Tag: monetair beleid

BIS: “Centrale banken moeten rente verhogen”

Centrale banken moeten de rente blijven verhogen om te voorkomen dat de economie oververhit raakt, zo concludeert de Bank voor Internationale Betalingen (BIS) in een nieuw rapport dat zondag werd vrijgegeven. De bank der centrale banken is positief over de groei van de wereldeconomie, maar waarschuwt centrale banken om niet veel langer te wachten met een normalisering van het monetaire beleid. Tegenover Reuters zei Hyun Song Shin van de onderzoeksafdeling van de BIS het volgende.

“Nu we terugkomen van een lange periode van een zeer ruim monetair beleid moeten we heel voorzichtig zijn in onze aanpak. Als we te lang wachten, dan zal het veel moeilijker zijn deze koers te verlaten. Zelfs als er op korte termijn wat hobbels op de weg komen is het aan te raden om koers te houden en het proces van normalisering voort te zetten.”

In 2004 had de Federal Reserve maar twee jaar nodig om de rente van 1% naar meer dan 5% te verhogen. De centrale bank verhoogde de rente toen in zeventien opeenvolgende bijeenkomsten, terwijl ze nu anderhalf jaar de tijd heeft genomen om de rente met één procentpunt te verhogen. Bij de ECB wordt er al wel gesproken over een afbouw van het stimuleringsprogramma, maar een renteverhoging staat nog steeds niet op de horizon. Ook andere grote centrale banken, zoals de Bank of Japan en de Bank of England, lijken nog geen haast te hebben met de normalisering van hun monetaire beleid.

Inflatie blijft ondanks ruim monetair beleid centrale banken laag

Financiële stabiliteit

De BIS identificeert in haar rapport verschillende risico’s voor de financiële stabiliteit in de wereld. Het voornaamste risico is een snel oplopende inflatie, waardoor de rente onverwachts snel kan oplopen en daarmee de groei van de wereldeconomie tot stilstand kan brengen. Andere risico’s zijn toenemend protectionisme en een gebrek aan nieuwe investeringen, waardoor de economie fundamenteel niet sterker wordt.

Centrale banken zouden hun beleid volgens de BIS niet alleen moeten afstemmen op een inflatiedoelstelling van twee procent, maar ook op de financiële marktomstandigheden in bredere zin. Hoewel de officiële inflatie nog steeds laag is zijn er steeds meer signalen van bubbelvorming, bijvoorbeeld in de waardering van financiële activa en vastgoed.

De volgende grafieken uit het 260 pagina’s tellende kwartaalrapport van de BIS laten zien dat de aandelenkoersen in Europa en de Verenigde Staten de laatste jaren sterk zijn toegenomen, terwijl in met name de opkomende markten de private schulden sterk zijn toegenomen. Een gedeelte daarvan vloeide richting de huizenmarkt, met stijgende huizenprijzen tot gevolg. Door de extreem lage rente zijn de schulden wereldwijd op dit moment hoger dan voor het uitbreken van de financiële crisis in 2008. Dat maakt de economie erg gevoelig voor een verdere stijging van de rente.

Aandelenkoersen sterk gestegen sinds de crisis (Bron: BIS)

Private schulden drijven huizenprijzen verder op (Bron: BIS)

Wereldwijde schulden groeien door alsmaar dalende rente (Bron: BIS)

Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

27 juni 2017
Grafieken: Centrale bank gedreven economie

Centrale banken spelen sinds het uitbreken van de kredietcrisis een steeds grotere rol in onze economie. Onder het mom van prijsstabiliteit kopen ze nu ook op grote schaal staatsobligaties, bedrijfsobligaties en zelfs aandelen op, waarmee ze de koersen van allerlei financiële activa beïnvloeden. En dan hebben we het nog niet eens over de extreem lage rente, waardoor de huizenprijzen weer stijgen en spaarders min of meer gedwongen worden alternatieven te zoeken. We laten aan de hand van een aantal grafieken zien hoe centrale banken inmiddels actief deelnemen aan het economische verkeer…

Balanstotaal centrale banken richting de $18 biljoen (Bron: Citi Research)

Centrale banken houden steeds meer toespraken (Bron: Bank of England)

De geldpers draait anno 2017 nog harder dan in 2009 (Bron: Deutsche Bank)

Bank of Japan bezit meer ETF’s dan de gehele private markt (Bron: Bloomberg)

Vertrouwen in centrale banken daalt door roekeloos monetair beleid (Via Zero Hedge)

9 mei 2017
“Centrale banken moeten monetaire stimulering afbouwen”

Centrale banken moeten hun stimuleringsprogramma’s afbouwen en geleidelijk terugkeren naar conventioneel monetair beleid. Dat zei Agustin Carstens, toekomstige hoofd van de Bank for International Settlements (BIS), deze week in een interview met een Duitse krant.

Terwijl de wereldeconomie volgens hem tekenen van herstel laat zien blijven centrale banken worstelen met bewaken van de financiële stabiliteit. Door de wereldwijde financiële crisis moesten centrale banken de grenzen van hun beleid opzoeken, maar nu wordt het volgens Carstens hoog tijd dat overheden het stokje van centrale banken weer gaan overnemen.

Agustin Carstens, momenteel hoofd van de Mexicaanse centrale bank, wordt vanaf 1 oktober het gezicht van de zogeheten ‘bank der centrale banken’. Daar wil hij zich inzetten om centrale banken weer tot de orde te roepen en een einde te maken aan het extreem ruime monetaire beleid.

