Tag: schuldenplafond

Amerikaanse staatsschuld boven de $20 biljoen
De staatsschuld van de VS is de grens van $20 biljoen gepasseerd, zo maakte het Amerikaanse ministerie van Financiën afgelopen vrijdag bekend. De totale schuldenberg schoot omhoog van $19,8 naar $20,1 biljoen, nadat het Congres overeenstemming had bereikt om het schuldenplafond drie maanden vooruit te schuiven.

De afgelopen maanden heeft het Ministerie van Financiën verschillende boekhoudkundige trucs moeten uitvoeren om een zogeheten ‘default’ te voorkomen, zoals het lenen van geld uit het potje dat bedoeld is voor sociale uitkeringen en pensioenen van ambtenaren. Nu het schuldenplafond verder naar voren geschoven is kan de overheid weer geld lenen om deze tekorten aan te vullen.

Critici waarschuwen al jaren voor de schuldenproblematiek van de Verenigde Staten en zien het passeren van de $20 biljoen als het bewijs van de slechte financiële gesteldheid van de regering. De schuldenlast is nu zo groot dat er de komende tien jaar voor in totaal $6 biljoen aan rente betaald moet worden, geld dat niet gebruikt kan worden voor zaken als onderwijs, veiligheid, gezondheidszorg en infrastructuur. Volgens vermogensbeheerder Michael A. Peterson geeft de VS momenteel zelfs meer geld uit aan rente over de staatsschuld dan aan het onderwijs. “Daarmee investeren we meer in het verleden dan in de toekomst.”

Schuldenplafond opheffen?

Het schuldenplafond is een bijna jaarlijks terugkerend fenomeen in de Verenigde Staten. Het instrument was ooit bedoeld om fiscale discipline op te leggen aan de overheid, maar in de praktijk is het niet veel meer dan een politiek pressiemiddel dat de oppositie gebruikt om bepaalde agendapunten doorgevoerd te krijgen. In 2011 werd het spel toen zo hard gespeeld dat er een politieke impasse dreigde te ontstaan. Op het laatste moment werd er pas een akkoord bereikt over de verhoging van het schuldenplafond, wat voor kredietbeoordelaar Standard & Poor’s reden was om de kredietscore van de Verenigde Staten te verlagen.

Om bovengenoemde redenen pleitte Jack Lew, de Amerikaanse minister van Financiën onder de regering Obama, er al eens voor om het schuldenplafond volledig af te schaffen. Ook president Trump heeft laten weten dat hij het schuldenplafond een onnodig instrument vindt en dat er goede redenen te bedenken zijn om deze limiet te schrappen. Zo nodigde hij vorige week de minderheidsleider in het Senaat, Charles E. Schumer, uit om te komen praten over een deal om het schuldenplafond volledig op te heffen. Hoe die deal er precies uit zal zien is nog niet bekend.

Lees ook:
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
12 september 2017
Amerikaanse schuldenplafond weer op de agenda

Na vijftien maanden staat de verhoging van het Amerikaanse schuldenplafond opnieuw op de agenda. In oktober 2015 besloot het Congres het schuldenplafond, het wettelijke maximum voor de staatsschuld, uit te stellen tot het voorjaar van 2017. Dat punt is inmiddels bereikt, want op uiterlijk 15 maart moet deze horde opnieuw worden genomen.

Het schuldenplafond is sindsdien opgelopen van $18 naar bijna $20 biljoen, een stijging van omgerekend meer dan $6.000 per inwoner. Daar zal het echter niet bij blijven, aangezien Trump de economie verder wil stimuleren met onder andere belastingverlagingen en nieuwe investeringen in infrastructuur. Ook verhoogde de nieuwe president het defensiebudget met ongeveer $50 miljard, uitgaven die eveneens aan de staatsschuld toegevoegd zullen worden.

Amerikaanse schuldenplafond terug op de agenda (Bron: CNBC)

Schuldenplafond

In 2011 leidde de verhoging van het schuldenplafond onder president Obama tot een serieuze impasse. Pas op het allerlaatste moment stemde de Republikeinse oppositie in het een verhoging van de wettelijke schuldenlimiet. Die onzekerheid werd door kredietbeoordelaar Standard & Poor’s afgestraft met een afwaardering, waarmee het land haar triple A status verloor.

Waarschijnlijk zal de verhoging van het schuldenplafond dit keer minder problematisch verlopen. De Republikeinen hebben immers een meerderheid in het Congres, waardoor het voor de Democraten lastiger is barrières op te werpen. De discussie over het schuldenplafond wordt de laatste jaren steeds vaker als politiek pressiemiddel ingezet, waarbij de oppositie tijdelijk meer druk op de regering kan uitoefenen. Daarom pleitte Jack Lew, de Amerikaanse minister van Financiën onder de regering Obama, er al eens voor het schuldenplafond af te schaffen.

