Tag: geldpers

Centrale banken financieren 20% van de staatsschulden

De vier meest prominente centrale banken in de wereld hebben op dit moment al een vijfde deel van de totale staatsschuld van hun eigen overheid in handen, zo meldt de Financial Times. De Federal Reserve, ECB, Bank of Japan en Bank of England hebben sinds het uitbreken van de financiële crisis op grote schaal staatsobligaties opgekocht, met als doel de financiële markten te kalmeren en de rente verder omlaag te brengen.

Deze vier centrale banken – plus de centrale banken van Zweden en Zwitserland – hebben gezamenlijk ongeveer $15 biljoen aan bezittingen op hun balans staan, waarvan $9 biljoen in de vorm van staatsobligaties van hun eigen land. Dat is omgerekend bijna 20% van de totale staatsschuld van $46 biljoen die deze landen hebben.

Balanstotaal centrale banken is afgelopen tien jaar explosief gestegen (Bron: Credit Suisse)

Balansen centrale banken bestaan voor groot deel uit staatsobligaties (Bron: Credit Suisse)

Centrale banken als laatste redmiddel

De ECB heeft met $4,9 biljoen het grootste balanstotaal van alle centrale banken, waarvan bijna $2 biljoen uit staatsobligaties bestaat. De balans van de Federal Reserve is door verschillende rondes van monetaire verruiming opgezwollen tot een totaal van $4,47 biljoen, waarvan ongeveer 50% uit Amerikaanse staatsobligaties en nog eens 40% uit hypotheekleningen bestaat. Ook Japan heeft de spreekwoordelijke geldpers de laatste jaren in een hogere versnelling gezet, want hun balanstotaal is met $4,53 biljoen nu al groter dan dat van de Federal Reserve. En daarvan bestaat zelfs 85% uit staatsobligaties.

Het opkopen van staatsobligaties was ooit bedoeld als een tijdelijke maatregel om de financiële markten tot kalmeren te brengen, maar het instrument werkte zo goed dat alle grote centrale banken er verslaafd aan zijn geraakt. De grote vraag is hoe we nu verder moeten, want vroeg of laat zullen centrale banken hun monetaire beleid moeten normaliseren om te voorkomen dat de inflatie uit de hand loopt. Toen de Federal Reserve in 2013 haar stimuleringsprogramma afbouwde ging dat gepaard met meer volatiliteit op de financiële markten. Vooral opkomende economieën kwamen toen onder druk te staan, omdat deze erg kwetsbaar bleken voor een waardestijging van de dollar.

Volgende week staat de jaarlijkse bijeenkomst van Jackson Hole op de agenda, waar centrale bankiers en vooraanstaande economen overleg zullen voeren over de stand van de wereldeconomie en het gewenste monetaire beleid. Volgens de laatste berichtgeving zal de ECB hier geen grote beleidsverandering aankondigen.

18 augustus 2017
Grafieken: Centrale bank gedreven economie

Centrale banken spelen sinds het uitbreken van de kredietcrisis een steeds grotere rol in onze economie. Onder het mom van prijsstabiliteit kopen ze nu ook op grote schaal staatsobligaties, bedrijfsobligaties en zelfs aandelen op, waarmee ze de koersen van allerlei financiële activa beïnvloeden. En dan hebben we het nog niet eens over de extreem lage rente, waardoor de huizenprijzen weer stijgen en spaarders min of meer gedwongen worden alternatieven te zoeken. We laten aan de hand van een aantal grafieken zien hoe centrale banken inmiddels actief deelnemen aan het economische verkeer…

Balanstotaal centrale banken richting de $18 biljoen (Bron: Citi Research)

Centrale banken houden steeds meer toespraken (Bron: Bank of England)

De geldpers draait anno 2017 nog harder dan in 2009 (Bron: Deutsche Bank)

Bank of Japan bezit meer ETF’s dan de gehele private markt (Bron: Bloomberg)

Vertrouwen in centrale banken daalt door roekeloos monetair beleid (Via Zero Hedge)

9 mei 2017
Zwitserse centrale bank koopt aandelen met nieuw geld

De Zwitserse centrale bank probeert koste wat kost de waarde van haar munt laag te houden, door iedere maand voor miljarden aan Zwitserse franken bij te drukken. Vorig jaar ging dat om een bedrag van in totaal 67 miljard Zwitserse frank, zo blijkt uit het jaarverslag dat in maart gepubliceerd werd. Met dat geld koopt de centrale bank niet alleen vreemde valuta op, maar ook aandelen. Vooral aandelen van grote Amerikaanse bedrijven, zoals de volgende grafiek van Zero Hedge laat zien.

