuurschommelingen, te weten de perceptie van risico bij de commerciële banken zelf met als gevolg verruiming en inkrimp van bankkrediet ‘at will’.

    Monetarisme

    ‘’Centrale banken hebben dit in de jaren 70/80 al geprobeerd, zonder succes.’’ (Jan Marc Berk, hoogleraar, divisie directeur DNB, SER-lid) Naast Bezemer bleek ook dhr. Berk van de DNB de voorstellen van stichting Ons Geld niet serieus te hebben bestudeerd. Zo stelt hij dat soortgelijke monetaire experimenten ook al in de jaren 70/80 zijn geprobeerd, zonder succes. Berk gaat er namelijk vanuit dat wat stichting Ons Geld beoogt hetzelfde is als monetarisme, wat niet het geval is.

    Hardnekkige mythes

    ‘’Historie heeft aangetoond dat het niet verstandig is om de overheid aan de geldpers te laten zitten.’’ ‘’Banken kunnen niet tot in het oneindig geld creëren.’’ Ook kwam Berk met een aantal mythes die keer op keer weer de revue passeren tijdens discussies over het geldstelsel. Bijvoorbeeld de claim dat de monetaire geschiedenis ons leert dat het niet verstandig is om de overheid aan de geldpers te laten zitten én dat in het huidige geldsysteem de centrale banken de geldhoeveelheid kunnen managen. Op de website van stichting Ons Geld zijn echter diverse publicaties te vinden die dit soort mythes met de grond gelijk maken.[3][4]

    Regulering

    Desondanks blijven veel economen hun heil zoeken in ‘betere regelgeving en meer buffers. Ondanks talloze publicaties waaruit blijkt dat het indirect aansturen van de geldhoeveelheid door monetaire instrumenten, zoals bijvoorbeeld reserve-eisen, kapitaaleisen, de rentestand of QE in veel gevallen niet werkt. Maar ook bij nieuwe beleidsmechanismes zoals bijvoorbeeld macroprudentieel toezicht is het nog maar afwachten of deze de gewenste effecten zullen vertonen. Daarnaast kun je je afvragen of nog meer regelgeving het toezicht niet complexer maakt dan het al is. Wat is bovendien nog de waarde van meer regulering in een digitaal tijdperk, waarin banken zich in toenemende mate bezighouden met schaduwbankieren en zich op die manier dus weten te onttrekken aan iedere vorm van regelgeving?

    Digitalisering van geld

    Tegelijkertijd bieden ICT en digitalisering ook de mogelijkheid om ons geldstelsel te updaten naar de 21ste eeuw. Bijvoorbeeld door een staatsmunt te introduceren die gebruikt maakt van de blockchain-technologie. Op die manier wordt monetair beleid niet alleen volledig transparant, maar kan technologie ook misbruik van de geldpers voorkomen.

    Tot slot

    onsgeld-teaserIn het huidige systeem geldsysteem creëren banken het merendeel van ons geld ‘uit het niets’. Iets wat veel mensen merkwaardig vinden. Toch heeft dit ook een functie. Namelijk het overbruggen van mismatches tussen spaarders en leners. Ik zie het huidige geldsysteem dan ook niet als iets wat inherent slecht is. Wel ben ik van mening dat het vigerende geldsysteem in zijn huidige vorm onhoudbaar is en dat een fundamenteel debat over ons geldstelsel meer dan nodig is. Het liefst ééntje zonder economische dogma’s, ongefundeerde kritiek en misinterpretaties van elkaars ideeën. Die dragen namelijk niet bij aan een zinvolle gedachtewisseling. En zonder partij te trekken voor banken die vrijspel krijgen in reguliere kranten als Volkskrant en FD. Niels Verduijn Sympathisant stichting Ons Geld Leestips:

    Verwijzingen

    1. Dalio noemt een aantal middelen die volgens hem ingezet kunnen worden om een neergaande schuldencyclus in goede banen te leiden, namelijk bezuinigingen, herstructureren van schulden, herverdeling van rijkdom en kwantitatieve verruiming. Wat hij helaas niet noemt is ‘kwantitatieve verruiming voor de mensen’, ook wel ‘helikoptergeld genoemd (= geld geproduceerd door de centrale bank dat op één of andere manier aan de bevolking ten goede komt).
    2. Bank of England (2015). Old Money, New Money. Powerpoint, CCBS Chief Economists’ Workshop. Beschikbaar op: http://www.bankofengland.co.uk/research/Documents/conferences/ah0515.pdf
    3. Berk haalt als voorbeeld de hyperinflatie in Zimbabwe en de Weimarrepubliek aan. Hier speelden echter tal van andere factoren een rol: https://biflatie.nl/artikelen/economisch/hitler-en-de-hyperinflatie-duitsland/ http://onsgeld.nu/de-echte-waarheid-over-zimbabwes-hyperinflatie/
    4. De received wisdom onder veel economen is dat commerciële banken beperkt zijn in hun geldscheppend vermogen. De minicursus Banking 101 van Positive Money toont echter aan dat dit niet op waarheid is berust.

  • Reactie Ons Geld op “Afdeling ‘geldschepping’ bestaat niet bij bank”

    Door: Martijn Jeroen van der Linden, 21 oktober 2015

    In een recent artikel bij FD stelt de heer Boonstra terecht dat commerciële banken geldscheppende instellingen zijn. Als een bank krediet verleent komt daardoor meer giraal geld in omloop. Ook merkt Boonstra op dat dit geen nieuw inzicht is. Dit klopt.

    Echter, diverse economen beweren dat veel economieboeken geld(creatie) en bankieren vaak onnauwkeurig, en zelfs onjuist beschrijven (o.a. Goodhart (1984), Turner (2013), Coe & Pettifor (2014), Werner (2014) en Turner (2015).

    Vorig jaar bevestigde ook de Bank of England dit:

    “rather than banks lending out deposits that are placed with them, the act of lending creates deposits — the reverse of the sequence typically described in textbooks” (McLeay e.a. 2014).

    Misverstanden

    Vervolgens stelt de heer Boonstra dat er veel misverstanden zijn. Ook dit klopt. Verschillende onderzoek (Cobden 2010, Dods 2014, Nietlisbach 2015) tonen aan dat financiële geletterdheid laag is in Europese landen. Zo denkt 73% van de Zwitsers ten onrechte dat de Zwitserse staat en/of centrale bank al het geld creëert en weet slechts 12% van de Britse parlementsleden dat bankleningen nieuw geld creëren, 71% denkt ten onrechte dat de overheid al het geld schept. Er zijn geen aanwijzingen dat financiële geletterdheid in Nederland en andere Europese landen hoger is.

    Dan stelt de heer Boonstra dat banken een passieve rol spelen in het geldscheppingsproces. Dit is twijfelachtig. Het klopt dat het geldschepping begint met vraag naar geld. Maar in welke mate wordt deze vraag gestimuleerd door winst maximaliserende banken? Accountmanagers bij banken worden bijvoorbeeld vaak beloond op basis van verkochte kredieten. Er is dus wel degelijk een drang om (te veel) kredieten te verstrekken.

    geld-euro

    Uit onderzoek blijkt dat er de afgelopen decennia met name geld gecreëerd is uit krediet voor niet-productieve investeringen, zoals huizen en financiële activa. De geldhoeveelheid ademde dus niet mee met de economie, zoals de heer Boonstra stelt. Inflatie in huizenprijzen en aandelenkoersen is de norm geworden. In de 21ste eeuw dwingt digitalisering ons geld, krediet en bankieren opnieuw te overdenken. In het industriële tijdperk was bankieren vrij simpel. Banken financierden kapitaalintensieve lange termijn projecten en overbrugden mismatches tussen spaarders en leners. Overheden zorgden voor regelgeving en implementeerden depositogarantiestelsels om bank runs te voorkomen. Krediet was immobiel, geld was grotendeels chartaal (cash) en bankbalansen waren simpel. De digitale revolutie heeft dit veranderd. Kredieten worden tegenwoordig op grote schaal verknipt, verpakt en verhandeld en zijn daardoor zeer mobiel. Geld is grotendeels giraal. En bankbalansen zijn complex. Bankieren is losgemaakt van afzonderlijke bankbalansen. Hierdoor wordt toezicht steeds complexer en is toezicht op bijvoorbeeld kapitaalratio’s niet langer zinvol.