“In zekere zin heeft het monetaire beleid haar grenzen bereikt. Ik zou er daarom zeker voor willen pleiten terug te gaan naar een model dat meer in lijn is met wat we ‘normaal’ monetair beleid zouden noemen.”

Afbouwen stimulering

Centrale banken als de Europese Centrale Bank en de Bank of Japan zijn zo ver gegaan in hun monetaire beleid dat de rente zelfs in negatief gebied kwam. Daarnaast hebben Westerse centrale banken voor biljoenen aan financiële activa als obligaties, aandelen en hypotheken opgekocht.

In de Verenigde Staten is de centrale bank weliswaar gestopt met haar opkoopprogramma, maar ook daar staat nog steeds een paar biljoen aan schuldpapier op de balans. Andere centrale banken als de ECB en de Bank of Japan blijven dit jaar financiële activa opkopen in een poging de inflatie aan te jagen en de rente laag te houden.

“Omdat centrale banken al zo lang dit beleid voeren moeten ze heel voorzichtig zijn met de stappen die ze vanaf nu nemen. Het afbouwen van dit extreem soepele monetaire beleid moet zeer geleidelijk gaan en geen bedreiging vormen voor de vooruitgang die bereikt is.”

Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

1 februari 2017
Deutsche Bank: “ECB heeft rentesignaal kapotgemaakt”

Het monetaire beleid van de ECB is verantwoordelijk voor een gebrek aan hervormingen, de lage spaarrente en voor nieuwe financiële bubbels. Die conclusie trekt David Folkerts-Landau, hoofdeconoom van Deutsche Bank. In een nieuw rapport getiteld ‘The Dark Sides of QE‘ beargumenteert hij dat het opkopen van staatsobligaties en het verlagen van de rente door de ECB veel meer negatieve dan positieve effecten heeft gehad op de economie.

Het kantelpunt was de omstreden ‘Whatever it takes’ toespraak uit 2012, waarin Mario Draghi aankondigde dat hij alles uit de kast zou halen om de euro te redden. Dat begon met een impliciete garantie dat hij obligaties van landen zou opkopen als die de toegang tot de kapitaalmarkt zouden verliezen. Met dit sterke staaltje bluf wist Draghi de obligatiemarkt te overtuigen, maar volgens de hoofdeconoom van Deutsche Bank is dit ook het moment waarmee de ellende is begonnen. In het rapport beschrijft hij de vijf grootste problemen van het monetaire beleid van de centrale bank.

1. Geen noodzaak tot hervormingen
Door een stijgende rente op staatsobligaties kwamen landen als Italië, Spanje, Griekenland en Portugal onder druk te staan. Ze moesten snel hervormingen doorvoeren en de begroting op orde brengen om het vertrouwen van de obligatiemarkt terug te winnen. Dat gevoel van urgentie is vandaag de dag compleet verdwenen, nu ook deze landen bijna net zo goedkoop kunnen lenen als de sterkere economieën van de Eurozone. Met maatregelen als Outright Monetary Transactions (OMT) en het Public Sector Purchase Programme (PSPP) introduceerde de ECB wat in het Engels moral hazard genoemd wordt. Doordat de ECB zich mengde in de obligatiemarkt begon de rente te dalen en verdween alle noodzaak voor overheden om snel te hervormen. Zo zag een land als Italië haar rentelasten in vier jaar tijd met een derde dalen, ondanks een stijging van de enorme staatsschuld. De hoofdeconoom van Deutsche Bank onderbouwt zijn claim met cijfers van de OESO, waaruit blijkt dat regering inderdaad laks zijn geworden met het doorvoeren van hervormingen. Werd in 2011 en 2012 nog de helft van alle bezuinigingen en hervormingen daadwerkelijk geïmplementeerd, in 2015 was dat slechts één op de vijf.
2. Rentesignaal is kapot
Iedereen met een financiële achtergrond weet dat er altijd een relatie is tussen risico en rendement. In de regel geldt dat hoe hoger het rendement is, hoe hoger het risico dat je mag verwachten. Deze vuistregel is helemaal op de kop gezet door de ECB, want sinds het begin van het opkoopprogramma zijn de spreads (het verschil in rente) tussen obligaties van verschillende landen aanzienlijk kleiner geworden. Dat betekent dat een lening aan de Spaanse of Italiaanse overheid nauwelijks meer rendement oplevert dan een lening aan de Duitse overheid, terwijl de Duitse economie veel sterker is dan de economieën van de zuidelijke landen. Doordat de ECB geheel onverschillig obligaties van alle landen opkoopt kan de markt haar werk niet doen en worden de risico's niet meer correct weerspiegeld door de obligatiemarkt. De extreem lage rente die mede het gevolg is van het ECB beleid heeft ook tal van andere kredietmarkten verstoord die gebaseerd zijn op de rente van staatsobligaties, zo concludeert Folkerts-Landau.
3. Meer risico's op de ECB balans
Een van de grootste gevaren van het stimuleringsprogramma van de ECB is dat er steeds meer risico wordt opgestapeld op de balans van de centrale bank. Moet een land uit de Eurozone in de toekomst een deel van haar schulden herstructureren of geheel afschrijven, dan moet ook de centrale bank verlies nemen. De ECB heeft nu al €1.000 miljard aan staatsobligaties op haar balans staan en de verwachting is dat het totaal tussen nu en maart 2018 zal verdubbelen tot €2.000 miljard. Moet er op een dag afgeschreven worden op deze obligaties, dan is het nog maar de vraag wie er voor deze verliezen zal opdraaien. Ook wordt de situatie volgens de hoofdeconoom van Deutsche Bank ingewikkeld als één van de landen uit de Eurozone in de toekomst besluit de muntunie te verlaten. In 2011 sprak Jens Weidmann van de Bundesbank al eens zijn zorgen uit over de toename van het aantal risicovolle bezittingen op de balans van de Duitse centrale bank.
4. Spaarders in moeilijkheden
Door de extreem lage rente en door het opkopen van staatsobligaties heeft de ECB de daling van de rente alleen maar versterkt. Door het opkoopprogramma daalt het aanbod van deze 'veilige beleggingen', waardoor spaarders, pensioenfondsen en verzekeraars genoegen moeten nemen met een steeds lager rendement. Als de rente nog langer op dit extreem lage niveau blijft, dan is het volgens de hoofdeconoom van Deutsche Bank een reële dreiging van een negatieve rente op spaartegoeden. Een bank in Duitsland introduceerde afgelopen zomer al een negatieve spaarrente.
5. Financiële bubbels
De extreem lage rente zou de economie moeten stimuleren, maar in de praktijk blijkt dat het geld niet evenwichtig verdeeld wordt. Folkerts-Landau spreekt van niet-concurrerende 'zombie bedrijven', die door de extreem lage rente overeind worden gehouden. Beleggers die op zoek zijn naar hoger rendement voelen zich min of meer gedwongen te belegger in meer risicovolle bedrijven, waar ze normaal gesproken niet in zouden investeren. Door het monetaire beleid van de ECB blijft de zogeheten 'creative destruction' uit en worden de prijzen van relatief veilige beleggingen opgeblazen. Voor het eerst in lange tijd maken Duitsers zich zorgen over een overwaardering in bepaalde segmenten van de huizenmarkt, wat het gevolg is van de extreem lage hypotheekrente.
Conclusie
Volgens de hoofdeconoom van Deutsche Bank heeft de Eurozone globaal twee opties. De eerste optie is om een fiscale unie op te zetten, waarbij de lasten door alle lidstaten gedeeld worden. De tweede optie is om meer verantwoordelijkheid voor het fiscale beleid neer te leggen bij de individuele lidstaten, door risico's weer aan de markt over te laten. Dat eerste is voor politici lastig te verkopen, terwijl de tweede optie in de praktijk ook lastig uit te leggen is. Landen zullen immers niet vrijwillig de huidige situatie van extreem lage rentes willen opgeven.