Als het de regering Trump deze week niet lukt om het schuldenplafond te verhogen, dan is dat nog niet meteen reden tot paniek. Met verschillende boekhoudkundige trucs, zoals het uitstellen van de inleg van pensioenpremies voor ambtenaren, kan de regering volgens econoom Nancy Vanden Houten nog tot september alle rekeningen blijven betalen. Het zou in elk geval een grote tegenvaller betekenen voor de grootschalige fiscale stimuleringsprogramma’s van Trump.

13 maart 2017
Amerikaanse minister van Financiën wil schuldenplafond afschaffen

Volgens Amerikaanse minister van Financiën, Jack Lew, moet het schuldenplafond zo snel mogelijk afgeschaft worden. De periodieke discussie over het verhogen van de schuldlimiet brengt volgens hem veel politieke onzekerheid en hoge kosten met zich mee, zo schrijft hij in een nieuw essay voor het wetenschappelijke tijdschrift van de universiteit van Harvard.

Jack Lew zag tijdens zijn politieke loopbaan in Washington direct de schadelijke gevolgen van het schuldenplafond. Tot op heden is het de regering altijd gelukt om de schuldenlimiet te verhogen, maar het is al een aantal keer voorgekomen dat het politieke apparaat dreigde vast te lopen en dat rekeningen niet betaald konden worden. Lew beschrijft hoe het Amerikaanse ministerie van Financiën altijd probeert de geldstromen te optimaliseren, door de uitgifte van obligaties af te stemmen op het uitgavenpatroon van de regering.

Deze systematiek wordt iedere keer als het schuldenplafond nadert overhoop gehaald, omdat er op dat moment bijna geen nieuwe obligaties uitgeschreven kunnen worden. Er moet dat geschoven worden met inkomsten en uitgaven, een boekhoudkundige operatie die veel risico’s met zich meebrengt. Plotselinge tegenvallers kunnen dan niet meer opgevangen worden, waardoor het risico bestaat dat de overheid haar rekeningen niet op tijd kan betalen.

Afwaardering door schuldenplafond

In 2011 leidde de impasse over het verhogen van het schuldenplafond zelfs tot een afwaardering van de kredietwaardigheid van de Amerikaanse overheid. Kredietbeoordelaar Standard & Poor’s verlaagde de kredietstatus van de Verenigde Staten voor het eerst in de geschiedenis van AAA naar AA+. Als gevolg van deze impasse was de Amerikaanse overheid naar schatting $1 miljard tot $1,7 miljard meer aan rente kwijt om geld op te halen op de kapitaalmarkt.

In 2015 moest er voor het eerst in twintig jaar een obligatieveiling worden uitgesteld vanwege het schuldenplafond. Toen de veiling eindelijk gehouden werd bleek de belangstelling voor het schuldpapier aanzienlijk gedaald te zijn en steeg de rente naar het hoogste niveau in vier jaar. De belangstelling voor de obligaties zakte door de discussie omtrent het schuldenlimiet naar het laagste niveau sinds 2010.

Het schuldenplafond is de afgelopen decennia al regelmatig verhoogd (Grafiek via Zero Hedge)

Politieke onzekerheid

Jack Lew beschrijft in zijn essay hoe hij op een gegeven moment zelfs met de president om tafel moest zitten om alle rampscenario’s door te nemen van het niet verhogen van het schuldenplafond. Volgens de Amerikaanse minister van Financiën is het schuldenplafond een gevaarlijk politiek instrument geworden, dat de oppositie gebruikt om de regering onder druk te zetten.

De Amerikaanse staatsschuld staat op het punt de grens van $20 biljoen te doorbreken. Naar verwachting zal de regering in maart opnieuw het wettelijke schuldenlimiet bereiken. Om een nieuwe politieke impasse te voorkomen moet het schuldenplafond meteen afgeschaft moeten worden, zo concludeert Jack Lew.

Het schuldenplafond is volgens hem een onacceptabele bedreiging voor de gezondheid van het Amerikaanse financiële systeem, die bovendien helemaal niet meer van deze tijd is. Hij is van mening dat de uitgaven van de regering goedgekeurd moeten worden bij het maken van de begroting en niet op het moment dat de rekeningen betaald moeten worden.

5 januari 2017
Schuldenplafond VS opnieuw in zicht

Eind oktober loopt de Amerikaanse overheid voor het eerst sinds 2013 weer tegen het schuldenplafond aan, zo meldt Bloomberg. Dat betekent dat de regeringspartij de oppositie opnieuw moet overtuigen van een verhoging van de schuldlimiet van de VS.