Zwitserse centrale bank koopt nog meer aandelen (Grafiek via Zero Hedge)

Goudmijnaandelen

De Zwitserse centrale bank heeft naast deze aandelenportefeuille ook een meer speculatief mandje met aandelen van goudmijnen en zilvermijnen. Uit de laatste rapportage aan de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC) blijkt dat de totale aandelenportefeuille van $60 miljard voor ongeveer $876 miljoen bestaat uit aandelen van meer dan dertig verschillende mijnbouwbedrijven. In dat lijstje staan ook bekende namen als Newmont Mining, Goldcorp, Silver Wheaton en First Majestic.

Zwitserse centrale bank bezit ook voor miljoenen aan mijnbouwaandelen (Via Smaulgld)

Monetaire verruiming

De centrale bank probeert in haar jaarverslag de indruk te wekken dat ze erg voorzichtig en weloverwogen aandelen opkoopt. In drie pagina’s legt ze uit waarom ze geen positie neemt in aandelen van binnenlandse bedrijven, financiële instellingen en bedrijven die wapens of andere maatschappelijk onverantwoorde zaken produceren. Maar waar de centrale bank volledig aan voorbij gaat is dat ze zich bezighoudt met een vorm van monetaire financiering, door met nieuw geld aandelen te kopen. Dat doet ze overigens niet alleen, want ook de Bank of Japan koopt al jaren aandelen van bedrijven op om de aandelenmarkt te ondersteunen.

Uit het jaarverslag van de Zwitserse centrale bank:

By investing part of the currency reserves in a well diversified range of shares and corporate bonds, the SNB is able to exploit the positive contribution of these investment categories. At the same time, it retains the flexibility to adjust its monetary and investment policy to changing requirements.

Given the lengthening of the balance sheet in recent years, the diversification of investments has become increasingly important, and the SNB has thus systematically expanded its investment universe. The last expansion took place in 2015, when the SNB added shares issued by companies in emerging economies and Chinese government bonds denominated in renminbi.

Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

9 mei 2017
Grafiek: Valutareserves Zwitserse centrale bank

Eerder deze week plaatsten we een grafiek van de monetaire verruiming door centrale banken, maar daarin misten we de Zwitserse centrale bank. Dat komt omdat zij nooit een grootschalig stimuleringsprogramma hebben aangekondigd zoals de Federal Reserve, de Bank of England, de Bank of Japan en de ECB. Maar daarmee is niet gezegd dat Zwitserland het beste jongetje van de klas is…

Sinds het uitbreken van de financiële crisis heeft de centrale bank op grote schaal en bijna onafgebroken Zwitserse franken ‘bijgedrukt’ om haar munt te verzwakken. In plaats van staatsobligaties op te kopen heeft de Swiss National Bank (SNB) dat geld gebruikt om verschillende buitenlandse valuta aan te kopen.

Valutareserves Zwitserse centrale bank (Bron: Swiss National Bank)

Meer dan 600 miljard aan valutareserves

Op deze manier wist de centrale bank haar totale valutareserves in minder dan tien jaar tijd te vertienvoudigen van omgerekend 60 miljard naar meer dan 600 miljard Zwitserse franken. Deze reserves bestaan voor het grootste gedeelte uit staatsobligaties die in euro’s en dollars genoteerd staan.

Met dit opkoopprogramma slaat de centrale bank twee vliegen in één klap. Door de waarde van de eigen munt omlaag te drukken beschermt de centrale bank de concurrentiepositie van Zwitserse bedrijven. Tegelijkertijd bouwt ze valutareserves op die in de toekomst gebruikt kunnen worden om goederen uit het buitenland te importeren. Welkom in het tijdperk van gratis geld!