    Burgerinitiatief Ons Geld

    onsgeld-teaserBurgerinitiatief Ons Geld stelt voor gebruik te maken van de mogelijkheden die ICT en digitalisering bieden en het geldsysteem en kredietsysteem van elkaar te splitsen. In het verleden hebben zowel vrije-markteconomen als meer staat-georiënteerde economen op basis van economische argumenten hetzelfde voorgesteld (o.a. Irving Fischer en Milton Friedman; zie Lainà (2015) voor historisch overzicht). In de jaren na de beurscrash van 1929 stond monetaire hervorming zelfs hoog op de politieke agenda in de Verenigde Staten. Onder andere door bestuurlijke blunders, een slecht geïnformeerd publiek en bankenlobby werd in 1933 echter gekozen voor de Glass-Steagall Act (Phillips, 1992). Wij denken dat in de 21ste eeuw door een vierde macht uitgegeven digitaal chartaal geld kansen biedt en wij zijn hierin niet alleen. De Bank of England onderzoekt momenteel central-bank issued digital currency en een mogelijke transitie van credit-based money naar token-based money. Burgerinitiatief Ons Geld pleit voor actie en stelt voor schuldvrij geld te introduceren en banken een intermediërende rol te geven. Onderzoek van onder andere Yamaguchi (2011), Benes & Kumhof (2012, 2013) en de Vries & van Egmond (2014) laat zien dat dergelijke hervorming niet alleen leidt tot grotere stabiliteit, maar ook tot een afname van publieke en private schulden en productiviteitsgroei. Bovendien kan het depositogarantiestelsel worden afgeschaft. Tot slot, de heer Boonstra merkt terecht op dat de afdeling geldschepping niet bestaat bij banken. Hierdoor is er momenteel geen coördinatie. Burgerinitiatief Ons Geld vindt dit problematisch en stelt dat coördinatie juist nodig is om prijsstabiliteit, in onze ogen een publiek goed, te realiseren. Martijn Jeroen van der Linden Onderzoeker en promovendus TU Delft/ Economie van Technologie & Informatie, mede-initiatiefnemer burgerinitiatief Ons Geld. Bron: Ons Geld

    Referenties

  • Follow the Money ….. All the Way!

    Jacob Schot, de Nederlandse advocaat van “Mathematically Perfected Economy™” (MPE), richt zich in het geld debat tot Robin Fransman, en Martijn Jeroen van der Linden en stelt dat geld als schuld moet worden gecreëerd, maar vrij van rente!

    Dit artikel richt zich erop een correcte voorstelling van zaken te geven in het monetaire debat, dat wij diegenen zijn die geld creëren, en dat in het huidige aan ons opgelegde monetaire model het zogenaamde banken systeem zichzelf slechts tussenbeide wringt in onze monetaire zaken, en op de een of andere manier de macht hebben verkregen om ons geld onder valse voorwendselen te publiceren (tegen verwaarloosbare kosten) op hun papier, en computer systemen, tegen onrechtmatige rente met terminale gevolgen, hetgeen grotendeels de ongewenste wereld om ons heen verklaart.

    Geld

    Een minimaal aspect van geld is representatie. Wat dient geld te vertegenwoordigen, of wat moet het vertegenwoordigen? Dit is de eerste vraag die we moeten beantwoorden voordat we een goed begrip kunnen krijgen wat monetaire rechtvaardigheid is, en hoe we een eerlijk monetair systeem kunnen ontwikkelen. We kunnen kortweg stellen dat geld de meeteenheid is van waarde, zoals bijvoorbeeld de kilo een meeteenheid is van gewicht. Essentieel is dat de meeteenheid niet wordt veranderd door externe factoren. Immers, bij een verandering van de meeteenheid hebben we altijd te maken met verliezers en winnaars (inflatie en deflatie). Geld dient een consistente waarde te vertegenwoordigen gedurende haar levensduur, waardoor niemand onrecht wordt aangedaan en niemand onverdiende winsten geniet zoals nu het geval. In ons huidige geldsysteem creëren banken ons geld tegen rente met uiteindelijk onoplosbare schuldenproblematiek als gevolg, en de daaruit voortvloeiende consequenties. In plaats van ruilhandel (het onderling ruilen van goederen en diensten), gingen we geld gebruiken. Geld is daarom wellicht een van de grootste uitvindingen omdat het de liquiditeit van iedere economie enorm vergroot. Geld stelt ons tenslotte in staat om snel en effectief verschillende goederen en diensten te ruilen. Belangrijkste eigenschappen voor geld:
    • Reken/Meet eenheid voor waarde
    • Opslageenheid van consistente waarde
    • Ruilmiddel
    Geld is het fundament voor iedere economie, en wanneer we monetaire rechtvaardigheid nastreven moet geld altijd een consistente waarde behouden gedurende haar levensduur. Alleen in “mathematically perfected economy™” (hierna MPE) wordt de waarde van geld gedurende de gehele levensduur bewaard door een 1:1:1 verhouding tussen [1] de geld circulatie, [2] de resterende schuld/verplichting, en [3] de resterende waarde van het gerelateerde onderpand. Later meer hierover.

    "To find the players in all the corruption of the world, 'Follow the money.' To find the captains of world corruption, follow the money all the way."

    De privatisatie van onze valuta

    Door Bankiers, Voor Bankiers In het huidige aan ons opgelegde (ondemocratisch) systeem is al het geld Schuld, en Schuld bestaat uit de hoofdsom + (periodieke) rente. Centrale banken en hun netwerk van commerciële banken hebben op slinkse wijze de macht verkregen om ons geld (als schuld) te publiceren zonder daarbij risico te lopen, en zelfs zonder het opgeven van eerder legaal bezit. De European Central Bank (ECB), het Federal Reserve System, de World Bank, het IMF, of ieder ander centrale bank systeem zijn organisaties waarbij een tussenpersoon die niets produceert (en niet de echte crediteur is) op onnatuurlijke wijze tussenbeide komt met betrekking tot transacties tussen crediteuren en debiteuren. Zij kunnen simpelweg stellen dat betalingsbeloftes alleen goed zijn wanneer deze uitgegeven worden op hun papier of in hun systemen. Het woord “central” is de clue. Door een centrale bank te omgeven met satellietbanken - die in feite acteren als tussenpersoon - werpt de centrale bank de façade op dat legaal verdiende waarde en het risico daarvan op het spel zet.

    london-skyline

    De skyline van Londen

    De tussenpersonen (lees: commerciële banken) hebben in feite “geld geleend” van de centrale bank en dit geld is zogenaamd aan “risico” onderhevig als de obligatie niet kan worden terugbetaald. Maar dit is niet het werkelijke risico van het zogenaamde financiële systeem... Alles wat de banken doen is onze betalingsbeloftes uitgeven zonder noemenswaardige kosten. Daarbij brengen ze de schuldenaar rente in rekening, alsof eerder legaal verdiende waarde of risico van de bank op het spel staan. Dit geveinsde risico bestaat natuurlijk niet. De bank brengt simpelweg geld in omloop door het op de balans te zetten en in de computer in te voeren. Als die kosten terug zijn verdiend is er voor de bank geen verder risico meer. Dankzij dit systeem vermenigvuldigen ze hun onverdiende winst vele malen met de eerste terugbetaling van de schuld. Een schuld die vanaf het begin vele malen groter is dan de waarde van het onderliggende onderpand. Door het moedwillig misleiden, en afleiden (middels onnodig ingewikkeld vakjargon; obfuscatie) van het publiek denken de meeste mensen dat we geld van een bank lenen, U weet nu beter... Middels bijvoorbeeld een hypotheek verkrijgt een bank onder valse voorwendselen, het “recht” op een belangrijk deel van uw arbeid/productie, en indien nodig claimt men het onderpand (en nee Robin Fransen, niet aan de samenleving (“Je belooft dan aan de samenleving als geheel dat je een deel van je arbeid, een deel van je arbeidsinkomsten gebruikt om rente te betalen en de aflossing”). En dat gebeurt zonder dat de bank daar iets van eerder legaal bezit tegenover stelt. De bank creëert via elektronische invoer in het systeem een krediet extensie gebaseerd op uw handtekening (hypotheekakte) met het onderpand en uw kredietwaardigheid als zekerheid. Zoals gezegd stelt de bank daar niets tegenover. De bank is op de een of andere manier verstrekker geworden van onze onderlinge betalingsbeloftes (geld) van koper aan verkoper tegen verwaarloosbare kosten. Desalniettemin betaalt u per saldo over de hele looptijd van de hypotheek uw woning misschien wel twee tot drie keer, afhankelijk van de gemiddelde rentestand over de looptijd van de hypotheek. Er is echter wettelijk gezien geen schuld aan de bank, immers was het geld voorheen niet legaal in het bezit van de bank, en het is moreel verwerpelijk zoals Robin Fransman toegeeft in zijn column:

    “Je geeft één institutie het recht om claims op ons allemaal uit te geven, zonder dat daar een tegenprestatie tegenover staat. Het geeft een immense macht tot herverdeling, en die leg je dan op één centrale plek” - Robin Fransman

    Ter verduidelijking, de institutie is in dit geval het georganiseerde bancaire systeem. In dit verband wil ik ook verwijzen naar deze casus waarin dieper wordt ingegaan op de (on)wettige (non) contractuele en (im)morele aspecten. Met dank aan Paul van de Waarsenburg.

    Misdaden tegen de mensheid

    Gefalsificeerde leningen, tegen onrechtmatige rente Banken pretenderen dat ze ons geld lenen, maar komen slechts tussenbeide in zaken tussen burgers en bedrijven en publiceren onze betalingsbeloftes (geld) in hun computer systeem tegen verwaarloosbare kosten. De banken ons rente in rekening voor iedere keer dat ze dat doen, maar in realiteit zijn wij als burgers de scheppers van geld. De mensen die produceren, uitvinden, ontwikkelen, werken, enzovoort.

    “Het is een fundamenteel mensenrecht om betalingsbeloftes uit te geven vrij van extrinsieke manipulatie, wijzigingen, of exploitatie van die beloftes, of de natuurlijk mogelijkheid om die beloftes na te komen.”

    Waarom zou een weldenkend volk (en haar gekozen overheid) rente betalen over haar eigen ruilmiddel, immers zijn wij het die waarde creëren en dus het ruilmiddel. Maar erger nog, het is diezelfde onrechtvaardige rente dat het criminele, en immorele geld systeem terminaal van karakter maakt, waarvan we de gevolgen overal om ons heen waarnemen. Ik beperk me hier even tot de economische gevolgen, om nog maar te zwijgen over secundaire ongewenste effecten voor het milieu, de samenleving en het welzijn van de mensen.
    • Ongelijkheid (een wiskundige zekerheid)
    • Prijs inflatie (voortdurend stijgende kosten van levensonderhoud)
    • Monetaire deflatie (chronisch gebrekkige geldcirculatie in economie/samenleving)
    • Onomkeerbare vermenigvuldiging van vervalste schuld door ongerechtvaardigde rente in terminale schulden
    • Bedrijven, overheden (landen), en private faillissementen
    • Privatiseringen
    • Bezuinigingen
    • Economische groei ten koste van alles
    • Hebzucht & Speculatie
    • Corruptie
    • Oorlog
    • Armoede
    • Misdaad
    • Extremisme
    • Desintegrerende sociale (infra) structuren
    • Werkeloosheid
    • Verhoogde werkdruk, stress, burn-out, depressie, zelfmoord
    • Kind verwaarlozing, kinderen niet opgevoed door ouders, maar door leraren en dagcentra die plotseling overal om ons heen verschenen
    • Exploitatie (elkaar exploiteren, alsof dat ons zou kunnen redden)
    • Vermogens verschuiving van de “many” tot de “few” die steeds meer van ons leven beheersen middels media, politiek, justitie, en zeer belangrijk "onderwijs", omdat onze enige kans is dat we het *allemaal* begrijpen. Waarom is een van de belangrijkste fundamenten van onze samenleving (geld) geen verplicht studie onderwerp op (basis)scholen?

    global-debt-total-The-Economist

    Wereldwijde schuldenlast (en rentelast) neemt alsmaar verder toe

    change-debt-gdp-ratios

    Toename in schulden sinds 2007

    Schuld is niet het probleem

    Waarom geld creatie als schuld? De twee voor de hand liggende alternatieven met betrekking tot de uitgifte van nieuw geld zijn: [1] Als overheidsbestedingen in de economie (geld wordt simpelweg gecreëerd door de overheid, vrij van schuld), of... [2] de uitgifte als schuld. Wat zijn de gevolgen of eventuele verschillen?

    De integriteit van de schuld

    Het belangrijkste verschil zit hem in het feit dat we bij schuldvrije overheidsbestedingen geen middel hebben om geld ook weer te onttrekken uit de circulatie (per afschrijving/consumptie onderpand), om zodoende een dynamische balans te garanderen tussen geld in omloop en datgene wat het geld representeert/dekking geeft. Bovendien is het onmogelijk om via overheidsbestedingen de hele breedte van de economie te bereiken op een eerlijke manier. us-debt-graph-2020Schuld is dus simpelweg het rekenkundige gereedschap benodigd om de 1:1:1 verhouding tussen de geld circulatie, de resterende schuld/verplichting en de resterende waarde van het gerelateerde onderpand te bewerkstelligen, hetgeen op zijn beurt onveranderde koopkracht garandeert van ons geld (geen inflatie, en geen deflatie). Niemand kan problemen hebben met het terugbetalen van een schuld aan de hand van afschrijving of consumptie van het onderpand. De echte crediteur (bijvoorbeeld de verkoper van een huis) wordt direct volledig betaald. Er wordt niemand onrecht aangedaan. Het is dus niet schuld wat het probleem is. Schuld stelt bijvoorbeeld een pas getrouwd stel in staat om een woning te kopen, terwijl ze daar de middelen nog niet meteen voor hebben. Het is schuld dat ons de mogelijkheid verschaft om geld weer te onttrekken vanuit de geld circulatie, teneinde een dynamische balans te behouden tussen de circulatie en datgene (resterende waarde onderpand) wat die circulatie vertegenwoordigt. Dit is de enige oplossing voor monetaire inflatie en deflatie*. De som van de schuld is nooit groter dan het geld in circulatie, en de integriteit van de schuld wordt gewaarborgd door een afbetalingsschema waarin de debiteur terugbetaald voor het gerelateerde onderpand aan de hand van consumptie of afschrijving. Martijn Jeroen van der Linden heeft volledig gelijk wanneer hij zegt dat we alleen een waardevaste munt kunnen realiseren zodra we inflatie en deflatie oplossen. Alleen met het in MPE omschreven process wordt die doelstelling gerealiseerd. *Inflatie en deflatie worden respectievelijk gedefinieerd als toename of afname van het geld in circulatie per datgene wat het vertegenwoordigt.