Het is sinds president Barack Obama in 2009 het Witte Huis betrok al de vijfde keer in zijn ambtsperiode dat onenigheid over het begrotingsbeleid het land lam dreigt te leggen. In augustus 2011 en op oudejaarsdag 2012 kon een crisis op het nippertje worden afgewend. In oktober van 2013 werd de Amerikaanse overheid tijdelijk gesloten toen het schuldenplafond werd bereikt. Ongeveer 800 duizend ambtenaren werden met onbetaald verlof gestuurd. Uiteindelijk bereikten beide partijen medio oktober een akkoord.

De huidige federale fiscale jaar eindigt op 30 september. Als het schuldenplafond niet wordt verhoogd zullen de federale overheden niet bevoegd zijn geld uit te geven, met uitzondering van diensten die essentieel zijn voor het land, zoals de politie of het leger. Het Amerikaanse Congres moet het schuldenplafond dus opnieuw verhogen. Sinds de instelling van het schuldenplafond in 1917 heeft het Congres al meer dan 80 keer groen licht gegeven voor een verhoging. De Republikeinen liggen echter dwars. Zij vinden dat de Verenigde Staten te veel schulden hebben en willen dat er niet nog meer gemaakt worden.
Waarom komt er dan toch altijd een akkoord?
Het Amerikaanse congres komt toch altijd weer tot een akkoord omdat de gevolgen van een lange shut down te groot zijn. Een lange shut down zou ernstige gevolgen hebben voor de Amerikaanse economie en de wereld economie. De redenen van een laat akkoord is vaak dat beide partijen elkaar onder druk willen zetten en zo hun visie willen doordrukken. In de praktijk worden er uiteindelijk allemaal compromissen gemaakt. Op het ene punt krijgen de democraten hun gelijk en op een ander punt de republikeinen.
Over het schuldenplafond
Het schuldenplafond werd in 1917 geïntroduceerd om de spendeerzucht van de regering aan banden te leggen, maar zowel de coalitie als de oppositie mist de discipline om zich aan het plafond te houden. In de bijna honderd jaar dat het schuldenplafond bestaat werd het steeds verhoogd. Timothy Geithner, voormalig minister van Financiën van de Amerikaanse overheid, zei eind 2012 in een interview dat het schuldenplafond al lang afgeschaft had moeten worden. Het plafond is zijn doel voorbij geschoten en wordt volgens hem alleen nog maar gebruikt als een stuk gereedschap met een politiek doel.

Schuldenplafond VS opnieuw in zicht

14 september 2015
De VS balanceren op de rand van de afgrond

Donderdag 17 oktober had het onmogelijke kunnen gebeuren. Als Democraten en Republikeinen er op 16 oktober niet in geslaagd waren een akkoord over het schuldenplafond af te sluiten, dan was het land vanaf donderdag 17 oktober officieel insolvabel.

Door de eeuwen heen hebben overheden zich gedwongen gezien om hun financiële verplichtingen niet na te komen. In de recente, moderne geschiedenis hebben landen als Griekenland, Argentinië en Rusland bij herhaling een streep gezet door hun rekeningen. Maar dat een grote economische mogendheid weigert nog langer zijn schulden te betalen, dat komt niet vaak voor. De laatste keer dat dat gebeurde was in de jaren dertig. Op 6 mei 1933 verklaarde de toenmalige kanselier van Duitsland, Adolf Hitler, officieel dat het land zijn verplichtingen aan zijn (internationale) crediteuren niet langer zou nakomen. Duitsland was in die jaren de derde economie van de wereld.

Solvabiliteit
Het heeft maar een haartje gescheeld of de VS hadden zichzelf geplaatst in de rol van wanbetaler. In de nacht van dinsdag 15 oktober op woensdag 16 oktober waren de onderhandelingen opnieuw mislukt en ook woensdag zag het er in eerste instantie niet naar uit, dat partijen nader tot elkaar zouden komen.

De VS onderscheiden zich zodoende in een opzicht van andere wanbetalers. Die konden vaak niet anders. Duitsland werd economisch gewurgd door de verplichte herstelbetalingen na de nederlaag in de Eerste Wereldoorlog. Het land kon simpelweg zijn verplichtingen niet meer nakomen. Dat is uiteraard niet het geval voor de Verenigde Staten. Geen enkel land twijfelt aan de solvabiliteit van de VS. Het land is nog steeds de safe haven bij uitstek voor de internationale belegger. De staatsobligaties van het land gelden als eersteklas onderpand bij internationale transacties en de dollar vervult sinds jaar en dag de rol van internationale reservemunt.

