Tag: grafiek

Goud en Europese obligaties als winnaar uit de crisis

Europese high-yield obligaties en goud hadden de afgelopen tien jaar het beste rendement opgeleverd, zo schrijft Bloomberg op basis van een rapport van Deutsche Bank. Beleggers die op 9 augustus 2007 in Europese high-yield obligaties stapten zouden in tien jaar tijd hun inleg verdubbeld hebben, terwijl diegene die goud kochten over dezelfde periode een rendement van 90% realiseerden. Met de kennis van nu waren dit de beste beleggingen die je aan het begin van de crisis kon doen. Had je al je vermogen in 2007 belegd in grondstoffen (exclusief goud), dan was je de helft van je inleg kwijtgeraakt.

Beleggers die hun geld in euro’s of in Europese aandelen belegden hebben de afgelopen tien jaar ook aan koopkracht ingeleverd, terwijl Amerikaanse aandelen, de meeste obligatiemarkten en de Amerikaanse dollar gedurende deze periode juist in waarde gestegen zijn. Centrale banken hebben daar een zichtbare hand in gehad, want met het opkopen van staatsobligaties en bedrijfsobligaties hebben ze een positieve bijdrage geleverd aan het rendement van deze beleggingen.

Het meest opvallende aan deze bevindingen is dat ook de beleggingen die in 2007 nog zoveel problemen veroorzaakten na tien jaar een goed rendement behaald hebben, zo concludeert strateeg Jim Reid van Deutsche Bank. Uiteraard gingen niet alle beleggingen in een rechte lijn omhoog, want veel aandelenmarkten bereikten begin 2009 een dieptepunt. Zo daalde de Amerikaanse S&P 500 index eerst met 57% ten opzichte van de piek in 2007, om daarna te verdrievoudigen. Ook gingen de Europese staatsobligaties tijdens de Europese schuldencrisis eerst hard onderuit, voordat deze dankzij het stimuleringsprogramma van de ECB naar recordhoogte stegen.

Goud en Europese obligaties als winnaar uit de crisis (Bron: Bloomberg)

15 augustus 2017
Griekse economie kwart gekrompen sinds crisis

De Griekse regering heeft na jaren van bezuinigen eindelijk haar begroting weer op orde, maar daar heeft de bevolking een hoge prijs voor betaald. Salarissen voor ambtenaren en pensioenuitkeringen werden verlaagd en veel Grieken verloren hun baan, met als resultaat een gigantische krimp van de economie. Gecorrigeerd voor de inflatie kromp de economie tussen 2007 en 2012 met een kwart, om vervolgens op dat lagere welvaartsniveau te stabiliseren.

De volgende grafiek laat in één oogopslag dat Griekenland door de bezuinigingen al jaren stagneert, terwijl de Eurozone als geheel en de Verenigde Staten al sinds 2009 weer een bescheiden groei laten zien. Het is nog maar de vraag of Griekenland ooit kan ontsnappen uit deze schuldenberg, want een begrotingsevenwicht alleen is bij lange na niet genoeg om de staatsschuld weer omlaag te krijgen. Die is met een omvang van 180% van het bbp moeilijk houdbaar te noemen.

Is de Griekse schuldencrisis op te lossen met nog meer bezuinigingen en hervormingen? Of is het kwijtschelden van een deel van de schulden op termijn toch niet te voorkomen? En was de Griekse economie sterker uit de crisis gekomen als ze een eigen munt had die ze kon devalueren?

Griekse economie kwart gekrompen sinds crisis (Grafiek via @jsblokland)

Griekse staatsschuld als percentage van het bbp (Bron: Trading Economics)

2 mei 2017
Grafiek: Hoeveel goud is er per hoofd van de bevolking?

Hoeveel goud is er per hoofd van de bevolking? Dat is een vraag die lastig te beantwoorden is, omdat minder dan 20% van al het goud in de wereld in handen is van centrale banken en instituten als het IMF, de ECB en de BIS. Het meeste goud in de wereld bestaat uit sieraden, ornamenten en beleggingsgoud, edelmetaal dat in private handen is.