Zwitserse centrale bank zet ‘geldpers’ aan om munt te verzwakken

29 juli 2016
Stimuleringsprogramma’s centrale banken op volle toeren

Centrale banken kopen sinds het uitbreken van de financiële crisis iedere maand miljarden aan schuldpapier op om de economie te ondersteunen. En als u dacht dat deze waanzin al achter de rug was, dan heeft u het mis. Op dit moment kopen centrale banken wereldwijd iedere maand ongeveer $180 miljard aan schuldpapier op, meer dan ooit tevoren! De hoofdrolspelers in het spel van monetaire verruiming zijn door de jaren heen weliswaar veranderd, maar het spel is hetzelfde gebleven.

Totale monetaire stimulering centrale banken sinds 2009 (Bron: Deutsche Bank, via Jamie McGeever)

Meer monetaire verruiming

De Federal Reserve gaf in 2009 de aftrap met de aankondiging van het grootste stimuleringsprogramma uit haar geschiedenis. Kort daarna volgde de Bank of England en nog een paar jaar later begon ook de Japanse centrale bank onder druk van de nieuwe regering obligaties en zelfs aandelen op te kopen. In 2015 ging het stimuleringsprogramma van de Bank of Japan in een hogere versnelling en kondigde ook de ECB een omstreden opkoopprogramma aan. Waar eindigt dit??

27 juli 2016
Centrale bank Japan bezit 34% staatsschuld
Japan kwam wat later binnen op het feest van geldpersfinanciering, maar die achterstand hebben ze in een mum van tijd weten weg te werken. De afgelopen vier jaar heeft de centrale bank van het land zoveel staatsobligaties gekocht dat nu 34% van de totale staatsschuld van Japan geparkeerd staat op de balans van de centrale bank.

Zouden de Japanse overheid en haar eigen centrale bank het op een akkoordje gooien, dan kunnen ze de staatsschuld dus in één klap verlagen van 220% naar 145% van het bbp. Laat de centrale bank de spreekwoordelijke geldpers nog wat langer draaien, dan kan de staatsschuld op een dag zelfs weer onder de 100% komen.

Japanse staatsschuld voor 34% in handen van eigen centrale bank (Grafiek via Jeroen Blokland)

Het klinkt absurd, maar volgens Bill Gross is dit de meest waarschijnlijke optie. Niet alleen voor Japan, maar voor de hele Westerse wereld. Stevent Japan af op een Weimar hyperinflatie of zijn de centrale bankiers van de 21e eeuw zoveel slimmer dan de centrale bankiers van toen?

Lees meer:
- Fitch waarschuwt Japan voor verlaging kredietstatus
- Is Japan kandidaat voor hyperinflatie?
23 juni 2016
“QE veroorzaakt de volgende zeepbel”

Het onconventionele monetaire beleid leidt tot een gevaarlijke misallocatie van kapitaal. Het maskeert de onderliggende problemen in de wereldeconomie en leidt tot serieuze complicaties voor toekomstige economische groei, waarschuwt Aron Pataki, fondsbeheerder bij Newton, een boutique van BNY Mellon.

Monetaire beleidsmakers maken de fout door de wereldeconomie als een machine te zien en te denken door er geld in te pompen aan de ene kant er consumptie aan de andere kant uitkomt, dat uiteindelijk leidt tot meer inkomen winst en dus economische groei. Maar volgens Pataki zijn de problemen in de wereldeconomie veel meer structureel dan cyclisch van aard.

