Marketupdate

Tag: spaarder

  • In hoeverre klopt de stelling dat de spaarder ‘onteigend’ wordt?

    Gaat het beleid van de Europese Centrale Bank om de rente laag te houden, ten koste van de spaarders? Het verwijt klinkt meestal als volgt: De centrale bank heeft de beleidsrente zo sterk verlaagd, dat ‘de gewone man’ van de bank geen rente op zijn spaarcenten meer krijgt. Door de lage rente wordt lenen voor kredietnemers gunstiger, terwijl er voor kredietgevers per saldo nauwelijks nog iets overblijft. En dat is allemaal de schuld van de centrale bank. Een studie rekent nu af met dit vooroordeel.

    Uit de studie blijkt dat niet de centrale bank bepaalt wat spaarders op lange termijn reëel – dus na aftrek van inflatie – op hun spaargeld ontvangen. Het reële rendement op tegoeden hangt op middellange termijn veel meer af van een breed scala aan factoren, zo schrijft de ECB in een toelichting op haar website.

    "Reële economie bepaalt rendement op spaargeld"

    Volgens de onderzoekers bepaalt vooral de inventiviteit en demografische opbouw van de economie, de kwaliteit van de wegen en de overige infrastructuur, de flexibiliteit van de arbeidsmarkt en de mate waarin het regeringsbeleid de groei bevordert hoeveel rendement de spaarder behaalt op zijn of haar vermogen. Het is de reële economie die de reële rendementen genereert. De centrale bank ondersteunt dit door prijsstabiliteit te handhaven, aldus de auteurs Ulrich Bindseil (ECB), Jörg Zeuner (stimuleringsbank KfW) en Clemens Domnick (eveneens KfW). Als de ECB opzettelijk een ecb-teaserniet-passend monetair beleid zou voeren, dan zou dat een extra rem op de economie kunnen zetten en daarmee ook op de vooruitzichten voor de spaaropbrengsten op lange termijn. Voor alle spaarders in het eurogebied is de zwakke economie en de daarmee samenhangende lage rente een zwaarwegend thema. De lage rente betekent dat het veel langer duurt om een gewenst bedrag bij elkaar te sparen. De aankoop van een nieuwe auto moet misschien uitgesteld worden, of er moet meer geld opzij worden gelegd om op de oude dag hetzelfde aanvullende pensioen te halen. Bepalend in dit verband is echter niet de hoogte van de nominale rente op het spaargeld. Veel belangrijker is hoeveel het gespaarde, na aftrek van de geldontwaarding door inflatie, feitelijk opbrengt. Op dit verschil wordt gewezen in de door de ECB gepubliceerde studie “Critique of accommodating central bank policies”. Daarin tonen de auteurs Ulrich Bindseil (ECB), Jörg Zeuner (KfW) en Clemens Domnick (KfW) aan dat de centrale bank weliswaar de nominale rente beïnvloedt, maar dat het voor de spaarder bepalende reële rendement afhangt van reële factoren, zoals innovatie, demografie en de arbeidsmarkt.

    euro-biljet-kapitaalcontroles-teaserLage rente niet per definitie ongunstig

    Alleen op korte termijn – een tot twee jaar – kan het monetair beleid een beperkte invloed op de reële rendementen uitoefenen. De korte termijn is voor het merendeel van de spaarders echter niet doorslaggevend. En op de langere duur is, aldus de auteurs, een krap monetair beleid in tijden van economische malaise en lage inflatie zelfs slecht voor spaarders, omdat het de economie verder verzwakt en daarmee ook haar vermogen hogere reële rendementen te genereren. Met andere woorden: niet elke renteverhoging is voor spaarders gunstig. In economisch slechte tijden kunnen te hoge rentetarieven ertoe leiden dat spaarders op korte termijn wat meer geld ontvangen, maar daardoor op lange termijn des te meer verliezen. Volgens de studie kan slecht monetair beleid instabiliteit en verstoring van de economie veroorzaken. Goed monetair beleid, daarentegen, is een van de voorwaarden voor duurzame, stabiele groei, maar kan op (middel)lange termijn niet het reële rendement op kapitaal beïnvloeden. En al zou het dat wel kunnen, dan nog wordt de ECB door haar mandaat gedwongen de prijsstabiliteit te handhaven. Om dat doel te bereiken, streeft de ECB naar een jaarlijkse inflatie van iets minder dan 2 procent.