    Het probleem is Rente

    Het betalen van (gefalsificeerde) schuld in het huidige monetaire systeem veroorzaakt een onomkeerbare cyclus van voortdurend lenen tegen rente en daardoor onomkeerbare vermenigvuldiging van schulden. Tegenover iedere nieuwe schuld staat een verplichting om rente te betalen, terwijl alleen de hoofdsom van de schuld in circulatie wordt gebracht. Om een noodzakelijke vitale circulatie van geld in omloop te kunnen handhaven moet men opnieuw minstens zoveel lenen als men heeft betaald uit de oorspronkelijke omloop, terwijl de totale schuld onomkeerbaar blijft toenemen. Dit terminale proces veroorzaakt uiteindelijk onoplosbare schulden problematiek waarvan we het bewijs nu overal om ons heen zien. Het probleem is de onomkeerbare vermenigvuldiging van gefalsificeerde schuld door onrechtvaardige rente. Rente heeft een kritische fout, zolang rente wordt toegepast is het onmogelijk om de effecten te neutraliseren en de consequenties te stabiliseren, het proces is voortdurend, onomkeerbaar, en terminaal. “Anyone who believes that exponential growth can go on forever in a finite world is either a madman or an economist” Op de website www.perfecteconomy.com kun je nog steeds de spreadsheets downloaden die in 1983-84 zijn gemaakt op verzoek van de Reagan Administratie, waarvan de uitkomst was dat ons op krediet gebaseerde geldsysteem rond 2010 in de terminale fase zouden belanden. Waarvan akte!

    “Het is geen mysterie om het storingspatroon in onze pseudo “economie” te projecteren veroorzaakt door rente, als rente de schuld onomkeerbaar en voortdurend vermenigvuldigt in verhouding tot de gewenste geld circulatie, en steeds meer van iedere Euro gewijd wordt aan deze schulden, dan kan daardoor steeds minder van iedere Euro in circulatie aangewend worden voor de economie. Regulering kan dit terminale proces slechts vertragen.”

    In MPE worden noch productie noch consumptie belemmerd door het opleggen van extrinsieke kosten (rente). Van belang is dat we een valuta circulatie beschikbaar stellen voor de productie die geen belemmeringen, beperkingen, of andere onrechtvaardigheden oplegt. Productie en ondernemen worden volledig ondersteund door een liquide, waardevaste en efficiënte valuta.

    Monetaire inflatie en prijsinflatie verklaard

    Hedendaagse “economen” gebruiken de term "inflatie" om twee heel verschillende dingen uit te drukken, alsof prijsinflatie een gevolg zou zijn van monetaire inflatie. In de pseudo-wetenschap die men ten onrechte economie noemt is er geen formele stelling en/of bewijs dat in een geldsysteem onderhevig aan rente [1] monetaire inflatie daadwerkelijk optreedt en dat [2] monetaire inflatie de prijsinflatie veroorzaakt. money-printing-press1Integendeel, de enige manier om monetaire inflatie te produceren is wanneer we meer lenen dan de waarde die het onderpand vertegenwoordigt, of dat we minder terugbetalen dan de verplichting. Het eerste is niet toegestaan en het tweede is rekenkundig onmogelijk, omdat we naast de hoofdsom ook de rente moeten betalen uit een circulatie die slechts bestaat uit resterende hoofdsommen. Faillissementen zijn hierin meegerekend en het verder inflateren van de geldhoeveelheid in circulatie werkt slechts tijdelijk en de effecten hiervan zijn te verwaarlozen. Dus in plaats van de gevreesde monetaire inflatie, lijden we aan een chronisch deflaterende circulatie. En om deze reden alleen kan monetaire inflatie dus nooit de reden zijn van prijs inflatie. Derhalve is het onmogelijk dat er een correlatie is tussen monetaire inflatie en prijsinflatie. Prijsinflatie is niettemin aanwezig in het huidige systeem. Op zoek naar de oorzaak komen we al snel bij de boosdoener, de enige component die toegevoegd is aan onze valuta, namelijk rente. Dat komt omdat de rente permanent en onomkeerbaar de schulden laat toenemen in verhouding tot de hoeveelheid geld in circulatie. De steeds stijgende kosten van deze vermenigvuldigende schulden komen te rusten op onze industrie en samenleving, wat alsmaar stijgende kosten van levensonderhoud (prijsinflatie) tot gevolg heeft. Prijsinflatie wordt veroorzaakt door rente, en de enige manier om prijsinflatie (los van tijdelijke vraag en aanbod situaties) te voorkomen is door het elimineren van deze rente. De meeste “economen” pleiten dus voor een systeem dat de diefstal op ons maximaliseert door de façade dat prijsinflatie wordt gecontroleerd door rente, terwijl het juist die rente is die de solvabiliteit steeds verder onder druk zet.

    Vier cruciale vragen aan de Nederlandse Bank

    Omdat geldcreatie begon bij centrale banken, en omdat alles draait om financiële stabiliteit (zoals op de site van De Nederlandsche Bank en andere centrale banken staat vermeld), hebben we in dit verband DNB verzocht antwoorden te geven op onderstaande vragen, waarvan we tot op heden slechts een bevestiging van ontvangst hebben, maar geen antwoorden. Ik nodig iedereen, en met name Robin Fransman, uit om hier invulling aan te geven.
    1. Hoe is het mogelijk om een vitale geldcirculatie te onderhouden zonder het opbouwen van onoplosbare schulden?
    2. Wat is de claim van de bank dat er een schuld bestaat aan de bank?
    3. Wat is de claim op rente wanneer de bank slechts de marginale kosten absorbeert van het publiceren van onze onderlinge betalingsbeloftes aan elkaar?
    4. Op basis van welke wettige (contractuele) overweging claimt de bank dat het eerder bezit opgeeft wanneer geldcreatie plaatsvindt?

    Van geprivatiseerd “geld” naar Publiek geld

    Een volledig monetair model, en een verantwoorde implementatie van een publieke (non-profit) boekhoudkundige monetaire infrastructuur Wat is “Mathematically Perfected Economy™”? (Vrij vertaald: Wiskundig Geperfectioneerde Economie.) Wiskundig Geperfectioneerde Economie is een valuta (ons geld) die niet onderworpen is aan rente, bestaande uit schuldfinancieringen voor alle personen en toegestane ondernemingen, betaald door elke debiteur zoals ze verbruiken van de aan de schuld gerelateerde onderpanden. Mike Montagne is de grondlegger van dit alternatieve rentevrij geldsysteem, waarover hij het een en ander gepubliceerd heeft op www.perfecteconomy.com. Er is in dit systeem geen inflatie of deflatie, omdat het geld in omloop altijd nagenoeg gelijk is aan de resterende waarde van de bestaande productie over dat deel van de economie dat wordt ondersteund door de circulatie van ons geld. money-creation-teaserDe hoeveelheid geld is in dit systeem altijd consistent in kwantiteit met de resterende waarde van de onderpanden die bestaan, en waarvoor de valuta in circulatie was gebracht. Hierdoor verkrijgt de valuta zijn gelijkblijvende koopkracht. Het (resterende) geld in omloop is altijd voldoende om de schuld af te betalen. Verdere productie wordt dus niet belemmerd door een gebrekkige geld circulatie (zoals nu het geval is er meer moet worden terugbetaald dan er in de circulatie aanwezig is door de factor rente). In Wiskundig Geperfectioneerde Economie worden schulden ten opzichte van de resterende waarde van de onderpanden niet groter, omdat de rentelast niet mee weegt. Om schuld te kunnen betalen in het huidige monetaire systeem (schuld = hoofdsom + rente), die dus groter is dan de resterende circulatie, wordt een onomkeerbare cyclus van voortdurend lenen tegen rente en daardoor onomkeerbare vermenigvuldiging van schulden in gang gezet. Om een vitale circulatie van geld in omloop te kunnen handhaven moet men dus minstens opnieuw zoveel lenen als men heeft betaald uit de oorspronkelijke omloop. Dit terminale proces veroorzaakt uiteindelijk onoplosbare schuldenproblematiek waarvan we het bewijs nu overal om ons heen zien. In MPE worden noch productie noch consumptie belemmerd door het opleggen van extra kosten (rente). Van belang is dat we een valuta circulatie beschikbaar stellen voor de productie die geen belemmeringen, beperkingen, of andere onrechtvaardigheden oplegt. Productie en ondernemen worden volledig ondersteund door een liquide, waardevaste, en efficiënte valuta.

    "MPE is niet meer dan een enkelvoudige recept, voor het elimineren van onrechtvaardige interventie."