3 november 2016
Europese banken onder druk door negatieve rente

Europese banken waren in het derde kwartaal terughoudender met de kredietverlening aan bedrijven, omdat ze meer risico’s zien en last hebben van de negatieve rente. Dat blijkt uit het nieuwste kwartaalrapport van de ECB over de kredietverlening in de Eurozone. Het ongekend ruime monetaire beleid van de ECB gaf de kredietverlening in eerste instantie nog een impuls, maar nu blijken de negatieve bijwerkingen zwaarder te wegen dan de voordelen.

Uit een enquête onder 141 banken in de eurozone blijkt dat vooral de negatieve rente voor problemen zorgt. Voor de meeste banken had dit een negatieve impact op zowel de rente waartegen zij geld kunnen uitlenen als op de winstmarge. Een aantal banken was zelfs genoodzaakt een boeterente in rekening te brengen voor zakelijke klanten. De volgende grafiek uit het rapport laat zien dat de negatieve effecten van het ECB beleid steeds groter worden.

Impact van QE op banken in de Eurozone (Bron: ECB)

Geen investeringen

Bedrijven die nog wel krediet krijgen van de bank gebruiken dat geld ook steeds minder voor nieuwe investeringen. Bij gebrek aan economische groei wordt het geld niet geïnvesteerd, maar wordt het gebruikt om overnames te financieren. Ook maakt het goedkope geld het voor grote bedrijven aantrekkelijk eigen aandelen in te kopen. Het valt te betwijfelen dat deze prijsopdrijvende effecten de bedoeling waren van de ECB.

Vraag naar bedrijfsleningen (Bron: ECB)

18 oktober 2016
Larry Summers: “Overheden kunnen aandelen kopen”

Als het aan Larry Summers ligt moeten overheden aandelen van bedrijven opkopen om de economie te ondersteunen. Dat kan de groei van de wereldeconomie een nieuwe impuls geven, aldus de voormalig economisch adviseur van de Obama regering. Hij deed deze opmerkelijke uitspraken tijdens een conferentie van de Bank of Japan in Tokyo.

Volgens Summers is het “stelselmatig opkopen van een breder scala aan financiële activa” een methode om de stagnatie van de economie aan te pakken. De historisch lage rente heeft onvoldoende effect en daarom zouden beleidsmakers nieuwe stappen kunnen overwegen om de economie nieuw leven in te blazen, aldus de Harvard econoom.

Aandelen kopen

Veel beleggers geven op dit moment de voorkeur aan relatief veilige staatsobligaties, waardoor de rente alsmaar verder onder druk is komen te staan. De autoriteiten kunnen deze trend doorbreken door meer risicovolle beleggingen op te kopen. Summers noemt als voorbeeld de Bank of Japan, dat al op grote schaal aandelen van bedrijven opkoopt.

“Dit is iets dat volgens de economische logica ook overwogen zou moeten worden in andere delen van de wereld waar de lage rente een belangrijk probleem van het monetaire beleid geworden is. Er is misschien nog een klein beetje ruimte om de korte rente verder te verlagen en ze een klein beetje negatief te maken. Maar we zijn redelijk dicht bij het einde van wat we met dit beleid kunnen bereiken.”