Nee, het mogelijke onheil was van eigen makelij en eigen politiek onvermogen.Als alles fout was gegaan, dan hadden de VS op 17 oktober nog slechts $ 30 miljard in kas en waren ze ergens tussen 22 en 31 oktober niet langer in staat geweest om aan hun verplichtingen te voldoen. De consequenties waren waarschijnlijk niet te overzien geweest, zowel voor de VS zelf als voor de rest van de wereld.

Slachtoffer
Het eerste en voornaamste slachtoffer is onder dergelijke omstandigheden ongetwijfeld het Amerikaanse schatkistpapier. Zelfs als de VS hun verplichtingen nakomen, dan nog groeit de twijfel of ze dat blijven doen. Daarmee wordt geknaagd aan het imago van de Amerikaanse obligatie als bron van een veilig en gegarandeerd inkomen. Dat is helemaal niet zo vreemd gedacht. Mochten de VS zich gedwongen zien tot een default, dan heeft dat consequenties voor de financiële huishouding van het land. Zo zullen de zogeheten Mutual Funds bij wet gedwongen zijn hun staatsobligaties op de markt te dumpen. De zogeheten repo markt, die leningen verschaft tegen onderpand van schatkistpapier, zal opdrogen. De hele bankensector, die naar schatting voor een bedrag van $ 2 biljoen aan schatkistpapier in kas heeft, zal gaan wankelen. Het is dan immers niet langer zeker, dat de Federal Insurance Corporation nog zijn werk kan doen. Die verzekert immers de bankdeposito’s.

Rente
Nog voor er duidelijkheid was over het schuldenplafond begon de markt trouwens voorzorgsmaatregelen te nemen. Tijdens de presentatie van de kwartaalcijfers op dinsdag 15 oktober vertelde Michael Corbat, Ceo van Cititgroup dat zijn bank veiligheidshalve al het kortlopend schatkistpapier, dat afloopt in oktober en november, van de hand had gedaan. Ongetwijfeld is Citigroup niet de enige financiële instelling die gedaan heeft. Volgens Bloomberg Bond Traders was de rente op dit type papier de afgelopen week met 12 basispunten gestegen tot 0,32%. Bovendien bleek, dat de animo om kortlopend schatkistpapier tijdens veilingen van het ministerie van financiën te kopen onder het gemiddelde is. De rente kan dus nog verder omhoog. Het is de vraag of dit fenomeen tijdelijk is of dat het een blijvend karakter krijgt.

Reserve valuta
Uiteraard zal de grote financiële onrust in het binnenland consequenties hebben voor de internationale status van de dollar. Het is zeer onwaarschijnlijk, dat die nog zijn rol als internationale reservemunt kan vervullen. Centrale banken overal ter wereld zullen de dollar mijden, evenals de grote internationale institutionele beleggers. De VS zelf zouden meer rente voor hun internationale leningen moeten gaan betalen. Dat is waarschijnlijk blijvend, ook al wordt het schuldenplafond alsnog verhoogd. De VS en dus ook de dollar worden immers niet langer als een safe haven gezien in tijden van nood.

Schuldeiser
De belangrijkste internationale schuldeiser van de VS, China, ziet het hele gedoe in Washington met lede ogen aan. Het land heeft voor een bedrag van $ 1,28 biljoen aan schatkistpapier in bezit. Daarnaast bezit het land nog vermogenstitels met een waarde van $ 3,5 biljoen, die in dollars gewaardeerd zijn. Een Amerikaans default gevold door een afwaardering van de schuld door de kredietbeoordelaars, zal de waarde van al die bezittingen danig aantasten. Het land is daarom een campagne gestart om de rol van de VS en van de dollar in het internationaal financieel verkeer terug te dringen. Het zoekt daarin steun en bijval van de ontwikkelingslanden en de opkomende markten. Dat moet er toe leiden de dominante rol van de VS binnen het IMF en de Wereldbank terug te dringen. Dit zou de basis kunnen vormen om voor eens en voor altijd de rol van de dollar als reservemunt te beëindigen. Mochten de VS er niet in slagen tijdig het schuldenplafond te verhogen, dan wordt het Chinese streven vanzelf werkelijkheid.

Is nu dan alles weer koek en ei? De Amerikaanse politiek heeft zich zeer onverantwoordelijk gedragen en zich schijnbaar geen moment bekommerd om de wereldwijde effecten van hun gedrag. Grote economische blokken als de Europese Unie, China en Japan zullen zich nog eens goed achter de oren krabben en gaan zinnen op middelen om de Amerikaanse dominantie te verminderen. Dat zal kunnen uitmonden in een aantasting van rol van dollar als internationale reservemunt. Die rol kan deels overgenomen worden door de euro, maar ook door de renminbi.

