Wat komt er allemaal kijken bij het produceren van goudbaren en zilverbaren? In dit artikel beschrijven we de verschillende stappen die nodig zijn om van oude sieraden, munten en baren weer nieuw beleggingsgoud te maken. Het smelten en zuiveren van goud is in de basis al eeuwen lang hetzelfde gebleven, maar dat door nieuwe productietechnieken gebeurt dat steeds nauwkeuriger, veiliger en milieuvriendelijker. Een rondleiding door de smelterij.
Inname sloopgoud
Het ruwe materiaal waarmee we het smeltproces beginnen is sloopgoud, dat voornamelijk bestaat uit oude kettingen, ringen, armbanden en dergelijke die door juweliers worden ingekocht. Maar er kunnen ook gouden munten, penningen en dergelijke bij zitten. Het aangeleverde sloopgoud wordt eerst gewogen, zodat de juwelier kan controleren dat al het sloopgoud goed is aangekomen bij de smelterij.
Alle goudbaren die bij deze smelterij van de band rollen en die we als Goudstandaard verkopen vinden hun herkomst in sloopgoud uit Nederland, Duitsland en België. De goudbaren die u bij ons koopt zijn dus duurzaam en met oog voor het milieu geproduceerd.
Goud smelten
Zodra het gewicht aan sloopgoud is vastgelegd wordt de zak naar de smeltoven gebracht. In het geval van deze smelterij is dit een gasoven, fijnmetalen worden gesmolten in een inductieoven die hitte opwekt met magnetische straling. Naast het sloopgoud gaat er ook een hoeveelheid borax en soda in de oven, omdat daarmee het vuil van het metaal gescheiden kan worden. Denk aan huidresten, vet en andere resten die in het vuile goud zitten.
Zodra het mengsel gesmolten is wordt deze uitgegoten in een stalen gietvorm. Dit materiaal is hier zeer geschikt voor, omdat het erg goed bestand is tegen hitte. Om te voorkomen dat het gesmolten goud vast blijft zitten aan de gietvorm wordt er eerst met een speciale brander een laagje roet aangebracht. Daarna wordt het vloeibare sloopgoud in de gietvorm leeg gegoten.
Voorbereiding voor het gieten van een zilverbaar
Bij dit proces drijft het mengsel van borax en soda (met al het vuil) naar boven en blijven de metalen aan de onderkant van het opvangbakje liggen. Als de hete vloeibare massa gestold is wordt deze verder afgekoeld met kraanwater. Tenslotte wordt het mengsel van soda en afval (ook wel slak genoemd) van het metaal af gebeiteld. Wat overblijft ziet er als volgt uit.
Dit blijft er over van een zak met een halve kilo aan sloopgoud
Analyseren
De baar die we nu hebben is in feite nog hetzelfde materiaal dat als sloopgoud de oven in ging, maar dan ontdaan van alle troep en resten. Op deze baar worden twee boringen gedaan, de boorkrullen gaan in een zakje voor onderzoek in het laboratorium. Daar gebruikt men verschillende technieken om vast te stellen hoeveel procent goud, zilver, platina en andere metalen er in het sloopgoud zitten. Dat gebeurt met een zogeheten XRF machine, die röntgenstralen projecteert op het boorsel. Aan de hand daarvan kan het apparaat onderscheid maken tussen verschillende metalen. Dit wordt uitsluitend gedaan om een indruk te krijgen wat de samenstelling is. De feitelijke analyse vindt plaats volgens de zeer nauwkeurige cupellatie methode.
In een ander apparaat uit het laboratorium kan het boorsel nog nauwkeuriger gemeten worden. Daarin wordt in zuur opgelost proefmateriaal door een hele hete vlam geschoten, waardoor het verbrandt. Bij de verbranding komt licht vrij en de kleur licht is voor ieder metaal weer anders. Vergelijk het met vuurwerk, want dat is in feite ook niets meer of minder dan de verbranding van kleine metaaldeeltjes die verschillende kleuren licht geven. Het apparaat kan de verschillende kleuren licht onderscheiden en de sterkte ervan meten. Deze informatie wordt gebruikt om een zeer nauwkeurige inschatting te geven van de samenstelling van fijn goud.
Zuiveren
Het zuiveren van goud gebeurt in een groot vat met koningswater, een mengsel van zoutzuur en salpeterzuur waar vrijwel alles in oplost. Om de levensduur van het vat te verlengen is de binnenwand gemaakt van glas en is het roerelement gemaakt van titanium. De keuze voor dit materiaal is vrij eenvoudig, omdat het minder snel oplost in het koningswater.