Fiscale stimulering

Naast het opkopen van aandelen zijn er nog een aantal andere maatregelen die beleidsmakers volgens Summers moeten overwegen. Hij noemt onder andere meer fiscale stimulering, het wegnemen van barrières voor overheidsinvesteringen en het verhogen van de pensioenuitkeringen.

2 oktober 2016
Draghi: “Monetair beleid ECB heeft grote depressie voorkomen”

De ECB heeft met haar monetaire beleid een grote depressie in Europa weten te voorkomen, zo verklaarde ECB-president Draghi tijdens een toespraak in Berlijn. Normaal gesproken legt de centrale bank alleen verantwoording af aan het Europees Parlement, maar nu vond ze het ook nodig om in de Duitse Bundestag te reageren op de kritieken op het monetaire beleid. Dat is één keer eerder gebeurd, namelijk tijdens het hoogtepunt van de Europese schuldencrisis in 2012. Toen nam de centrale bank voor het eerst in haar geschiedenis het omstreden besluit om staatsobligaties van landen op te kopen.

“Onze maatregelen werken. Ze dragen bij aan het herstel en het creëren van banen, waarmee uiteindelijk ook de spaarders en gepensioneerden in Duitsland en de rest van de Eurozone profiteren. Maar ik begrijp dat mensen zorgen hebben, wij nemen die zorgen erg serieus”, aldus Draghi.

Steeds meer kritiek op ECB
De kritiek op het monetaire beleid komt uit verschillende hoeken. Als eerste zijn er de spaarders en gepensioneerden, die door de negatieve rente van de centrale bank vrijwel geen rendement meer maken over hun spaargeld. Een tweede punt van kritiek is dat de lage rente en het opkopen van staatsobligaties de druk op overheden heeft weggenomen om hervorming door te voeren. Ondertussen komen de banken steeds meer in moeilijkheden door de negatieve rente, omdat hun verdienmodel daardoor structureel wordt aangetast. Duitsland was vanaf het begin al groot tegenstander van het opkopen van staatsobligaties, omdat dat de geloofwaardigheid van de euro ondermijnt. Voordat de ECB begon met het opkopen van staatsobligaties stond de euro nog op $1,40 tegenover de dollar, nu is dat slechts $1,10. Ook dat is volgens Draghi niet alleen maar een nadeel, want de goedkopere munt heeft de exportpositie van Duitsland op de wereldmarkt aanzienlijk verbeterd. "In Duitsland profiteert de export van het herstel van de Eurozone. De werkloosheid is op het laagste niveau sinds de eenwording en de lonen zijn merkbaar gestegen. Ook stroomt er veel kapitaal richting de technologiebedrijven in Berlijn", aldus Draghi.
Achter gesloten deuren
De toespraak vond net als in 2012 plaats achter gesloten deuren, maar was volgens Draghi dit keer een stuk minder hectisch. Volgens de centraal bankier was er dit keer mee begrip vanuit het publiek, hij werd na afloop door sommige beleidsmakers zelfs geprezen voor zijn aanpak van de Europese schuldencrisis. Toch waren er ook zorgen, onder andere over de vraag hoe de centrale bank in de toekomst de overvloedige liquiditeit weer uit de markt gaat halen. Draghi kon de zorgen bij spaarders en pensioenfondsen over de extreem lage rente niet wegnemen. Hij verzette zich nogmaals tegen de beschuldiging dat banken door de extreem lage rente in de problemen zijn gekomen. Dat het verdienmodel van de financiële sector onder druk staat is volgens Draghi meer het gevolg van overcapaciteit, hoge kosten en veel slechte leningen dan van de lage rente. Draghi wilde geen direct commentaar leveren op vragen over Deutsche Bank.

Deze bijdrage wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor aankoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over goud kopen? Kijk dan eens op www.goudstandaard.com of neem contact op via [email protected] of bel naar +31(0)88 - 46 88 488.

29 september 2016
Marc Faber verwacht binnen vijf jaar crash financiële systeem

Marc Faber verwacht dat het huidige monetaire systeem binnen vijf jaar in elkaar zal klappen als gevolg van het roekeloze beleid van centrale banken. Hij verwacht dat centrale banken door zullen gaan met het financieren van overheidstekorten door nog meer staatsobligaties op te kopen. Deze vorm van schuldfinanciering is volgens hem niets anders dan wat er eerder gebeurd is in onder meer Venezuela en Zimbabwe. Daarom ligt het gevaar van hyperinflatie nog steeds op de loer.

Als gevolg van het monetaire beleid van centrale banken worden nieuwe bubbels opgeblazen in vastgoed, aandelen, grondstoffen en obligaties. Maar in plaats van de centrale banken als veroorzaker aan te wijzen zal de publieke frustratie zich richten tot de superrijken, zo verwacht Faber. Hoewel zij de bubbels in de economie niet veroorzaakt hebben, profiteren zij er namelijk het meest van. De Epoch Times sprak met de beleggingsgoeroe over zijn toekomstvisie.