Cor Wijtvliet spreekt aankomende tijd op de seminar reeks ‘Bescherm uw toekomst’. Meer informatie…

21 oktober 2013
Schuldenplafond opnieuw verhoogd

De Democraten en de Republikeinen hebben een akkoord bereikt over de verhoging van het Amerikaanse schuldenplafond. Woensdagavond stemden zowel het Senaat als het Huis van Afgevaardigden in het met voorstel om het schuldenplafond te verhogen. Daarmee komt er voorlopig een einde aan een soap die met name de media bezig hield, want op de financiële markten was er de afgelopen dagen of weken zeker geen angst of paniek te bespeuren. Zelfs het dreigement van kredietbeoordelaar Fitch wist weinig indruk te maken.

We gebruiken het woord voorlopig, want het akkoord dat afgelopen nacht ondertekend werd schuift het schuldenplafond slechts drie maanden voor ons uit. Het schuldenplafond zal op 7 januari aangetikt worden, terwijl de financiering van de overheid op 15 januari stopt. Begin volgend jaar is dus de volgende aflevering van deze soapserie.

Government shutdown ten einde

Met de verhoging van het schuldenplafond komt er ook een einde aan de government shutdown. Werknemers van verschillende ‘niet-essentiële’ overheidsinstanties kunnen dus weer aan het werk. Waarschijnlijk kunnen ze vandaag alweer aan de slag. Met terugwerkende kracht worden alle salarissen van de afgelopen zestien dagen, toen er niet gewerkt kon worden, betaald. En speciaal voor de liefhebbers: om 16:35 Nederlandse tijd zal Obama een toespraak houden over de verhoging van het schuldenplafond.

Schuldenplafond geen breekpunt

Zoals verwacht leverde het schuldenplafond geen grote problemen op. Het is interessant om waar te nemen dat de populariteit van de Republikeinse oppositie door deze kwestie daalde. Kennelijk is de Amerikaanse bevolking zo afhankelijk geworden van de overheid dat ze het dwarsliggen van de Republikeinen hard afstraffen. De voorzichtige conclusie is dat niemand echt structureel wil bezuinigen en dat de Amerikaanse staatsschuld het land in haar greep houdt. In 2011 was de impasse omtrent het schuldenplafond veel groter dan nu. Dat wekt bij ons de indruk dat Amerikanen nu meer afhankelijk zijn van de overheid dan twee jaar geleden.

Het schuldenplafond is opnieuw verhoogd

17 oktober 2013
Grafiek: Goudprijs versus schuldenplafond
Nu de discussie over het Amerikaanse schuldenplafond weer hoog op de agenda staat komt ook de volgende grafiek steeds weer terug. Een grafiek die de schijnbare relatie tussen de goudprijs en de staatsschuld weergeeft tussen 2000 en nu. Is het slechts toeval dat de goudprijs en het schuldenplafond een soortgelijke ontwikkeling laten zien of is er ook een causaal verband?

Is er een verband tussen de Amerikaanse staatsschuld en de goudprijs? (Bron: Sharelynx)

Goudprijs versus schuldenplafond

Om die vraag te kunnen beantwoorden dook Marketupdate dieper in de cijfers. We verzamelden alle verhogingen van het Amerikaanse schuldenplafond vanaf 1940 en zetten die cijfers af tegen de officiële staatsschuld en de goudprijs. Voordat we de resultaten van deze grafiek bespreken brengen we u eerste en paar interessante feitjes over het Amerikaanse schuldenplafond.
- Het schuldenplafond is sinds 1940 al meer dan 70x aangepast
- In 1946 en in 1956 werd het plafond niet verhoogd maar verlaagd
- De schuldenlimiet werd in 1963 het vaakst aangepast, namelijk 5x
- Sinds 2002 is het schuldenplafond al 11x verhoogd
- Gemiddeld wordt het schuldenplafond ongeveer één keer per jaar aangepast
De volgende grafiek laat zien dat er vrijwel geen correlatie bestaat tussen de goudprijs en het schuldenplafond. Ook laat onderstaande grafiek met een normale schaalverdeling zien dat de correlatie vanaf 2000 veel minder sterk is dan bovenstaande grafiek van Sharelynx doet vermoeden. Klik op onderstaande afbeelding voor een grotere versie.

Goudprijs versus schuldenplafond (1940-2013)
16 oktober 2013
Mike Maloney: Hidden Secrets of Money (deel 4)
Mike Maloney heeft de vierde aflevering van zijn documentairereeks Hidden Secrets of Money online gezet. In deze video legt Maloney staat de staatsschuld en het schuldenplafond van de Verenigde Staten centraal. Hoe leent de Amerikaanse overheid geld en van wie leent ze het? Zal de staatsschuld ooit worden afgelost? En wat is de rol van de Amerikaanse centrale bank, de Federal Reserve? Op al deze vragen probeert Mike Maloney van Goldsilver.com een antwoord te geven in deze video van een half uur.