Beleidsmakers blazen volgende zeepbel
Het onconventionele beleid kan enkele voordelen op de korte termijn opleveren, maar leidt uiteindelijk tot een onhoudbare verstoring van de markt. De extra vraag is niet meer dan naar voren getrokken toekomstige consumptie die met te veel schuld is gefinancierd. Dat is niet vol te houden, stelt Pataki. De fundamentals lopen niet in de pas met de kapitaalgroei en het monetaire beleid jaagt wel assetprijzen op, maar niet de economische groei. Beleidsmakers veroorzaken de volgende asset bubbel. QE leidt tot serieuze ongewilde consequenties in de markt. De huizenprijzen stijgen, waardoor de jongere generatie niet in staat is om deze markt te betreden. Het goedkope geld holt de rendementen voor pensioenfondsen uit, waardoor de dekkingsgraad achteruit loopt. Als de rendementen niet verbeteren zullen consumenten in de toekomst meer moeten sparen om hun levensstandaard na hun pensioneren op peil te houden. In die zin is een groot vraagteken te zetten bij de bewering van beleidsmakers, dat de markten aangeslingerd worden en normalisatie aanstaande is.
Risico en rendement verstoord door QE
Daarnaast wijst Pataki erop dat door QE beleggers verder de yieldcurve op worden geduwd waardoor een gevaarlijke mismatch tussen risicovolle assets en de beleggers daarin ontstaat. Het is bijna onmogelijk te voorspellen waar dit op uitloopt. De groeiende leverage in het systeem veroorzaakt volatiliteit. Dit alles kan leiden tot toenemende wanbetaling in een wereld waarin centrale bankiers niet meer over de middelen beschikken om de economische problemen te bestrijden zoals net na de financiële crisis. De wereldwijde schuldenlast is de olifant in de porseleinkast, waarschuwt Pataki. Deze bijdrage is afkomstig van Newton. Lees meer in de kritische visie van Aron Pataki - fondsbeheerder bij Newton - op het monetaire beleid, getiteld ’A different view on unorthodox monetary policy’. Newton is een boutique van BNY Mellon.

11 mei 2016
Trump: “VS gaat niet failliet, we kunnen geld drukken”

De Amerikaanse presidentskandidaat Donald Trump bevestigt wat velen van ons al langer weten, namelijk dat de Verenigde Staten niet failliet kan gaan. Dit om de simpele reden dat het land altijd meer geld kan bijdrukken om haar tekorten te financieren. In een gesprek met CNN zegt hij dat de Amerikaanse overheid haar eigen staatsobligaties kan opkopen, indien de rente weer gaat stijgen.

Over hoe de Verenigde Staten hun enorme staatsschuld moeten aanpakken zei Trump het volgende:

“Als we de kans krijgen staatsschuld terug te kopen met korting – met andere woorden: dat de rente stijgt – en we als land voldoende liquiditeit hebben, dan zouden we dat moeten doen. Ik begrijp schulden waarschijnlijk beter dan wie dan ook. Ik weet hoe je goed met schulden om moet gaan. Ik ben dol op schuld, maar weet je… lenen is risicovol en gevaarlijk. Je moet voorzichtig zijn en weten wat je aan het doen bent.”

Amerikaanse staatsschuld

Donald Trump zorgde eerder nog voor wat onrust, toen hij de suggestie wekte dat hij als president van de Verenigde Staten zou heronderhandelen met de schuldeisers over de Amerikaanse staatsschuld. Dat zou meer onrust op de financiële markten met zich mee kunnen brengen, omdat de Amerikaanse Treasuries nog steeds bekend staan als een zeer liquide en veilig instrument om vermogen in te parkeren.

Dat de Verenigde Staten niet kan bezwijken onder haar schuldenlast is al verschillende keren duidelijk gemaakt door voormalig centraal bankier Greenspan, investeerder Warren Buffett en econoom Joseph Stiglitz. Amerikaanse staten en steden kunnen wel failliet gaan, omdat zij geen beschikking hebben over de ‘geldpers’. In 2013 ging de Amerikaanse staat Detroit nog failliet.

Donald Trump: “De VS kan niet failliet gaan, we kunnen altijd geld drukken”

9 mei 2016
Issing: “Helikoptergeld is het failliet van het monetaire beleid”

Toen Ben Bernanke een toespraak in 2002 sprak over ‘helikoptergeld’ om de economie te stimuleren werd dat nog beschouwd als een theoretische aangelegenheid. Maar ruim tien jaar later en een grote financiële crisis verder wordt dit paardenmiddel steeds vaker besproken als een serieuze mogelijkheid. Maar volgens voormalig ECB bestuurslid Otmar Issing is het de weg naar de financiële afgrond.