    MPE financiert een woning met een marktwaarde van €100.000 en een levensduur van 100 jaar tegen €1.000 aflossing per jaar, oftewel €83,33 per maand. Na 100 jaar is de woning afgeschreven en de geleende som van €100.000 volledig terugbetaald. De geleende €100.000 is nu volledig uit circulatie genomen, en is het eigendom van niemand meer. MPE kort samengevat: Geen private (geld scheppende) banken meer, maar een landelijke nutsinstelling/accountants kantoor als Gemeenschappelijk Monetaire Infrastructuur (non-profit). Niet anders dan wat banken nu gebruiken. Als het aan mij ligt nemen we de bestaande infrastructuur zelfs over (we hebben die immers zelf betaald). In deze omgeving wordt het MPE money management* geïmplementeerd en toegepast. Alles wordt daar onder voorwaarde van uiterste privacy bijgehouden. Je salaris komt binnen, betalingen worden gedaan, kredietwaardigheid gecontroleerd in geval van aanvraag financiering, etc. *De rekenkundige/boekhoudkundige relatie van 1:1:1 tussen [a] Geld in omloop (Circulatie), [b] (Rest) Waarde Vertegenwoordigt Eigendom, en [c] Resterende Aflossings Verplichting. Hoe we de valuta noemen is niet relevant voor de integriteit. We kunnen met de naam Euro doorgaan en implementatie op Europees niveau. De kosten van implementatie zijn te verwaarlozen. Er verandert praktisch gezien niet veel ten opzichte van het huidige systeem. Je hebt nog steeds je bankrekeningen met je geld daarop, maar we zijn ongeveer twaalf keer meer liquide (meer koopkracht, en het behoud daarvan). Door de voorwaarden en de uitvoering op te nemen in onze grondwet voorkom je dat de politiek zichzelf afwijkend gaat gedragen ten opzichte van datgene dat we afgesproken hebben. Overheid kan voor controle en uitvoering zorg dragen. Ter naleving is er het (open source) amendment (Absolute Consensual Representation) kortweg ACR (www.perfectedeconomy.org). Dit zou men moeten opnemen (per democratisch besluit, geheel, of aangepast) in de grondwet. Een voorbeeld: We hebben de volgende gegevens en ik neem daarbij een loonbedrijf (kredietwaardig) als voorbeeld die de aanschaf van een machine wil financieren. De op dat moment geldende vrije marktprijs van een machine inclusief een service contract en garantie. €100.000. De financieringsbehoefte voor aan te schaffen machine is dus €100.000. De gemiddelde levensduur van de machine is voor dit voorbeeld bekend of kan redelijkerwijs ingeschat worden. Laten we zeggen tien jaar. We hanteren een 1:1:1 ratio tussen a) geldcirculatie, b) vertegenwoordigd eigendom van de (rest)waarde), en c) (resterende) Aflossings verplichting/afschrijving (Nieuwe) Geld Circulatie a.) De €100.000 die in circulatie worden gebracht met de machine en de kredietwaardigheid van de koper (lener) als onderpand. De verkoper wordt meteen volledig betaald. (Resterende) Waarde onderpand b) Dit is de €100.000 aan waarde vertegenwoordigd door eigendom met lineaire afschrijving over 10 jaar. (Resterende) Aflossingsverplichting per afschrijving/consumptie c) €100.000 betekent een aflossing €10.000 per jaar over de levensduur van de machine van 10 jaar. Totaal terugbetaald na 10 jaar: €100.000. In de praktijk gebruiken we een de-escalerende/non lineaire afschrijving, waarbij de afgeschreven bedragen van hoog naar steeds lager gaan. Zo zijn er nog een aantal methodes om de realiteit zo dicht mogelijk te benaderen. Je ziet dat we hier de levens cyclus van geld hebben voorgesteld zonder rente, met geld als meeteenheid en verschaffer van liquiditeit voor de handel gedekt en waarde gegeven door onderpand, en kredietwaardigheid ondernemer. Een kredietwaardigheid die hij niet wil verliezen!

    De concrete voordelen

    Geen monetaire inflatie of deflatie, geen mogelijkheid tot systematische manipulatie van ons geld en eigendommen, en geen onoplosbare schuldenbergen die zichzelf (exponentieel) blijven vermenigvuldigen door rente. Vennootschapsbelasting kan worden afgeschaft, overheden financieren op dezelfde wijze, en gebruikers van een door de overheid gefinancierde structuur/dienst betalen aan de hand van afschrijving/consumptie, voor pensioenvoorzieningen kunnen we besluiten om een bepaald percentage van het verdiende geld verplicht te reserveren (behoud van koopkracht is immers gewaarborgd), aandelenmarkten (centers van exploitatie) worden overbodig gemaakt, immers is privaat kapitaal niet langer noodzakelijk ter financiering (wie wil concurreren tegen 0% rente?), meer besteedbaar inkomen, behoud van koopkracht.

    Implementatie

    Implementatie is relatief simpel, en zoals gezegd in verhouding tegen geringe kosten. Hoe? Om de bestaande gefalsificeerde schuld op te lossen aan de ondemocratische en onrechtmatige (centrale) banken schrijven we op een stuk papier het volgende: WILL PAY TO THE BEARER UPON DEMAND, INFINITY. Ons soortgelijke onherstelbare betalingsbewijs. Aanvaard het, of we zien je in de rechtbank, waar we de volgende argumenten zullen aanvoeren:
    1. Dat geen enkele private entiteit en/of andere entiteiten, of personen het recht heeft om claims uit te geven op de samenleving, en dat die claims onmogelijk zijn om terug te betalen,
    2. Dat een dergelijk optreden ons het recht geeft een soortgelijke claim te verstrekken,
    3. Dat er geen wettelijke grond is voor de vermeende schulden,
    4. En bovenal, dat het onmogelijk is een vitale geldcirculatie te onderhouden zonder het opbouwen van onoplosbare schulden problematiek door de opgelegde kunstmatige omstandigheden.

    will-pay-bearer-on-demand

    We verrekenen alle betaalde rente tegen nog uitstaande schulden. Hierdoor zijn meteen veel mensen schuldenvrij. We herfinancieren alles onder de MPE voorwaarden zonder rente. Dit vormt de basis voor een houdbare economie en niet de pseudo vrije markt die men nu economie noemt! Lees ook: If I Were a President, How to Arrest Monetarey Collapse in a Day

    Conclusie

    Het betekent niets om monetaire hervormingen voor te stellen die geen oplossing bieden tegen inflatie, deflatie, de dispositie van het ruilmiddel, en onomkeerbare vermenigvuldiging van gefalsificeerde schuld door onrechtmatige rente in terminale schuld. Er is maar één integrale oplossing voor [1] inflatie en deflatie, [2] systematische manipulatie van de kosten of waarde van geld en eigendommen en [3] permanent, onomkeerbare, en onontkoombare vermenigvuldiging van schuld in verhouding tot de noodzakelijke vitale geld circulatie. De enige reden waarom je deze oplossing niet ziet is omdat de zogenaamde vertegenwoordigers dezelfde mensen zijn die het meest toegewijd zijn aan onze exploitatie. Dit artikel werd ingezonden door Jacob Schot

  • Bezemer: “Rol van banken zal op termijn kleiner worden”

    Marketupdate sprak deze week met Dirk Bezemer over geldcreatie, een onderwerp dat meestal pas de aandacht krijgt na een grote economische crisis. De huidige crisis duurt al zeven jaar en na al die jaren van kwakkelen, lage rente en vrijwel geen economische groei vraagt men zich af in hoeverre de problemen toegeschreven kunnen worden aan ons geldsysteem.

    Dirk Bezemer is hoofddocent Economie aan de Rijksuniversiteit Groningen en heeft al tal van wetenschappelijke publicaties op zijn naam staan. Hij is lid van het Sustainable Finance Lab en werkt samen met het Institute of New Economic Thinking.

    MU: De regering van IJsland denkt na om het geldsysteem radicaal om te gooien. De kredietcreatie, een taak die op dit moment vervuld wordt door banken, zou overgebracht moeten worden naar de centrale bank. Wat vind je van dit voorstel?