Hidden Secrets of Money

De vorige drie afleveringen van deze documentairereeks zijn ook op Marketupdate te vinden. Klik op onderstaande links om deze terug te kijken.
16 oktober 2013
Vijf vragen aan Cor Wijtvliet

Sinds vorige week houdt de Amerikaanse ‘shutdown’ de wereldwijde financiële markten in de tang. De politieke impasse in de Verenigde Staten leidt (tijdelijk) af van alle problemen in de rest van de wereld. Japan, Italië, Griekenland maar ook ons eigen Nederland hebben het in meer of mindere mate zwaar. Gemene deler is het gebrek aan economisch herstel. Cor Wijtvliet schrijft dagelijks over deze macro-economische ontwikkelingen en stelt wekelijks een betaalde nieuwsbrief op met diepte-analyses en een modelportefeuille. Afgelopen week sprak Cor op het seminar ‘Bescherm uw toekomst’ waar hij uitgebreid aandacht gaf aan de economische uitgangspositie van Nederland.

MU: Cor, afgelopen week schetste je de huidige economische situatie waar Nederlandse spaarders en beleggers zich in bevinden. Wat waren de reacties van het publiek?

CW: Wat mij vooral opvalt, is dat ik in principe niets nieuws vertel voor de mensen. Niet in de zin dat ik geen nieuwe informatie met ze deel maar ik benoem een gevoel dat al bij allen leeft. We kunnen niet langer zo doorgaan. En het hebben van deze gedachte heeft verregaande implicaties voor het spaargeld, pensioen en vermogen van elke Nederlander.

MU: Hoe kijk je aan tegen de huidige onderhandelingen tussen het kabinet en de oppositie?

CW: Naar mijn inzien is de discussie tussen de verschillende partijen politiek geneuzel binnen de marge. Niemand is bereidt de structurele problemen onder ogen te zien en al helemaal niet bereidt om deze echt aan te pakken. Kenmerkend hiervoor zijn de lastenverzwaringen die het kabinet aan de burgers probeert te verkopen onder de noemer bezuinigingen. In de jacht op korte termijn succes brengt het kabinet onnodig veel schade toe aan vooral de binnenlandse economie. Ik heb bovendien het onprettige gevoel, dat veel politici nog steeds niet inzien hoe ingrijpend de crisis is. Die gaat veel verder dan alles wat we sinds WOII hebben meegemaakt, de crisis van de jaren tachtig incluis.

Dat onvermogen, dat gebrek aan fundamenteel inzicht is misschien wel de grootste sta-in-de-weg voor het ontwikkelen van een adequaat beleid.

MU: De Amerikanen hebben inmiddels een week lang te maken met een shutdown. De dag dat het schuldenplafond daadwerkelijk wordt bereikt komt steeds dichterbij. Zullen wij hier in Nederland directe gevolgen van ondervinden?

Laten we in godsnaam niet de fout maken, zoals we die in 2008 maakten. Toen zeiden de Europeanen dat de crisis van Amerikaanse makelij was en dat die er maar mooi mee opgescheept zaten. Als het echt misloopt, dan zal heel de wereld daar de consequenties van ondervinden. Mevrouw Lagarde van het IMF heeft daar met veel nadruk op gewezen. Maar zelfs als het niet allemaal echt misgaat, dan kunnen we hier behoorlijk nadeel ondervinden. De huidige onzekerheid in de VS heeft als gevolg dat daar de rente gaat oplopen. Het is bijna een wetmatigheid, dat niet veel later de rente in Europa omhoog gaat. Ik hoef niemand uit te leggen, dat de zwakke Europese economie niet gebaat is bij oplopende rentes.

Maar dat is nog niet alles. De Amerikaanse dollar is een van de eerste slachtoffers van het politieke gekissebis. Maar een zwakke dollar is wel positief voor het Amerikaanse bedrijfsleven op de internationale exportmarkten. Daar wordt dan de dure euro weggeconcurreerd. Tenslotte, veel Amerikaanse bedrijven hebben nauwe financiële banden met de overheid. Als die zijn rekeningen niet meer betaalt, kunnen die op hun beurt hun Nederlandse handelspartners niet meer betalen. Het zou tot een regen van onnodige faillissementen kunnen lijden.

MU: Wat is volgens jou momenteel het grootste gevaar voor de Nederlandse economie?