In een toelichting voor een Duits persbureau uit Frankfurt zei hij onlangs nog dat helikoptergeld van de centrale bank – dat is rechtstreeks geld geven aan bedrijven en consumenten – beschouwd kan worden als het failliet van het monetaire en financiële beleid. Otmar Issing, die langdurig werkzaam was bij de Bundesbank en de ECB, waarschuwt dat het einde zoek is wanneer de ECB werkelijk overgaat tot deze vorm van monetaire verruiming.

Helikoptergeld als laatste redmiddel?

De roep om directe monetaire stimulering wordt steeds luider, omdat het huidige monetaire beleid van lage rentes en staatsobligaties opkopen onvoldoende resultaat oplevert in het stimuleren van de economie. Het wordt steeds duidelijker dat deze maatregelen ongunstige bijwerkingen hebben. Denk aan bubbelvorming in aandelen, obligaties en vastgoed, maar ook aan pensioenfondsen en verzekeraars die in de problemen komen door de lage rente.

Door rechtstreeks geld te geven aan consumenten en bedrijven kan de consumptie worden aangejaagd, maar de ervaring uit de geschiedenis leert dat dit rampzalige consequenties kan hebben voor de waarde van het geld. Het aanzetten van de spreekwoordelijke geldpers heeft nog nooit rijkdom gebracht.

Onlangs uitte Issing ook al scherpe kritiek op het ECB-beleid van negatieve rente.

Otmar Issing ziet helikoptergeld als het failliet van het monetaire beleid

24 maart 2016
Centrale bankiers laten ook in 2014 de geldpers draaien

Het jaar 2013 ijlt ten einde en daarmee breekt ook het tijdstip aan om even terug, maar vooral om alvast vooruit te kijken. Terug kijkend kun je concluderen, dat de euro en de Chinese yuan met een stijging van respectievelijk 3% en 2% tot de winnaars van 2013 behoren. De grootste verliezers zijn de Indiase roepie en de Japanse Yen. Die verloren respectievelijk 19% en 15% ten opzichte van de dollar. Voor 2014 zullen drie thema’s de valutamarkten domineren. De eerste is het beleid van centrale banken, de tweede zijn de groeiverwachtingen en de derde is die van de internationale politiek.

Verenigde Staten
De wereldwijde groei blijft ook in 2014 met 3,5% aan de magere kant. Ze blijft bovendien fragiel van aard. Dat laat beleidsmakers eigenlijk weinig ruimte om fundamenteel af te wijken van huidig stimulerend beleid. Gelet op het groeiend gevaar van disinflatie lijkt het voor de hand te liggen, dat de belangrijke centrale banken in het westen het verruimend beleid tot in 2014 zullen handhaven. Het lijkt bovendien niet aannemelijk, dat de Fed haar beleid gaat veranderen voordat Janet Yellen in maart de scepter overneemt van Ben Bernanke. Toch lijkt het logisch, dat nog in 2014 de Fed met taperen begint. De verwachting is nog steeds, dat de groei in de loop van 2014 gaat aantrekken naar 2,5%. Met deze groei steken de VS met kop en schouders uit boven de rest van de westerse wereld. Dat betekent wel, dat de US$ in de loop van 2014 meer en meer aan kracht gaat winnen ten opzichte van concurrerende valuta’s. De stijging wordt echter beperkt door de dreiging van oplopende rentevoeten. Daarnaast zal een duurdere dollar drukken op de economische groei en ook dat feit beperkt de kansen op een te sterke stijging van de dollar.
Eurozone
Voor Europa zijn de Amerikaanse problemen luxe problemen. Van een vorm van tapering zal in 2014 nog geen sprake zijn met als uitzondering het Verenigd Koninkrijk. In dit land trekt de economie momenteel erg sterk aan. Van de Europese Centrale Bank is dit jaar weinig vuurwerk meer te verwachten. De renteverlaging in november heeft weliswaar geen enkel effect gehad, maar een verdere verlaging is in 2013 niet meer te verwachten. Niet alleen omdat beleidsmakers er maar weinig heil van verwachten, maar ook om de Bundesbank niet nodeloos op de tenen te gaan staan. Draghi zal daarom terugvallen in zijn gebruikelijke strategie. Hij kan gaan suggereren, dat de ECB begin 2014 met een negatieve depositorente op de proppen gaat komen. Dat zou waarschijnlijk meer effect op de euro hebben dan een verdere renteverlaging. Het zou bovendien een stimulans kunnen betekenen voor de kredietverlening aan de reële economie. Het meest waarschijnlijke is, dat de ECB misschien al in januari zal beslissen tot een nieuwe ronde Long-term Refancing Operation (LTrO). Gelet op de fragiele staat van de Europese economie lijkt deze aanpak voor 2014 de meeste kans te maken. Die zou dan vooral bedoeld moeten zijn om het proces van disinflatie te stoppen.
Verenigd Koninkrijk
Van de Bank of England is op korte termijn evenmin veel te verwachten. De Bank heeft onder de nieuwe bankpresident aangegeven haar beleid niet te veranderen totdat de werkloosheid in de buurt van 7% komt. Zij houdt zich tot nu toe stipt aan deze forward guidance en ze heeft bij herhaling toegezegd haar opkoopprogramma in stand te houden en de rente laag. Tegelijkertijd zal ze met meer dan een schuin oog kijken naar het economisch herstel van het land. Dat verloopt voorspoedig, maar de BoE zal ervoor willen waken in te grijpen voordat het herstel zichzelf in stand kan houden. De economie is nog steeds 2,5% kleiner dan in 2008 en er zijn nog steeds 1 miljoen minder banen dan destijds. Dat betekent dat de rente nog voor langere tijd op een niveau van 0,5% zal blijven. Toch zit er wel een duidelijk gevaar in het huidig beleid. De lage rente van 0,5% is een bedreiging voor de huizenmarkt. Daar is al sprake van oververhitting.