Via de website van de World Gold Council verzamelden we de meest recente cijfers van de vijftig landen met de grootste goudvoorraden. Ook verzamelden we statistieken over het aantal inwoners van deze landen. Het resultaat is de volgende grafiek, die in een oogopslag laat zien waar de hoeveelheid goud per hoofd van de bevolking het grootst is.

Niet geheel opvallend gaat Zwitserland aan de leiding, waar ongeveer 8,5 miljoen inwoners op een publieke goudvoorraad van 1.040 ton zitten. Dat is 123 gram goud, omgerekend bijna vier troy ounce goud! Libanon komt op een tweede plaats met 47,5 gram, terwijl Duitsland de derde plaats invult met omgerekend 41,9 gram per hoofd van de bevolking.

Veel goud in Europa

Kijken we naar de top tien, dan zien we dat Europese landen bijzonder goed vertegenwoordigd zijn. Op de vierde plaats komt Italië met 41 gram, gevolgd door Portugal (37,3 gram), Nederland (36 gram) en Oostenrijk (32,6 gram). De Verenigde Staten heeft met 8133,5 ton de grootste publieke goudvoorraad ter wereld, maar verdeeld over ruim 320 miljoen inwoners is dat niet meer dan 24,9 gram per hoofd van de bevolking. Daarmee komt de VS op de negende plaats in het lijstje van grootste goudvoorraden per hoofd van de bevolking.

Opvallend is hoe groot de kloof is tussen de Westerse landen en de opkomende economieën in Azië. Rusland heeft voor iedere inwoner 11,5 gram goud opzij gelegd, terwijl dat in China en India respectievelijk maar 1,3 en 0,4 gram is. Daar staat tegenover dat het private bezit van goud in deze landen naar verhouding veel groter is dan in de Westerse wereld.

Zou je de totale hoeveelheid goud in de wereld (ongeveer 185.000 ton) delen door de totale wereldbevolking van ongeveer 7,5 miljard mensen, dan kom je uit op een gemiddelde van ongeveer 24 gram per persoon. Daar zitten verschillende landen met alleen hun publieke goudvoorraden al boven!

Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

24 april 2017
Bank of America: “Amerikaanse aandelen sterk overgewaardeerd”

Amerikaanse aandelen zijn op dit moment zwaar overgewaardeerd, zo concludeert Bank of America Merrill Lynch na een rondvraag onder vermogensbeheerders. Maar liefst 83% van de respondenten was van mening dat de Amerikaanse aandelenmarkt op dit moment overgewaardeerd is, het hoogste percentage ooit gemeten in dit onderzoek. Volgens 32% van de ondervraagde vermogensbeheerders zijn de aandelen op dit moment wereldwijd overgewaardeerd. Ook dat is bijna het hoogste percentage sinds het begin van deze enquête in 1990.

De meeste vermogensbeheerders vinden niet alleen dat aandelen op dit moment relatief hoog gewaardeerd staan, ook handelen ze ernaar. Uit het onderzoek van Bank of America Merill Lynch blijkt dat 20% van de vermogensbeheerders “underweight” is op de Amerikaanse aandelenmarkt, wat betekent dat ze in verhouding tot hun normale portefeuilleverdeling relatief weinig Amerikaanse aandelen aanhouden. Een maand geleden was slechts 1% van deze vermogensbeheerders “underweight”.

Amerikaanse aandelen overgewaardeerd? (Grafiek via Business Insider)

‘Amerikaanse aandelen overgewaardeerd’

Volgens Michael Hartnett, beleggingsstrateeg bij Bank of America Merrill Lynch, hebben vermogensbeheerders hun verwachtingen ten aanzien van de Trump regering naar beneden bijgesteld. Toen Trump in november gekozen werd tot nieuwe president van de Verenigde Staten waren beleggers nog in de overtuiging dat hij de belastingen voor bedrijven zou verlagen en de regeldruk zou verminderen. Maar de afgelopen weken is duidelijk geworden dat die belastinghervormingen nog langer op zich laten wachten. Het lijkt er volgens Hartnett op dat het enthousiasme onder de grote beleggers is afgezwakt.