Ik zie twee grote gevaren voor de economie. De koopkracht loopt steeds verder terug. Als de burger steeds minder te besteden heeft, dan valt en groot deel van de basis voor herstel weg. In de 2^de plaats is er de gebrekkige kredietverlening. Een economie kan nooit echt herstellen en weer vaart krijgen als de kredietverlening stagneert. Dat gebeurt nu. Banken kunnen of willen niet. Ze hebben waarschijnlijk nog veel te veel dubieuze schulden op de balans staan. Zolang die schulden niet zijn weggewerkt, wordt het niet met de kredietverlening. Eigenlijk zouden banken en overheid dit probleem moeten aanpakken. De overheid voelt er echte weinig voor om nog eens talloos veel miljarden in de banken te steken. Maar zonder hulp lukt het de banken niet.

MU: Je hamert er vaak op dat het zo niet verder kan. Hoe moet het in jouw ogen dan wel verder?

Het belangrijkste is, dat de koopkracht van burgers en bedrijven niet langer wordt aangetast. Politici geven steeds hoog op van het belang van de export, maar ze vergeten gemakshalve dat bijna 70% van ons inkomen op de binnenlandse markt wordt verdiend. Daar worden de banen ook geschapen. In de exportsector gebeurt dat maar mondjesmaat. Met andere woorden, die € 6 miljard moeten we maar in de onderste la van de archiefkast stoppen. Ik geloof ook geen moment, dat Brussel echt moeilijk gaat doen. Nederland is van paradepaardje achterblijver geworden. Commissaris Olli Rehn zal maar wat blij zijn, dat een van zijn lievelingen weer tekenen van economisch leven gaat vertonen.

In de tweede plaats moet het kabinet meer aandacht besteden aan het scheppen van banen. Ik vergelijk onze premier Rutte steeds met de crisispremier uit de jaren dertig van de vorige eeuw. Die vergelijking gaat beslist op, behalve in een opzicht. Colijn heeft banenplannen gelanceerd. In de jaren dertig zijn heel wat parken en kanalen aangelegd. Dat was allemaal nuttig en daar hebben we nu nog steeds plezier van. Het gaf de werklozen bovendien hun zelfrespect terug. Nu zou Rutte initiatieven kunnen nemen om bijvoorbeeld de economie daadwerkelijk te vergroenen en om Nederland echt toe te rusten voor het digitale tijdperk. Om het geld hoeven we het niet te laten. De rente is nog steeds gratis. De inflatie is immers hoger dan de rente op tienjaars schatkistpapier. Opschieten dus!

Cor Wijtvliet is binnenkort spreker op het seminar ‘Bescherm uw toekomst’. Wilt u een seminar bijwonen? Kijk dan hier verder…

Cor Wijtvliet was 11 jaar in dienst bij F. van Lanschot Bankiers als aandelenanalist. Al aan het begin van deze eeuw publiceerde hij over de beleggingsmogelijkheden van water en soft commodities als graan en maïs. Cor staat bekend om zijn brede kritische en onafhankelijke blik, die gevoed wordt door zijn welbelezenheid. Cor is hoofdredacteur van de Crash Investor, een wekelijkse betaalde nieuwsbrief met diepte-analyses en een modelportefeuille. Daarnaast publiceert Cor dagelijks de Investment Insider, een macro-economische nieuwsbrief.

9 oktober 2013
Rente op kortlopende leningen aan de VS explodeert

De financiële markten lijken zich maar weinig aan te trekken van het Amerikaanse schuldenplafond. De S&P 500 weet geen richting te kiezen en ook de goudprijs lijkt de laatste tijd nauwelijks van haar plek te komen. Ook is de rente op Amerikaanse staatsobligaties met een looptijd van 10 jaar de afgelopen weken opvallend stabiel op iets meer dan 2,6%.

Maar als we kijken wat de rente op kortlopende leningen aan de Amerikaanse overheid doen, dan zien we een totaal ander plaatje. De volgende grafiek laat de rente zien op kortlopende leningen die de Amerikaanse overheid op 31 oktober moet aflossen. Tot en met eind september was er nog niets aan de hand en lag de rente voor deze korte termijn leningen dicht bij de 0%, in lijn met de rente die de Federal Reserve heeft vastgesteld voor kortlopende leningen aan banken. Daarna sloeg de zorg omtrent het Amerikaanse schuldenplafond toe en begon de rente drastisch te stijgen. Afgelopen dinsdag tikte de rente op deze kortlopende kredieten zelfs de 0,297% aan.