10 december 2013
Federal Reserve koopt 70% van Amerikaanse staatsobligaties

De Federal Reserve heeft de afgelopen zes maanden gemiddeld 70% van de netto uitgifte van Amerikaanse staatsobligaties met een looptijd van 10 jaar gekocht. Dat blijkt uit onderstaande grafiek die afkomstig is uit een rapport van RBS en die we aantroffen op Zero Hedge. Sinds het begin van de monetaire stimuleringsprogramma’s is dat percentage nog niet eerder zo hoog geweest. De netto uitgifte van staatsobligaties corrigeert voor het doorrollen van de bestaande staatsobligaties en heeft dus betrekking op de financiering van het huidige begrotingstekort.

Het stijgende percentage in onderstaande grafiek is niet het gevolg van een uitbreiding van het stimuleringsprogramma van de Federal Reserve, maar van een kleiner begrotingstekort. In 2013 kwam het tekort uit op $680,3 miljard (4,1% van het bbp), veel lager dan het tekort van meer dan $1 biljoen per jaar in de vier voorgaande jaren. Het is een goed teken dat de Amerikaanse overheid haar tekorten eindelijk weet terug te dringen, maar blijkbaar is dat geen reden voor de Federal Reserve om haar stimuleringsprogramma af te bouwen. Met $85 miljard per maand aan QE haalt de Federal Reserve op jaarbasis ongeveer $1 biljoen aan schuldpapier uit de markt, waarvan ongeveer de helft bestaat uit langlopende staatsobligaties. De andere helft bestaat uit hypotheekleningen, waarmee de balans van banken wordt ‘opgepoetst’.

Federal Reserve neemt de obligatiemarkt over

De Federal Reserve heeft al meer dan $2 biljoen aan staatsobligaties op haar balans staan en is daarmee de grootste bezitter van Amerikaanse schuldpapier. Iedere maand groeit hun aandeel in de totale obligatiemarkt met tientallen miljarden dollars. Dat terwijl het buitenland al een aantal maanden op rij staatsobligaties van de hand heeft gedaan. De voortzetting van het QE programma van de Federal Reserve werpt een donkere schaduw over het zogenaamde herstel van de Amerikaanse economie. Er is geen weg meer terug voor de Amerikaanse centrale bank, nu ze een steunpilaar is geworden onder de obligatiemarkt.

Federal Reserve financiert 70% van het Amerikaanse begrotingstekort

14 november 2013