Op dit moment lijken de Europese en Japanse aandelen aantrekkelijker, omdat die de laatste jaren veel minder hard gestegen zijn dan de Amerikaanse aandelen. Amerikaanse aandelen hebben de afgelopen jaren niet alleen geprofiteerd van de extreem lage rente, maar ook van een wereldwijde vlucht richting de dollar.

20 april 2017
Grafiek: De schulden van de Verenigde Staten

Het belangrijkste exportproduct van de Verenigde Staten is de dollar, de belangrijkste munt in het internationale handelsverkeer. Alle landen gebruiken deze valuta om goederen te importeren, wat betekent dat de rest van de wereld deze munt ook als reserve aanhoudt voor slechte tijden. Dat is twee keer kassa voor de Verenigde Staten. In eerste instantie omdat ze allemaal goederen krijgt in ruil voor dollars en in tweede instantie omdat andere landen die dollars in Amerikaanse staatsobligaties beleggen. Zo komen de dollars weer terug in de VS en kan de cyclus opnieuw beginnen.

Het resultaat van dit monetaire systeem is een voortdurend oplopende schuldpositie in de Verenigde Staten, die alleen houdbaar is zo lang de rest van de wereld de dollar wil gebruiken als wereldreservemunt. Valt de buitenlandse vraag naar dollarreserves weg, omdat landen onderling in andere valuta gaan handelen, dan kan de VS haar tekorten niet meer financieren. De volgende grafiek laat in één oogopslag zien waar dit monetaire systeem op basis van de dollar toe leidt. Hoe lang kan dit nog goed gaan?

Schulden van de Verenigde Staten (via twitter)

18 april 2017
Grafiek: Duitse staatsobligaties leveren niets meer op

De tijd dat je nog rendement kon maken op staatsobligaties lijkt voorlopig ten einde. De volgende grafiek laat zien hoeveel rente je krijgt over Duitse staatsobligaties met een looptijd van tien jaar, na correctie voor de inflatie. Rond de eeuwwisseling kon je nog 5% rendement per jaar maken op dit schuldpapier, maar vandaag de dag staan de koersen zo hoog dat je effectieve rendement na inflatiecorrectie negatief is. Stop je nu een deel van je vermogen in dit soort staatsleningen, dan lever je op jaarbasis een procent aan koopkracht in.

Negatieve rente op Duitse staatsobligaties (Grafiek via @Schuldensuehner)

10 april 2017
Kredietverlening stagneert voor het eerst sinds 2008

De kredietverlening aan bedrijven en industrie in de Verenigde Staten lijkt opnieuw te stagneren, een ontwikkeling die in 2008 voor het laatst werd waargenomen. Een zorgwekkende ontwikkeling, want dat was het jaar waarin de grote financiële crisis uitbrak. Ook de crisis van begin deze eeuw werd voorafgegaan door een periode waarin de kredietverlening aan bedrijven stagneerde.

Ondanks een zeer ruim aanbod van krediet zijn bedrijven steeds minder happig om investeringen te doen. Amerikaanse bedrijven maken zich blijkbaar toch zorgen over de toekomstige groei van de economie en besluiten om die reden even te wachten met het doen van nieuwe investeringen. Het is een logisch gevolg van de schuld gedreven economische groei, waar ook de Bank for International Settlements regelmatig voor gewaarschuwd heeft. Een ruimer aanbod van krediet lost het probleem van te weinig economische vraag immers niet op.

Schuld gedreven economische groei

Onderstaande grafieken van Bank of America Merrill Lynch laten een duidelijk patroon zien. In de ‘goede jaren’ neemt de kredietverlening toe, totdat een punt bereikt wordt waarop de markt verzadigd is en de kredietgroei stagneert. Vanaf dat moment duurt het niet lang meer voordat er een crisis uitbreekt en de overtollige slechte leningen uit het systeem zijn gewerkt. In deze fase verlagen centrale banken doorgaans de rente om de kredietverlening weer op gang te brengen.

Kijken we wat dieper naar de cijfers, dan zien we dat er al sinds september vorig jaar sprake is van een stagnerende kredietgroei. Dat gebeurde voor het laatst in 2011 en daarvoor in 2001. Is dit de voorbode van een nieuwe crisis of blazen we nog wat meer lucht in de kredietbubbel?