Hoe lang kunnen centrale banken de markten blijven manipuleren?
Dit is een kwestie die beslist wordt door centrale banken en ik heb geen invloed op de manipulatie van centrale banken. Haruhiko Kuroda van de Bank of Japan heeft al gezegd dat er geen limiet zit op monetaire inflatie en dat ze financiële activa als aandelen en obligaties kunnen blijven opkopen. Dus de waanzin van vandaag zal nog even aanhouden. In een gemanipuleerde markt weet je dat het niet goed zal eindigen, maar je weet niet wanneer het zal eindigen en hoe lang de manipulatie stand kan houden.
Uiteindelijk bereik je een punt waarop centrale banken alles bezitten...
Ze kunnen in essentie alles opkopen, en dan hebben ze alles in hun bezit. En door het systeem van centrale banken introduceer je dan communisme en socialisme, wat betekent dat de staat alle productie en consumptie bepaalt. Als dat het doel is, ze kunnen het bereiken. De Bank of Japan bezit nu al meer dan de helft van alle Japanse ETF's, die op hun beurt weer grote belangen hebben in allerlei bedrijven. Dus indirect bezit de centrale bank wellicht al 20% van alle Japanse bedrijven. Ze kunnen dus nog veel verder gaan. Ik denk niet dat centrale bankiers intelligent genoeg zijn om te begrijpen wat de gevolgen zullen zijn van het huidige monetaire beleid. Ze focussen zich op de inflatie, maar naar mijn mening moeten ze helemaal niets doen. Ze focussen zich te weinig op de gevolgen van het monetaire beleid voor de levensstandaard van de gemiddelde burger en het inkomen van een doorsnee huishouden.

Centrale banken blijven geld bijdrukken

Maar als het beleid hetzelfde is, waarom zien we dan nog geen hyperinflatie zoals in Zimbabwe of Venezuela?
In de ontwikkelde landen kan dit enige tijd doorgaan. Als Zimbabwe geld drukt en niemand anders doet het, dan klapt de waarde van je munt in elkaar. Maar als de grote centrale banken zoals de Fed, de ECB, de Bank of Japan en de Bank of England allemaal tegelijk geld bijdrukken en dat onderling met elkaar afstemmen, dan blijven de munten ten opzichte van elkaar redelijk liggen. Er kunnen dan fluctuaties optreden, maar je hebt dan niet een totale ineenstorting van de munt. Papiergeld heeft de laatste dertig jaar wereldwijd aan waarde verloren ten opzichte van aandelen, obligaties en edelmetalen. Een prijsstijging van financiële activa is minder zichtbaar voor de doorsnee burger. De meeste Amerikanen hebben niet veel geld, dus die merken het niet als de prijzen van schilderijen en vastgoed stijgen, totdat het ze persoonlijk raakt. Het is nonsens om te claimen dat de inflatie in de Verenigde Staten met slechts één procent per jaar stijgt. De kosten van levensonderhoud voor een doorsnee huishouden gaan veel harder omhoog, denk aan verzekeringen, transportkosten en collegegeld. Huishoudens worden financieel uitgeknepen, maar daar kijken centrale banken niet naar. Ik verwacht dat dit systeem binnen vijf jaar zal imploderen. Zodra centrale banken beginnen met geld drukken is het einde nabij.
Hoe kunnen we een dergelijke implosie vermijden?
Dat kun je beter vragen aan de bureaucraten die de plannen maken. Ze hanteren al een rente van nul procent sinds december 2008. Binnenkort zijn er acht jaren verstreken, maar het heeft niets opgeleverd voor de economische activiteit van huishoudens. Niet in Japan, noch in de Verenigde Staten of de EU. En nu praten ze over fiscale stimulering... We hebben nu al grote tekorten, maar geen tekort is groot genoeg voor de interventionisten, dus zullen ze de fiscale stimulering opschroeven. Ze financieren hun tekorten met de uitgifte van nieuwe staatsobligaties, die de centrale banken zullen opkopen. Het ministerie van Financiën geeft nieuw schuldpapier uit dat de Federal Reserve vervolgens zal opkopen. Natuurlijk zal dat slecht aflopen, maar het zal de problemen tenminste enige tijd uitstellen. Vervolgens zullen ze een paar academici vinden die bereid zijn de vermogensongelijkheid af te schuiven op 'kwaadaardige kapitalisten' die zoveel geld verdienen aan de financiële bubbels. Deze groep zal de schuld krijgen van de economische malaise, terwijl zij helemaal niet verantwoordelijk zijn voor de bubbels in de economie. Dat zijn tenslotte de centrale banken, die de rente naar nul of zelfs onder nul gebracht hebben. Eerst manipuleer je de prijzen middels een kunstmatig lage of zelfs negatieve rente en vervolgens stijgt het inkomen van de superrijken. Het is in het beste geval alleen de top 0,1% die echt profiteert van de stijgende prijzen van vermogenstitels, ten koste van alle mensen die deze niet bezitten. Daardoor stijgt de vermogensongelijkheid en dat zal als reden opgevoerd worden om meer belasting te vragen van de rijken. Geld afpakken van de rijken is een aantrekkelijke manier om stemmen te winnen. Je spreekt de kiezers aan en zegt "Het gaat slecht met de economie vanwege de rijke mensen. We moeten twintig procent van ze afpakken en dat aan jullie geven." Ik durf te beweren dat bijna iedereen hier voor zal stemmen, omdat de rijken in de minderheid zijn. Dit is wat er gaat gebeuren zodra het monetaire beleid faalt. Sommige rijken met goede connecties zullen in staat zijn hun vermogen op tijd veilig te stellen, maar heel veel mensen zullen daar niet in slagen. Maar zelfs als je de helft van het vermogen van de rijken afpakt is het niet genoeg. De volgende stap zal zijn om geld te pakken van de middenklasse, de interventionisten zullen hierin heel ver gaan.
Hoe kun je je vermogen het beste investeren onder deze omstandigheden?
De meeste beleggingscategorieën zijn momenteel te duur, als je ze waardeert met traditionele waarderingsmethoden. Maar zijn ze ook overgewaardeerd in vergelijking met een rente van nul procent of een negatieve rente? Neem je de Duitse, Zwitserse of Japanse 10-jaars obligaties, dan ontvang je vrijwel geen rente meer. Maar als je aandelen kunt kopen die een dividend van 2% of meer geven, dan zijn aandelen nog steeds goedkoop in verhouding tot een rente van nul. Maar op basis van de traditionele waarderingsmethoden zijn aandelen helemaal niet goedkoop. Toch is het gevaarlijk om tegen iemand te zeggen dat hij of zij al zijn vermogen in cash moet bewaren. Ten eerste moet je beslissen welke valuta, ten tweede weet je niet wanneer het mis gaat. In een situatie waarin centrale banken heel veel geld drukken kan de Dow Jones index naar 100.000 stijgen (staat nu op ruim 18.000 punten). De aandelenmarkten kunnen in nominale zin onbeperkt blijven stijgen, maar niet ten opzichte van edelmetalen. Ik heb verschillende gevallen van hyperinflatie van dichtbij meegemaakt en in al deze gevallen daalde de levensstandaard voor de meeste mensen. Brengen centrale banken de negatieve rente van -0,5% naar -5%, dan zullen burgers en bedrijven op grote schaal hun geld uit het financiële systeem halen en in de vorm van bankbiljetten opslaan in een kluis. Dit gaat dus niet werken, tenzij je contant geld afschaft. Je kunt dan nog steeds voedsel, sigaretten en edelmetalen hamsteren, maar geen contant geld. Ik verwacht dat dat kan gebeuren, als ze de negatieve rente echt willen doordrukken.
En wat vind je van goud?
Ik heb eind jaren negentig een zeer sterk pleidooi gehouden voor goud, zilver en platina. Ik schreef het boek "het goud van morgen", wat overigens niet over goud ging maar over de opkomst van Azië. De goudprijs is van 1999 tot 2011 sterk gestegen, maar corrigeerde daarna weer. Waarschijnlijk was de koers te snel opgelopen. Maar tussen oktober en december vorig jaar is er opnieuw een bodem gezet in de goudmijnaandelen en de prijzen van edelmetalen. Vanaf dat niveau kunnen de prijzen weer stijgen. Of de goudprijs morgen of de komende drie tot vijf jaar zal stijgen, dat weet ik niet. Maar als je geld blijft bijdrukken, de geldhoeveelheid toeneemt en vermogenstitels schaars zijn - of het nou een klassieke auto is of een schilderij - ze zijn schaars en zullen daarom in prijs toenemen. Niet alle vermogenstitels zullen op hetzelfde moment en in dezelfde mate toenemen. Er zullen ook bubbels ontstaan in vastgoed en in verzamelobjecten. Ook zullen er weer bubbels ontstaan in aandelen, wat we sinds 1999 drie keer gehad hebben. Ik denk dat het risicovol is om al je geld langs de zijlijn te bewaren. Ik zou streven naar diversificatie. Dus ik bezit cash, obligaties, aandelen, wat vastgoed en wat edelmetalen. Door meer spreiding toe te passen haal je een minder dan optimaal rendement, maar het is wel het meest waarschijnlijk dat je dan je vermogen zult behouden. Door de geschiedenis heen heeft fysiek goud altijd waarde weten te behouden. Volgens de World Gold Council is de negatieve rente zelfs reden om twee keer zoveel goud in de portefeuille aan te houden.
Deze bijdrage is afkomstig van Hollandgold