    Bezemer: "Dit voorstel is al eens eerder langsgekomen. Ik was twee jaar geleden te gast bij een talkshow en toen werd dit onderwerp ook al besproken. Dit is ook waar de organisatie Positive Money zich mee bezig houdt. Het idee is gebaseerd op het Chicago Plan, een reeks hervormingen in het banksysteem dat door verschillende economen van de Universiteit van Chicago in elkaar werd gezet. Dit voorstel kwam na de grote depressie van begin jaren dertig enDirk-Bezemer nu komt het weer terug na een grote economische crisis. Het idee hierachter is dat de centrale bank bepaalt hoeveel geld er in de economie moet zijn en dat commerciële banken niet langer een geldscheppende functie hebben, maar slechts toezien op de verdeling van het geld.

    Voorstanders van een dergelijk model zijn van mening dat economische bubbels ontstaan omdat commerciële banken een winstoogmerk hebben en daarom altijd de natuurlijke neiging zullen hebben meer kredieten te verstrekken. Als ze daarin niet beperkt worden kunnen ze teveel kredieten verstrekken, met economische bubbels tot gevolg. Men denkt dat die bubbels niet kunnen ontstaan wanneer de geldcreatie gereguleerd wordt door een centrale bank of overheid, maar daar heb ik mijn twijfels bij.

    De praktijk leert ons dat ook overheden en centrale banken niet in staat zijn zich aan de zelf opgelegde beperkingen te houden. Ook zij zijn gevoelig voor de marktinvloeden en kunnen gegrepen worden door ongefundeerd optimisme. Het is dus de vraag of je wel op de overheid kunt vertrouwen in het limiteren van de geldhoeveelheid. De praktijk bewijst vaak het tegendeel..."

    In ons huidige financiële systeem reguleren centrale banken de geldhoeveelheid aan de hand van de rente. Hoe effectief is dit instrument?

    "De relatie tussen de rente en de geldcreatie wordt vaak genoemd, maar in de praktijk blijkt dit instrument van centrale banken niet te werken. Voor zover ik weet is nergens een duidelijke relatie te vinden tussen de kredietcreatie en een verandering van de rente. De aanname dat krediet vraag gedreven is, en dat een lagere rente leidt tot meer kredietverleningen, is naar mijn mening niet aangetoond. Krediet is minstens zoveel aanbod gedreven. Banken zijn geneigd meer kredieten te verlenen indien mogelijk , omdat ze een winstoogmerk hebben, en kunnen de vraag ernaar ook creëren.

    We zien in de praktijk dat extra kredietverlening een zichzelf versterkend effect heeft, omdat het zichzelf terugbetaalt in de vorm van waardestijging. Als mensen bijvoorbeeld massaal geld lenen om financiële activa te kopen, dan stijgen de prijzen van deze activa. Daardoor lijkt het alsof het krediet zichzelf terug betaalt. Een andere factor die een rol speelt is dat banken nieuwe kredietvormen kunnen ontwikkelen om de markt te vergroten. Denk aan beleggingshypotheken en aflossingsvrije hypotheken die gretig aftrek vonden bij huishoudens. En natuurlijk is marketing een enorm sterk middel in het creëren van vraag naar kredieten.

    Al deze factoren sterken mij in de overtuiging dat centrale banken de geldgroei niet aan de hand van de rente kunnen reguleren. De wet van vraag en aanbod zoals die werkt op de markt van goederen, kun je niet zomaar toepassen op de geldmarkt. Dat komt omdat geld geen goed is.

    In de jaren zeventig kreeg Milton Friedman bekendheid omdat hij de kwantiteitstheorie van geld weer deed opleven. Deze theorie, ook wel het Monetarisme genoemd, beargumenteerde dat er geen inflatie kon zijn als de totale geldhoeveelheid in hetzelfde tempo zou groeien als de economische groei in een bepaald land. Hij beweerde dat er een nauwe relatie was tussen de prijsinflatie en de geldhoeveelheid. Maar deze theorie bleek niet te werken, zoals we zagen met de oliecrisis en de hoge inflatie van eind jaren zeventig. De relatie tussen prijsinflatie, geldgroei en economische groei bleek in de praktijk helemaal niet zo duidelijk, omdat steeds meer geld geleend werd voor financiële activa."

    money-printing-press1Sommigen pleiten voor een geldsysteem waarin de geldcreatie in handen komt van de overheid, denk aan het Burgerinitiatief Ons Geld. Ze vinden dat geldcreatie zo belangrijk is dat het beter in handen van de overheid kan worden gebracht. Wat is jouw mening hierover?

    "Het is opvallend dat men de onafhankelijkheid van centrale banken belangrijk vindt en dat er tegelijkertijd de wens is om de geldcreatie in handen te brengen van de overheid. Centrale banken zijn de afgelopen decennia juist onafhankelijker geworden om te voorkomen dat politici de waarde van het geld aantasten. Waarom zouden we de overheid dan opeens de kredietcreatie toevertrouwen? Dat klinkt als een tegenstrijdigheid.

    Er is geen garantie dat economische bubbels door overmatige kredietcreatie niet meer zullen plaatsvinden als de geldcreatie in handen is van de overheid. Wanneer een kredietbubbel wordt opgeblazen gelooft iedereen dat het wel goed gaat: banken, toezichthouders en beleidsmakers. Er zit geen natuurlijke rem op dit systeem en van de overheid kun je de discipline om de geldcreatie beperkt te houden ook niet verwachten. Het is de vraag of banken anders zullen opereren wanneer ze genationaliseerd zijn dan wanneer ze in de private sfeer opereren.

    Banken zijn geld scheppende instellingen en verdienen daar geld aan in de vorm van rente. Je zou kunnen zeggen dat banken en publieke functie vervullen met kredietverlening. Volgens sommigen is het daarom niet eerlijk dat banken rente ontvangen over geld dat ze 'uit het niets' creëren. Wat is jouw mening hier over?

    Ik begrijp dat mensen zich daar druk over maken en ze hebben daarin tot zekere hoogte gelijk. Als eerste is het goed om te beseffen dat banken vandaag het meeste geld verdienen aan provisies en handelsactiviteiten en niet uit rente opbrengsten. Het is inderdaad zo dat banken geen inputkosten hebben wanneer ze een nieuw krediet verstrekken, anders dan bijvoorbeeld een meubelmaker die materiaal moet inkopen om een eindproduct af te kunnen leveren. Maar dat betekent niet dat alle rente winst is voor de bank...

    Voordat een lening wordt verstrekt moet de bank eerst veel informatie verzamelen over de kredietnemer, een tijdrovend en arbeidsintensief proces waar gekwalificeerd personeel voor nodig is. Verder heeft een bank operationele kosten zoals ieder ander bedrijf, denk aan personeelskosten, kosten voor het gebouw, energiekosten en de aanschaf en onderhoud van computersystemen. Deze kosten moeten ook uit de rente betaald worden.

    In een vrije markt zou je mogen verwachten dat concurrentie van nieuwe banken een excessieve winstmarge van rente doet verdwijnen, maar in de praktijk zijn er toetredingsbarrières. Er moet veel geld geïnvesteerd worden en je hebt een bankvergunning nodig. Hierin ligt wat mij betreft dus een rol weggelegd voor de mededingingsautoriteit. Zij kunnen bijvoorbeeld beperkingen opleggen aan de rente die banken mogen vragen . Op die manier kan de overheid wel een nuttige rol spelen. Met andere zaken kan de overheid ingrijpen bij sociaal onwenselijk gedrag, dus waarom zou dat niet kunnen bij commerciële banken?"

    Wat zouden we volgens jou kunnen doen om geldsysteem te verbeteren? Volstaan een paar kleine aanpassingen aan het huidige systeem of moeten we radicaal anders over geld nadenken?