Kredietverlening aan bedrijven en industrie in de VS stagneert (Bron: Bank of America Merrill Lynch, via Zero Hedge)

Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

10 april 2017
Balans ECB passeert €4 biljoen

De balans van de ECB is voor het eerst door grens van €4 biljoen gebroken. De centrale bank kocht voor de afgelopen periode voor €14 miljard aan schuldpapier via het stimuleringsprogramma en verstrekte daarnaast voor in totaal €215 miljard aan nieuwe TLTRO leningen aan banken.

Daarnaast steeg de waarde van de goudvoorraad van het Eurosysteem als gevolg van de herwaardering die eens in het kwartaal plaatsvindt. De goudreserves van het Eurosysteem werd eind maart gewaardeerd op €1.161,63 per troy ounce, wat betekent dat de totale goudvoorraad van ruim 10.000 ton ruim €22 miljard meer waard werd.

QE en TLTRO

De ECB heeft via haar omstreden opkoopprogramma’s in totaal al meer dan €1.880 miljard aan obligaties uit de markt gehaald. Daarnaast heeft de centrale bank voor €769 miljard aan TLTRO leningen uitstaan bij verschillende banken in de Eurozone. Via deze ’targeted long term refinancing operation’ kunnen banken obligaties aanbieden als onderpand voor goedkope leningen. In 2011 en 2012 werd er ook al voor honderden miljarden van dit soort leningen verstrekt om de Europese bankensector te ondersteunen.

Goud op balans ECB

Zoals de volgende grafiek laat zien bestaat de balans van de ECB inmiddels voor een groot deel uit obligaties. De goudvoorraad vertegenwoordigt een totale waarde van ongeveer €404 miljard, minder dan tien procent van het balanstotaal. Sinds 1999 hebben verschillende landen uit de Eurozone honderden tonnen goud verkocht, maar door de stijging van de goudprijs is de totale waarde van het edelmetaal meer dan verdubbeld. In 1999 had de ECB met €116 miljard aan goud bijna 15% van haar balans in edelmetaal.

Balans ECB sinds 1999 (Klik voor grotere versie)

Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

6 april 2017
Grafiek: Goudaankopen centrale banken sinds 1948

Sinds de Tweede Wereldoorlog heeft het internationale monetaire systeem verschillende fasen ondergaan. Door het loslaten van de goudstandaard speelde het edelmetaal geen rol van betekenis meer in het dagelijkse betalingsverkeer, maar daarmee was de rol van goud als monetair anker en als ultieme reserve nog niet uitgespeeld.

De volgende grafiek van Thomson Reuters laat in één oogopslag zien dat er sinds 1948 verschillende periodes zijn geweest van goud kopen en goud verkopen. Vlak na de Tweede Wereldoorlog kochten met name Europese centrale banken goud bij, om de voorraden aan te vullen die ze tijdens de oorlog moesten aanspreken.

Historische aankopen goud door centrale banken (Bron: Thomson Reuters)

De korte piek van goudverkopen in 1968 was een poging om een devaluatie van de dollar tegenover goud te voorkomen, een poging die al snel mislukte en die de aanzet gaf tot het opgeven van de ‘koppeling’ tussen de dollar en goud in 1971.

In de jaren negentig leek de rol van goud uitgespeeld en werd een deel van de goudvoorraden in de verkoop gedaan, maar sinds de financiële crisis zijn centrale banken opnieuw goud aan het hamsteren. Vooral de opkomende markten voegen edelmetaal aan hun reserves toe, omdat deze landen naar verhouding nog weinig goud in de kluis hebben liggen.

3 april 2017
Centrale banken kopen bijna alle obligaties!

Misschien vraagt u zich af waarom pensioenfondsen en beleggingsfondsen nog steeds staatsobligaties kopen tegen een rente van bijna nul procent. Dan hebben we goed nieuws, dat doen ze al bijna niet meer. Door de opkoopprogramma’s van centrale banken blijft er zo weinig schuldpapier over dat de private markt nauwelijks ruimte heeft om deze op te kopen.