14 september 2016
Volatiele week eindigt met scherpe daling aandelenmarkten
De vele vergaderingen van centrale banken zorgden afgelopen week voor heel wat volatiliteit op de valutamarkten. De verruimingsgezinde Bank of Canada en hawkish uitspraken van de Riksbank stuurden de respectievelijke munten in tegenovergestelde richtingen. Van de G10 valuta’s presteerde de Canadese dollar het zwakst, terwijl de Zweedse kroon als beste eindigde. Dit wijst er nog maar eens op dat beslissingen van centrale banken momenteel bijna de enige invloed op de valutamarkten zijn.

Dubbelzinniger was de reactie op de vergadering van de ECB, die minder dovish was dan verwacht. Er werd geen verdere uitbreiding van het QE-programma aangekondigd en de euro sloot donderdag met verlies. Dit wijst erop dat de schommeling van afgelopen week meer te maken heeft met het corrigeren van geopende posities dan met een duidelijke wijziging van de trend. Op vrijdag werd de daling op de aandelenmarkten toegewezen aan de commentaar van de heer Rosengren, Fed-voorzitter in Boston, maar wij vinden deze verklaring niet voldoende omdat hij niets verrassend heeft vermeld.

Ook deze week staat er weer een reeks vergaderingen van centrale banken op het programma in Zwitserland, Rusland en Taiwan. Britse inflatiecijfers en Amerikaanse detailhandelsverkopen zullen de belangrijkste macro-economische nieuwsfeiten zijn voor valutahandel. Daarnaast zal het ook interessant zijn om te zien hoe de aandelenmarkten herstellen van de verkoopgolf in de Verenigde Staten vrijdagnacht. Op maandag openden de beurzen in Azie en Europa in elk geval nog flink lager.