De rente op kortlopend Amerikaans schuldpapier (Afbeelding via de Washington Post)

Rente als barometer voor vertrouwen

De hoogte van de rente op kortlopende leningen is in feite een barometer voor het vertrouwen dat financiële markten hebben in de schuldenaar. De kortlopende leningen aan de Amerikaanse overheid, met looptijden van één, twee of drie maanden, worden doorgaans gebruikt als een ‘parkeerplaats’ voor vermogen van banken en bedrijven. Het geld kan daar tijdelijk in geparkeerd worden, met als tegenpartij de Amerikaanse overheid. Omdat deze tegenpartij nog steeds als veilig te boek staat wordt er veel gehandeld in dit schuldpapier en is de rentevergoeding nooit veel hoger of lager dan de rente waarvoor banken geld lenen bij de Amerikaanse centrale bank.

Juist daarom is de stijging van de rente zo opmerkelijk. Banken en bedrijven die op korte termijn krediet verlenen aan de Amerikaanse overheid maken zich zorgen over de absolute veiligheid van het schuldpapier, terwijl de obligatiemarkt voor 10-jaars leningen geen krimp geeft. De financiële markt prijst blijkbaar wel een risico in voor de korte termijn, maar niet voor de lange termijn.

Liquiditeit

Sommige vermogensbeheerders blijven de komende dagen inderdaad weg van het kortlopende Amerikaanse schuldpapier, zo schrijft Reuters. Ze zijn bang dat er vertraging kan komen in de terugbetaling van de kortlopende kredieten en houden daarom liever cash aan dat ze nog makkelijker uit kunnen keren indien vermogende klanten hun geld komen opvragen. “De markten maken zich geen zorgen over een default op de lange termijn, maar over de liquiditeit in de markt”, zo verklaarde Jerome Schneider van het Pimco Government Money Market Fund ($345 mln) en het Pimco Short-Term Fund ($15 mrd).

De fondsen van obligatiebelegger Pimco hebben de Amerikaanse schuldpapieren die tussen midden oktober en eind december dit jaar aflopen vermeden. Volgens Schneider is dat vanwege de zorgen dat die schuldpapieren misschien niet tijdig afgelost zullen worden door de VS.

De zogeheten Money Market Funds moeten tenminste 30% van hun totale bezittingen in cash, Amerikaanse staatsobligaties of in andere overheidsschulden aanhouden die een looptijd van hoogstens zestig dagen hebben. Volgens regels van de SEC moeten ze hun vermogen binnen zeven dagen vrij kunnen maken. Normaal is dat geen probleem, maar door het schuldenplafond blijven de fondsen voor de zekerheid toch weg bij het schuldpapier dat kort na 17 oktober afloopt.

9 oktober 2013
China waarschuwt de VS voor schuldenplafond

China doet een oproep aan Washington om snel de stappen te zetten die nodig zijn om een schuldencrisis te vermijden. Volgens China kunnen haar investeringen (lees: dollarreserves) in gevaar komen als de Verenigde Staten de impasse rondom het schuldenplafond niet snel weten op te lossen.

Als grootste crediteur van de VS maken de Chinezen zich zorgen over de fiscale kloof van het machtigste land ter wereld. Dat zegt niemand minder dan de Chinese minister van Financiën, Zhu Guangyao. “De Verenigde Staten zijn goed op de hoogte van de zorgen die China heeft omtrent het schuldenprobleem. We vragen de VS om alle stappen te zetten die nodig zijn om een default te voorkomen. Dit is een verantwoordelijkheid die de VS moet dragen”.

China waarschuwt…

Amerika wordt tot de orde geroepen door de Chinezen, die jarenlang een groot gedeelte van de Amerikaanse tekorten financierden door staatsobligaties te kopen. Dat was natuurlijk ook in het eigen belang van China, want door de eigen munt goedkoop te houden wist het land veel werkgelegenheid naar zich toe te halen. Het schuldenplafond laat zien dat dit geen duurzame relatie is, maar dat weerhoudt China er niet van om haar belangrijkste handelspartner tot de orde te roepen.

“We hopen dat de VS haar lessen uit het verleden geleerd heeft”, aldus Zhu Guangyao. Hij verwijst naar de impasse die in 2011 zorgde voor een afwaardering van de Amerikaanse staatsschuld. Kredietbeoordelaar S&P verlaagde de Amerikaanse schuldpapieren van AAA naar AA+, een gevoelige tik die de goudprijs destijds naar recordhoogte wist te brengen.

De Republikeinen hebben aangegeven dat ze het schuldenplafond niet zullen verhogen, zo lang er niet meer maatregelen genomen worden om de tekorten in de toekomst terug te dringen. Op 17 oktober zullen de Verenigde Staten de limiet van hun leencapaciteit bereiken. Ligt er dan nog geen akkoord, dan kan de rente op de staatsschuld niet meer betaald worden en is er sprake van een ‘default’.

Zhu Guangyao waarschuwt de Verenigde Staten voor het schuldenplafond (Afbeelding via Reuters)

9 oktober 2013