    "Ik verwacht dat de rol van banken op termijn kleiner zal worden door technologische ontwikkelingen. Crowdfunding zal een steeds grotere rol gaan vervullen, zeker wanneer deze vorm van financiering gestandaardiseerd en geharmoniseerd wordt. Mensen en bedrijven die geld willen lenen en mensen die spaargeld hebben zullen elkaar dan makkelijker kunnen vinden en dus minder afhankelijk worden van banken voor kredieten.

    Bernard Lietaer voelt de tijdsgeest goed aan en heeft al veel onderzoek gedaan naar complementaire geldsystemen, waarbij particulieren en bedrijven rechtstreeks kredieten aan elkaar kunnen verstrekken zonder tussenkomst van de bank als zijnde de geldscheppende instantie. De gestandaardiseerde schuldbewijzen die individuen kunnen uitschrijven kunnen dan in de economie circuleren alsof het officieel fiat geld is. Geldsystemen kunnen op verschillende niveaus naast elkaar bestaan en dat zullen we steeds vaker gaan zien door de mogelijkheden die de technologie ons vandaag de dag biedt. Banken kunnen in dit proces een rol spelen, maar dat is een andere rol dan die ze de afgelopen jaren gespeeld hebben."

    Laten we het geldsysteem eens van een grotere afstand bekijken. Sommigen voorzien de opkomst van één wereldmunt. Wat zijn jouw gedachten daarover?

    "Achter ieder geldsysteem moet een politieke eenheid zitten, want als dat niet het geval is loopt het al gauw mis. Een goed voorbeeld daarvan is de Europese schuldencrisis. De euro is een munt waar geen politieke eenheid achter zit. Het gevolg daarvan is dat een crisis die klein begint (Griekenland is een kleine economie in verhouding tot de Eurozone) alleen maar groter wordt en de hele muntunie jaren in haar greep weet te houden.

    Om een wereldmunt tot een succes te maken moet er dus op wereldwijde schaal een politieke eenheid zijn. Dat kan alleen als er een soort wereldregering komt die het voor het zeggen heeft. Dat is nu niet het geval en het is nog maar de vraag of dat ooit zal gebeuren. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de vraag of dat wel wenselijk is. Deze optie is dus zeer onwaarschijnlijk.

    Wat je wel kunt zeggen is dat de rol van de dollar als handelsmunt steeds kleiner zal worden en dat de Chinese yuan juist een steeds grotere rol zal opeisen in internationale handel en in het betalingsverkeer. We zijn het er denk ik wel over eens dat de dollar als absolute wereldreservemunt zijn beste tijd gehad heeft en dat er nu ruimte komt voor alternatieven."

    dollar-no-more

    Dollar verliest terrein aan andere valuta in internationale handel (Bron: Sputnik News)

    Lees ook:

  • 24 karaat over geldcreatie: “Koop goud als motie van wantrouwen”

    Marketupdate sprak met gastcolumnist 24 karaat over een onderwerp dat steeds meer aandacht krijgt: geldcreatie. De financiële crisis duurt nu al zeven jaar en vooralsnog lijkt er geen sprake te zijn van een krachtig economisch herstel. Na al die jaren van kwakkelen, lage rente en vrijwel geen economische groei vraagt men zich af in hoeverre de problemen toegeschreven kunnen worden aan ons geldsysteem.

    Wordt het tijd om de geldcreatie in handen te brengen van de overheid? Of de centrale bank? Of de vrije markt? En wat kunnen we zeggen van de relatie tussen de bank en haar klanten? Is het tijd voor grote veranderingen in ons geldsysteem?

    MU: De regering van IJsland denkt na om het geldsysteem radicaal om te gooien. De kredietcreatie, een taak die op dit moment vervuld wordt door banken, zou overgebracht moeten worden naar de centrale bank. De geldcreatie kan beter gereguleerd worden wanneer die in handen komt van centrale banken, dat denken althans de voorstanders van dit initiatief. Ze zijn van mening dat economische bubbels veroorzaakt zijn door commerciële banken die teveel kredieten verstrekken. Hoe denk jij hier over?

    24 karaat: "Totale onzin. De centrale bank, als staatsinstelling, is nog véél onverantwoordelijker dan commerciële banken. Greenspan was 's werelds grootste wanbeheerder met z'n gratis geld politiek. Japan & ECB volgen in zijn voetsporen.

    Het is de FED, die onder politieke druk, gratis geld ter beschikking stelt. Ieder goed beheerder laat falen wie moet falen. Gebeurt dus niet."

    In ons huidige financiële systeem reguleren centrale banken de geldhoeveelheid aan de hand van de rente. Hoe effectief is dit instrument?

    "Nu is het rente-instrument totaal obsoleet. Negatieve rente is een belasting op (ontwaardend) geld ! De rentemarkt droogt steeds verder op (niet liquide meer). Lage (lagere) en hoge (hogere) rentes hebben beide een uitgesproken economisch-negatief effect (dalende geld omloopsnelheid)."

    Zou je kort kunnen uitleggen hoe zowel een lagere als een hogere rente zorgen voor een daling van de omloopsnelheid?

    "Zero & negatieve rente levert geen enkel positief economisch effect meer op. We zitten in een deflatiespiraal (stagflatie). Het consumentenvertrouwen is hopeloos zoek geraakt. Omdat de systemische schuldcrisis in een catch-22 toestand zit. We hebben ons laten kapot stimuleren. Zoals een zware drugverslaafde ook niet meer reageert op meer of minder drugs (rente). Stagflatie = monetaire inflatie + economische stagnering. Dat is de ergste catch-22 toestand die er maar kan bestaan. Ik ga steeds minder kopen bij dalende prijzen."

    gold_dollars-

    Sommigen pleiten voor een geldsysteem waarin de geldcreatie in handen komt van de overheid, denk aan het Burgerinitiatief Ons Geld. Ze vinden dat geldcreatie zo belangrijk is dat het beter in handen van de overheid kan worden gebracht. Wat is jouw mening hierover?

    "Zolang de beheerders van het huidige systeem iedereen hun verantwoordelijkheden blijven ontnemen verandert er niets aan de voortschrijdende malaise. Het devies van de beheerders zou moeten zijn: Laat de onverantwoordelijke falen! De zogenaamde *overheid* is de politieke beheerder van het systeem >>> schuld gedreven politieke economie. De burger kan (of wil) zijn politieke beheerders ook niet disciplineren."

    Banken zijn geld scheppende instellingen en verdienen daar geld aan in de vorm van rente. Je zou kunnen zeggen dat banken en publieke functie vervullen met kredietverlening. Volgens sommigen is het daarom niet eerlijk dat banken rente ontvangen over geld dat ze 'uit het niets' creëren. Wat is jouw mening hier over?

    "De banken (het banksysteem) van vandaag doet niet meer aan relatie-bankieren. Het banksysteem is nu een *trading-machine* geworden. Vandaar de exuberante groei van de financiële industrie versus de fysieke economie."

    centralbankers

    Wat zouden we volgens jou kunnen doen om geldsysteem te verbeteren? Volstaan een paar kleine aanpassingen aan het huidige systeem of moeten we radicaal anders over geld nadenken?

    "Bij mijn weten hebben alle geldsystemen in de geschiedenis uiteindelijk gefaald om dan vervangen te worden door een ander, en even slecht beheerd, systeem.

    De burger en z'n beheerders zijn en blijven steeds onverantwoordelijk en ongedisciplineerd, ongeacht welk systeem. Probeer je als burger naar best vermogen te verdedigen tegen de georganiseerde (onvermijdelijke) ontwaarding van je verdiensten. Zoek de - Store of Wealth - die het best bij je past...

    Ik ga er van uit dat de lezer het fundamenteel verschil tussen relatie-bankieren en trading-bankieren kent. De burger heeft nu een (crescendo) relatie-probleem met z'n bankier (het banksysteem). Vandaag spelen bankiers & politici mooi (trading)weer met uw en mijn spaarpot. De burger krijgt daar voorlopig z'n hoofd niet rond. Hij/zij mankeren systeem-inzicht. Men weet zich er in toenemende mate geen raad mee..."