Euro
Tegen de meeste verwachtingen in stelde de ECB haar beslissing om het QE-programma na maart 2017 te verlengen uit. Verrassend genoeg verloor de euro die dag terrein tegenover de dollar en bleef dalen op vrijdag te midden van risico-aversie op de Amerikaanse markten. De afwezigheid van belangrijke gebeurtenissen buiten de eurozone betekent dat de euro waarschijnlijk zal reageren op nieuws uit de Verenigde Staten. Het gaat dan vooral over de detailhandelsverkopen en de toespraak van Fed-gouverneur Brainard op maandag.
Amerikaanse dollar
De dollar had het begin vorige week moeilijk toen bleek dat de diensten business survey gedaald was naar het laagste niveau sinds 2010. De gemengde reacties op de ECB-vergadering en hawkish uitspraken van Rosengren zorgden echter voor een herstel op vrijdag, zelfs bij een daling van Amerikaanse aandelen. Vandaag zullen alle ogen gericht zijn op de toespraak van de heer Brainard, wat voor de Federal Reserve de laatste kans zal worden om de toon te zetten voor de vergadering in september. Ook de cijfers over detailhandelsverkopen, die deze week worden gepubliceerd, zullen informatie geven over de staat van de Amerikaanse economie. De extreme verschillen van maand tot maand maken dit echter één van de minst betrouwbare indicatoren.
Britse pond
Voor het Britse pond wordt de belangrijkste gebeurtenis deze week ongetwijfeld de vergadering van de Bank of England op donderdag. De consensus (inclusief wijzelf) verwacht een stemming van 9 tegenover 0 om het beleid ongewijzigd te laten. Nieuws op korte termijn in verband met de reactie van de Britse economie op het Brexit-referendum was namelijk positiever dan verwacht. Als er geen verrassingen uit het investeerdersrapport komen dan zal dit ook volstaan om het pond voor de rest van de week in een gebied van 1,32 tot 1,34 te doen bewegen. Geschreven door Enrique Díaz-Álvarez (Ebury)
Over Ebury:

Ebury maakt internationale markten toegankelijker met valutadiensten op maat en flexibel handelskrediet voor ondernemingen. Ebury werkt samen met ruim 12.000 organisaties en verricht 12 miljard euro aan valutatransacties in 140 verschillende valuta. Het bedrijf heeft kantoren in het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Spanje en Polen. De speerpunten van Ebury:
- Financiële diensten die normaal zijn voorbehouden aan grote multinationals
- Financiering van uw aankopen
- Marktkennis en valutadiensten op maat
- Ons netwerk van liquidity providers en intermediaire banken
- Transacties in ruim 140 verschillende valuta
Meer informatie op www.ebury.nl
12 september 2016
Beleid centrale banken leidt tot stagnatie en achteruitgang

Ooit was het een historische wetmatigheid. Een lager rendement op obligaties zou uiteindelijk uitmonden in hogere prijzen voor obligaties en aandelen. Vermogenswinsten en een lage rentevoet zouden meer investeringen en consumptie uitlokken met als resultaat meer banen, oplopende inflatie en hogere bedrijfswinsten.

In 2010 startte de Fed met haar programma van kwantitatieve verruiming. Dat is het begin geweest van een wereldwijde daling van de rente. In veel landen van de westerse wereld, ook in Europa, is de groei terug, zij het bescheiden en zij het dat de werkloosheid hoog blijft.

Het lijkt er dus op dat het medicijn van centrale bankiers werkt. Toch is het nog maar de vraag of een rente van bijna 0% daadwerkelijk goed is voor de reële economie. Er zijn aanwijzingen dat dit niet het geval is. Zo stagneert de productiviteitsgroei, een serieuze indicator van de vitaliteit van een economie, in talloze westerse landen. Zou het toeval zijn dat die stagnatie samenvalt met de invoering van de verruimingsprogramma’s en de ultra lage rente.

Stagnatie
Volgens de meeste centrale bankiers is de stagnatie een probleem voor de korte termijn. Het Japanse voorbeeld laat echter duidelijk zien wat een extreem lage rent betekent voor grote, ontwikkelde economie. Het laat zien dat die lage rente weinig teweeg brengt. Er is in Japan weinig reële groei en geen inflatie, eerder deflatie. Mocht het rendement op de overheidsschuld naar een meer normaal niveau terugkeren, dan is de huidige nominale groei van het bruto binnenlands product volstrekt onvoldoende om de enorme schuldenlast af te betalen. Er zijn nog meer nadelen. De investeringen, een belangrijke bron voor productiviteitsverbetering, hebben nog steeds niet het niveau van voor 2008 bereikt. Bedrijven zetten hun liquiditeiten steeds vaker in om eigen aandelen in te kopen en niet voor op de toekomst gerichte investeringen. Het gaat jaarlijks om vele honderden miljarden dollars en euro's. Al dat geld gaat in de zakken van beleggers en is niet bedoeld om toekomstige winstgevendheid veilig te stellen. In plaats van naar de reële economie stroomt al dat geld naar houders van vermogenstitels, die er weinig mee doen. Beleggen in overheidspapier rendeert immers amper of niet.
Investeren
Waarom maken overheden en bedrijven geen gebruik van de huidige extreem lage rente om te investeren in de reële economie? Deze manier van werken heeft zijn nut door de tijd heen bewezen. Het antwoord moet luiden, dat internationale instituties als het IMF en overheden als die in Nederland en Duitsland zweren bij evenwichtig budget. Schulden aangaan voor het goed van morgen, zoals Keynes dat voorschreef is voor die partijen vloeken in de kerk. De particulier sector heeft ook zo zijn bedenkingen. Er zijn trends die risico’s alleen meer groter maken. De wereldwijde vergrijzing is beslist geen voorbode van een groei van de consumptie. Het tegendeel is het geval. Bovendien steekt er een sterke anti-globaliseringswind op. De Brexit is daar tot nu toe het meest sprekende bewijs voor. Dat maakt bedrijven nerveus en ze verkiezen een pas op de plaats.
Lage rente
Er zijn nog meer evidente nadelen. Pensioenfondsen en verzekeraars werken met langlopende verplichtingen. Hun voortbestaan komt steeds meer onder druk nu hun toekomstige rendementen lager lijken uit te pakken dan voorzien. Als de rente niet normaliseert dan kunnen we wel eens aan het kortste einde trekken. Hun winstgevendheid komt steeds meer onder druk en daar zal ook de reële economie last van krijgen. Er zullen banen geschrapt worden en premies gaan omhoog, pensioenen komen in gevaar. Kortom, de wetmatigheid lijkt niet meer te werken en eerder stagnatie en verval uit te lokken. Centrale bankiers zijn echter nog steeds niet overtuigd en intensiveren hun verruimingsbeleid om de rente nog verder omlaag te duwen. Het waarschijnlijke resultaat staat haaks op wat ze voor ogen hebben: geen of weinig groei en geen inflatie maar eerder deflatie. Cor Wijtvliet Bron: Bill Gross, Central bankers are threatening the engine of the economy. The Financial Times, 18 augustus 2016 Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte Over Beurshalte: Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden! Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