Het blokje sloopgoud wordt opnieuw gesmolten en door een vergiet in een bak met water gegoten. De druppels vloeibaar goud vallen in het water en koelen daardoor af tot kleine korreltjes. Deze korreltjes worden in het vat met koningswater opgelost, waarna het met natrium bisulfiet gescheiden kan worden van de andere edelmetalen. Het goud zinkt naar de bodem en kan daardoor gescheiden worden van het koningswater. Het platina en palladium wordt in een volgende stap met behulp van een ionenwisselaar gescheiden.
Het gescheiden goud heeft na deze stap een zuiverheid van 99,99% en kan opnieuw gesmolten worden tot een baar of tot goudkorrels, ook wel granulaat genoemd. Deze goudkorrels worden in een later stadium gebruikt voor het afwegen en smelten van zuivere goudbaren.
Productie goudbaren
Nu het goud gescheiden is van de andere materialen kan het produceren van de goudbaren beginnen. Goudbaren van 250 gram tot 1 kilogram worden nog met de hand gegoten en van een serienummer voorzien, terwijl de kleinere goudbaren van 1 gram tot en met 100 gram (ook wel goudplaatjes genoemd) uit een grote plaat goud gestanst worden. Voor het maken van deze kleinere goudbaartjes is het van cruciaal belang dat de plaat goud de juiste dikte heeft. Het restafval dat overblijft na het stanzen van de goudplaatjes wordt uiteraard weer gesmolten voor de productie van nieuwe baren.
Deze machine knipt goud op de juiste breedte
De strips die overblijven na het stanzen van de goudplaatjes worden opnieuw gesmolten
Met verschillende machines wordt een goudstaaf uitgewalst tot er een plaat is die de juiste dikte heeft voor het type goudbaar dat geslagen zal worden. De goudbaartjes worden uit de plaat gestanst en daarna stuk voor stuk gewogen. Plaatjes die te licht zijn worden afgekeurd, terwijl exemplaren met een te hoog gewicht handmatig met een soort schuurmachine afgeslepen worden tot het juiste gewicht. Dit is een zeer arbeidsintensief proces, omdat ieder plaatje met de hand gecontroleerd moet worden.
De goudplaatjes worden stuk voor stuk gewogen
De goedgekeurde goudplaatjes worden vervolgens onder een pers met een gewicht van 35 ton voorzien van een stempel. Daarop staat het merk, het gewicht en de zuiverheid van de baar. Daarna worden de goudplaatjes per stuk verpakt in een plastic seal, zodat er geen vuil of krassen op kunnen komen.
Goudbaren van 20 gram
De kleine goudbaren worden met 35 ton aan gewicht van een stempel voorzien
Zelfs de kleinste goudbaartjes van 1 gram worden per stuk verpakt
Grote goudbaren en zilverbaren
De goudbaren van 250 gram en groter worden gegoten, net als de verschillende zilverbaren die de smelterij produceert. De grotere goudbaren worden ook met een vijl bijgeslepen, zodat het gewicht van de baren binnen de foutmarge valt. Het gaat om tienden of zelfs honderdsten van een gram goud, maar op jaarbasis is die besparing groot genoeg om mensen voor in dienst te nemen.
De zilverbaren die de smelterij produceert hebben een gewicht van 1, 5, 10 of 15 kilogram en worden ook met de hand gegoten. Daarna wordt het oppervlak vlak geschuurd en/of gepolijst en met alcohol gereinigd. Tot slot wordt het merk, het gewicht en de zuiverheid in de baren gestempeld.
Zilverbaren zijn vanwege het hoge btw tarief van 21% minder interessant als beleggingsobject voor particulieren. De meeste zilverbaren worden geëxporteerd naar landen als Duitsland, België en Londen, waar ze op de internationale markt verhandeld kunnen worden.
Zilverbaren van 15 kilogram
De zilverbaren worden met de hand vlak geschuurd en van een stempel voorzien
Deze bijdrage wordt mogelijk gemaakt door Goudstandaard
Door het toenemende aanbod van sloopgoud hebben ook de goudsmelterijen het weer erg druk. Na de topdrukte van 2009 tot en met 2012 volgde een rustige periode, omdat de daling van de goudprijs toen niet uitnodigde om oude sieraden te verkopen. Maar door de grootste prijsstijging in een half jaar sinds 1974 komen er weer veel oude sieraden terug op de markt.