    Zou je dit verder kunnen toelichten? Ik bedoel dat vooral over de relatie tussen de burger en de bank...

    "Relatie bankieren betekent dat de bank de rol speelt van makelaar (broker) tussen kredietverschaffer en kredietnemer. Hoofdzakelijk een vertrouwensrelatie. De bankklant begrijpt totaal niets meer van z'n trading-bank. Hij/zij heeft er dus ook geen relatie meer mee. De vermogens hoppen van de ene tradingbank naar de andere om het jaarlijks benchmark rendement maar  te kunnen kloppen. Quid de risk/reward factor.

    Voor de modale burger is een bank nu een automaten hall (of internetlink) waar hij z'n behoefte doet. Gedaan met vertrouwelijk (degelijk) belegging/investering advies.

    Uw bank verkoopt nog enkel verpakte trades (fondsen) en liegt daarbij als een tandentrekker zonder enige waarborg. Het is de staat die alle waarborg bedrieglijk voorspiegelt. De bankklant is een melkkoe verworden. Het banksysteem ligt in bed met de politieke beheerders waarbij ze hun gangen kunnen gaan. 'Too big to fail' en daarom vrijgesteld van enig toezicht (Baselnormen zijn enkel pro forma). Hoe is het mogelijk dat de spaarder een negatieve rente blijft aanvaarden...!?"

    We werken naar een conclusie toe dat de mensheid onvoldoende discipline kan opbrengen en dat een perfect functionerend geldsysteem daarom een utopie is. We moeten het geldsysteem proberen te accepteren zoals het is en het geld gebruiken daar waar het voor bedoeld is (economische transacties). Onze spaarpot moeten we beschermen tegen het wanbeheer van valuta door centrale banken, banken en overheden. En dan kom je uit op een 'store of value' buiten het financiële systeem, namelijk goud. Heb ik dat goed samengevat?

    "Uw fysiek goud-bezit moet recht evenredig zijn met uw algemeen vertrouwen in de systeem-beheerders. Goud is en blijft een motie van wantrouwen.

    De burger heeft een probleem met het exact evalueren van de systeembeheerders. Hoe moet je uw vertrouwen/wantrouwen eigenlijk afwegen...?

    Daarvoor dienen al die lange termijn grafieken die steeds extremer (parabolisch) evolueren. De burger kent, noch begrijpt, die grafieken niet. Hij kan deze niet plaatsen...niet koppelen aan z'n ultra-kleine leefwereld. De biljoenen cijfers spreken z'n verbeelding niet aan...de burger kan daar geen conclusies voor de toekomst uit trekken."

  • Discussieavond over Geldcreatie (Werkgroep Economie)

    Heeft u nog geen plannen voor vanavond en woont u in de Randstad?

    In café De Heffer in Amsterdam wordt vanavond om 19:30 een discussieavond georganiseerd over het gevoelige onderwerp van geldcreatie. Mede door het burgerinitiatief Ons Geld is de publieke belangstelling voor dit onderwerp toegenomen. Wilt u deelnemen aan de discussieavond? Kijk dan op deze Facebook pagina!

    “Vorige week werd in DWDD de start gegeven aan het Burgerinitiatief Ons Geld (http://www.burgerinitiatiefonsgeld.nu/). Deze organisatie heeft al meer dan 90.000 handtekeningen opgehaald en pleit voor publieke geldcreatie. Heeft zij een goed punt of is het onwenselijk de macht van geldschepping aan een overheidsinstantie over te dragen?

    Ben je benieuwd hoe het precies zit? Wees erbij op dinsdag 3 februari!
    De discussieavond is georganiseerd door de landelijke werkgroep Economie. Avondvoorzitter is Rens van Tilburg, onder andere bekend van de Volkskrant en verbonden aan het Sustainable Finance Lab van de UU.

    De gastsprekers waarmee we de discussie aangaan zijn:

    – Edgar Wortmann (stichting Ons Geld, zusterorganisatie Positive Money)
    – Hans Visser (VU)
    – Mark Sanders (Universiteit Utrecht, D66)

    Tijdens het eerste deel van de avond zullen de gastsprekers hun visie op het huidige systeem en op een eventueel nieuw systeem geven. Het tweede deel van de avond zal in het teken staan van discussie aan de hand van stellingen.

    Wil je je alvast voorbereiden? Check deze filmpjes (van :
    – https://www.youtube.com/watch?v=i3l1oWGgRdo (Wim Boonstra)
    – https://www.youtube.com/watch?v=01IusDeSPE4 (Positive Money)

    Tot dinsdag 3 februari!”

    geld-euro

    Discussieavond over Geldcreatie (Werkgroep Economie)

  • Video: Sustainable Finance Lab over geldschepping en schuld

    Het Sustainable Finance Lab is een initiatief dat in 2010 werd opgestart door Herman Wijffels en Klaas van Egmond van het Utrecht Sustainability Institute (USI) en Peter Blom van Triodos Bank. In 2011 en 2012 organiseerde het Sustainable Finance Lab een serie discussieavonden. Deze video met het thema geldschepping en schuldenlast is van 26 november 2012, maar is nog steeds de moeite van het kijken waard. Onderstaande presentatieslides geven een impressie van de onderwerpen die besproken worden.

    >> Klik op deze link om het college van 2 uur te starten <<

    Grafieken van het Sustainable Finance Lab

  • Goud kan niet verdwijnen, het vertrouwen in geld wel

    De rol van goud komt neer op het garanderen van waarde. Goud kan niet stuk gaan. Geld wel. De belofte dat geld waardevol is, is tegenwoordig alleen afhankelijk of schulden ooit afgelost worden. Schulden moeten daarom van top-kwaliteit zijn want zij zijn essentieel voor het voortbestaan van een fiat-geld stelsel. Goud heeft dit probleem niet.

    Financiële crises zijn perioden waarbij veel bedrijven (en dus ook banken), consumenten en soms zelfs overheden hun financiële verplichtingen niet kunnen nakomen. Met andere woorden, zij zijn niet in staat hun schulden af te lossen.  In dit soort crises blijkt de kwaliteit van schulden veel lager te zijn dan werd verondersteld. Dit kwaliteitsverlies tast onherroepelijk de kwaliteit van het geld aan.

    Zodra schulden niet langer gefinancierd kunnen worden is er sprake van een faillissement. En een stijgend aantal failliesementen is de maatstaf om de kwaliteit van schulden mee te meten. Hoe hoger het aantal failliesementen des te slechter de kwaliteit van schulden. Des te meer schulden kapot gaan, des te meer papier geld verdwijnt. Bovendien krijgen veel bedrijven moeilijker hun bedrijf gefinancierd. Nieuwe leningen worden niet verstrekt, en bestaande leningen worden maar mondjesmaat opnieuw gefinancierd. Het resultaat is deflatie: de geldhoeveelheid neemt af onder invloed van geld-destructie en het uitblijven van nieuwe geld-creatie.

    Om faillissementen te voorkomen kan men meer geld creëren, maar dat blijkt bijna altijd uitstel van executie. Bovendien is het door excessieve geld-creatie mogelijk dat het geld zelf failliet gaat. Geld gaat failliet bij hyperinflatie. De goudvoorraad in de kluis van bijvoorbeeld de Nederlansche Bank N.V. is slechts een verzekering voor het geval dat de euro failliet gaat.

    In deze woelige tijden is (in Nederland/EU) sprake van deflatie . Bij deflatie en het huidige zeer lage rentebeleid is er sprake van een negatieve rente. De inflatie is hoger dan de rente op het spaargeld. Negatieve rente betekent hetzelfde als inflatie: spaargeld wordt minder waard. Bovendien genereert economische krimp steeds minder inkomsten. Samenvattend: met steeds minder inkomsten moet een gelijkblijvende schuldenlast, tegen toenemende kosten (hogere rente) worden gefinancierd. Het is een spiraal van welvaartsverlies. Juist in dergelijke perioden verkiezen mensen veiligheid voor hun vermogen: zij verzekeren zich in goud.