1 september 2016
Invloed politieke onrust op financiële markten neemt toe

De invloed van de politiek op de financiële markten neemt toe. Dat was al het geval voor het Britse EU-referendum. Volgens analisten Andrew Milligan en Craig Hoyda van Standard Life Investments is er sprake van radicale politieke onzekerheid, waardoor politieke discussies en onderhandelingen tot verschillende uitkomsten kunnen leiden en voor onrust op financiële markten leiden.

De uitkomst van het Britse EU-referendum heeft voor veel politieke onrust gezorgd. Maar ook in andere landen groeit de politieke onzekerheid. In Spanje kan geen nieuwe regering worden gevormd, in Italië vindt in het najaar een referendum over constitutionele hervorming plaats waar Premier Renzi zijn politieke lot aan heeft verbonden, in de VS worden de presidentsverkiezingen in november gehouden en de algemene verkiezingen in Nederland, Frankrijk en Duitsland volgend jaar zullen zeer belangrijk zijn voor het bepalen van de koers van de EU.

Brexit

Het resultaat van het Britse EU-referendum leidde tot een stevige koersdaling van het Britse pond en zolang de onderhandelingen tussen het VK en de EU over de Brexit voortduren zal de druk op het Britse pond aanhouden. Intussen apprecieert de US dollar ten opzichte van de yen door het beleid van de Japanse centrale bank om de yen te verzwakken.

De US dollar stijgt ook ten opzichte van de euro door de zorgen over de Italiaanse banken en andere Europese politieke hobbels die de koers van de euro beïnvloeden. De safe haven-kapitaalstroom die hierdoor op gang is gebracht, vergroot de historisch zwakke wereldwijde economische groei en inflatie. Beleidsmakers beginnen vraagtekens te plaatsen over de effectiviteit van het monetaire beleid.

Ruimer monetaire beleid
Standard Life Investments meent dat het monetaire en begrotingsbeleid wereldwijd zullen verruimen. De hoop op een renteverhoging door de Fed dit jaar is afgenomen en de ECB zal waarschijnlijk de omvang en reikwijdte van zijn aankoopprogramma uitbreiden als de Europese economie vertraagt. De Bank of England heeft inmiddels verruimende monetaire maatregelen genomen om de onzekerheid op de markten tegen te gaan en de Japanse centrale bank lijkt te zinspelen op het nemen van opnieuw onorthodoxe monetaire maatregelen. Centrale banken hebben extreem veel gedaan en zullen dat blijven doen om kredietvoorwaarden te verbeteren, maar de kracht van hun maatregelen moet in toenemende mate worden bijgestaan door begrotingsbeleid en structurele hervormingen om te voorkomen dat de binnenlandse economie door een buitensporige economische schok wordt getroffen.
Hogere koersen
Standard Life Investments verwacht dat beleggers In hun zoektocht naar rendement de opbrengsten van de verschillende beleggingscategorieën zullen opdrijven. Gezien de te nemen politieke hordes in de komende maanden, heeft Standard Life Investments vertrouwen in Engelse en opkomende markten staatsobligaties. Een grote positie in investment grade bedrijfsobligaties wordt aangehouden en kleinere posities in high yield, alsook in bedrijfsobligaties van opkomende markten. Zorgen blijven bestaan over de impact van een voortdurende vertraging van de Chinese economie op bepaalde ontwikkelde markten in Azië: Australië en Hong Kong. Commercieel vastgoed blijft aantrekkelijk. Europees vastgoed zal het beter doen dan vastgoed in andere regio’s omdat de economie in de Eurozone vroeger in de bedrijfscyclus zit. Amerikaans vastgoed zal profiteren van de renteverhoging die langer op zich laat wachten. Lees meer in het artikel 'Keep calm and seek carry' van Andrew Milligan, Head of Global Strategy, and Craig Hoyda, Multi-Asset Investing Quantitative Analyst bij Standard Life Investments.

Deze bijdrage is afkomstig van Standard Life Investments

30 augustus 2016