Nu snapt u ook waarom landen nog steeds zo extreem goedkoop kunnen lenen, ondanks de relatief hoge schuldenlast. Centrale banken manipuleren de rente (en daarmee de waarde) van staatsobligaties door deze op zeer grote schaal uit de markt te halen. De vraag naar ‘veilig schuldpapier’ blijft groot, terwijl het aanbod door centrale banken kunstmatig beperkt wordt.

De volgende grafiek van Bank of America Merrill Lynch Global Research laat zien hoe andere centrale banken na 2014 het stokje van de Federal Reserve hebben overgenomen. Door alle opkoopprogramma’s kunnen overheden hun schulden bijna gratis laten oplopen. Technisch gezien is dit geen monetaire verruiming (centrale banken kopen alleen via secundaire markt), maar wie er realistisch naar kijkt zal niet anders concluderen dan dat centrale banken de staatsschulden aan het financieren zijn. Heeft u al goud?

Centrale banken kopen inmiddels bijna alle staatsobligaties op (Bron: Bank of America Merrill Lynch, via twitter)

Centrale banken kopen nu meer staatsobligaties op dan vlak na de crisis, bent u al gerustgesteld? (Bron: Deutsche Bank, via twitter)

Voetnoot: De afbeelding van de geldpers bij dit artikel is ter illustratie. Uiteraard drukken centrale banken geen bankbiljetten om staatsobligaties op te kopen. Voor de werking van ‘quantitative easing’ (het opkopen van staatsobligaties) verwijzen we u graag naar dit artikel.

Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

15 maart 2017
Grafiek: ECB had rente in 2014 al moeten verhogen

Deze week besloot de ECB de rente opnieuw ongewijzigd te laten op 0%. Ook maakte de centrale bank bekend dat de rente nog heel lang op dit historisch lage niveau zal blijven. Eigenlijk had de centrale bank de rente drie jaar geleden al moeten verhogen en nu een rente van meer dan 1,5% moeten hanteren. Dat is althans de rentestand die wordt voorgeschreven door de Taylor-regel, een theorie die in 1993 door de Amerikaanse econoom John B. Taylor beschreven werd.

Hij ontwikkelde een model waarmee centrale banken de optimale rente kunnen berekenen, gebaseerd op de ontwikkeling van de rente en de economische groei. De Taylor-regel is bedoeld om centrale banken een houvast te geven ten aanzien van het rentebeleid, dat moest voorkomen dat centrale banken te lang zouden vasthouden aan een te lage of te hoge rente. Toch wordt deze regel in de praktijk zelden toegepast.

Kort samengevat schrijft de Taylor-regel voor dat een centrale bank de rente meer dan evenredig moet verhogen bij een oplopende inflatie. Stijgt de inflatie bijvoorbeeld met 1%, dan moet de rente met meer dan 1% omhoog. Daarnaast moet de centrale bank in dit model rekening houden met de groei van de economie. Blijft het bruto binnenlands product van het valutagebied 1% achter bij het groeipad, dan rechtvaardigt dat een renteverlaging van 0,5%.

De ECB had de rente conform de Taylor-regel drie jaar geleden al moeten verhogen (Bron: Nomura, via @IvanVandeCloot)

Taylor-regel

Door de ontwikkeling van de inflatie, rente en economische groei nauwlettend in de gaten te houden en de Taylor-regel consequent toe te passen zouden centrale banken niet meer in de val stappen dat ze te lang vasthouden aan een te lage rente. Dat veroorzaakt immers bubbels in de economie, bijvoorbeeld in aandelen of op de huizenmarkt.

Dat gevaar dreigt nu opnieuw te ontstaan, want de ECB bevestigde vandaag voor de zoveelste keer dat de rente nog een lange tijd extreem laag zal blijven. Dat terwijl de prijsontwikkeling van financiële activa als aandelen, obligaties en vastgoed zorgwekkende vormen begint aan te nemen.

Moeten we over een aantal jaar concluderen dat de ECB veel te laat begonnen is met het verhogen van de rente? Of breekt de volgende crisis al uit voordat Draghi de kans heeft gekregen de rente te verhogen? Nog niet eerder was de rente wereldwijd zo lang zo laag. Dat belooft niet veel goeds voor de volgende crisis…

9 maart 2017