    Verkeerd monetair beleid leidt tot depressie of hyperinflatie

    De auteurs waarschuwen dat de geschiedenis laat zien wat er gebeurt als een centrale bank dit beleidsdoel laat varen en zonder rekening te houden met de inflatie en de toestand van de economie een niet passend monetair beleid voert. Zo hield de Duitse Rijksbank tijdens en direct na de Eerste Wereldoorlog vast aan een veel te lage beleidsrente, ondanks de door de oorlog veroorzaakte vraagschokken en de toenemende inflatie. Hyperinflatie was het gevolg. Maar ook het tegenovergestelde heeft Duitsland ervaren: begin jaren dertig verhoogde de Rijksbank de rente, ondanks de instortende economie en de sterk dalende prijzen, wat een neerwaartse spiraal en een verergering van de Depressie uitlokte. De auteurs Bindseil, Zeuner en Domnick concluderen dat het monetair beleid niet in staat is ons uit de huidige fase van geringe economische groei en de daaruit voortvloeiende lage rente op de spaartegoeden van de burgers te helpen. Zij stellen onder andere voor om onderzoek en ontwikkeling sterker te stimuleren, het onderwijs te verbeteren, immigranten sneller op de arbeidsmarkt te integreren en betere randvoorwaarden voor particuliere investeringen te scheppen. Dergelijk groeigericht overheidsbeleid kan de reële economie versterken. En alleen met een sterkere economie kunnen de burgers van het eurogebied weer meer rendement op hun spaargeld verwachten. Dit is een bewerkte versie van het artikel dat onlangs verscheen op de website van de ECB.

  • Cartoon: Stop uw spaargeld in de grond

    Tot een paar jaar geleden kon bijna niemand in de Westerse wereld zich voorstellen dat banken ook failliet konden gaan. Maar inmiddels weten de spaarders wel beter, denk aan het omvallen van Icesave en de DSB Bank en de nationalisatie van SNS, waarbij vermogende spaarders veel geld verloren. Toch mogen spaarders niet verrast zijn dat een bank omvalt, want dat gebeurt al sinds de eerste banken werden opgericht. Op de volgende prent uit 1881 zien we instortende banken (op de gevels lezen we “Smashed Bank, Broken Bank, Busted Bank, Shaky Bank en Collapsed Bank”), met op de voorgrond Puck die zijn gouden en zilveren munten in de grond stopt. Wat is wijsheid? Geld op de bank of goud in de grond?

    getting-ahead-of-the-banks-cartoon

    Getting Ahead of the Banks

    h/t: @RudyHavenstein

  • Vijf vragen aan Cor Wijtvliet

    Vijf vragen aan Cor Wijtvliet

    Sinds vorige week houdt de Amerikaanse ‘shutdown’ de wereldwijde financiële markten in de tang. De politieke impasse in de Verenigde Staten leidt (tijdelijk) af van alle problemen in de rest van de wereld. Japan, Italië, Griekenland maar ook ons eigen Nederland hebben het in meer of mindere mate zwaar. Gemene deler is het gebrek aan economisch herstel. Cor Wijtvliet schrijft dagelijks over deze macro-economische ontwikkelingen en stelt wekelijks een betaalde nieuwsbrief op met diepte-analyses en een modelportefeuille. Afgelopen week sprak Cor op het seminar ‘Bescherm uw toekomst’ waar hij uitgebreid aandacht gaf aan de economische uitgangspositie van Nederland.

    MU: Cor, afgelopen week schetste je de huidige economische situatie waar Nederlandse spaarders en beleggers zich in bevinden. Wat waren de reacties van het publiek?

    CW: Wat mij vooral opvalt, is dat ik in principe niets nieuws vertel voor de mensen. Niet in de zin dat ik geen nieuwe informatie met ze deel maar ik benoem een gevoel dat al bij allen leeft. We kunnen niet langer zo doorgaan. En het hebben van deze gedachte heeft verregaande implicaties voor het spaargeld, pensioen en vermogen van elke Nederlander.

    MU: Hoe kijk je aan tegen de huidige onderhandelingen tussen het kabinet en de oppositie?

    CW: Naar mijn inzien is de discussie tussen de verschillende partijen politiek geneuzel binnen de marge. Niemand is bereidt de structurele problemen onder ogen te zien en al helemaal niet bereidt om deze echt aan te pakken. Kenmerkend hiervoor zijn de lastenverzwaringen die het kabinet aan de burgers probeert te verkopen onder de noemer bezuinigingen. In de jacht op korte termijn succes brengt het kabinet onnodig veel schade toe aan vooral de binnenlandse economie. Ik heb bovendien het onprettige gevoel, dat veel politici nog steeds niet inzien hoe ingrijpend de crisis is. Die gaat veel verder dan alles wat we sinds WOII hebben meegemaakt, de crisis van de jaren tachtig incluis.

    Dat onvermogen, dat gebrek aan fundamenteel inzicht is misschien wel de grootste sta-in-de-weg voor het ontwikkelen van een adequaat beleid.

    MU: De Amerikanen hebben inmiddels een week lang te maken met een shutdown. De dag dat het schuldenplafond daadwerkelijk wordt bereikt komt steeds dichterbij. Zullen wij hier in Nederland directe gevolgen van ondervinden?

    Laten we in godsnaam niet de fout maken, zoals we die in 2008 maakten. Toen zeiden de Europeanen dat de crisis van Amerikaanse makelij was en dat die er maar mooi mee opgescheept zaten. Als het echt misloopt, dan zal heel de wereld daar de consequenties van ondervinden. Mevrouw Lagarde van het IMF heeft daar met veel nadruk op gewezen. Maar zelfs als het niet allemaal echt misgaat, dan kunnen we hier behoorlijk nadeel ondervinden. De huidige onzekerheid in de VS heeft als gevolg dat daar de rente gaat oplopen. Het is bijna een wetmatigheid, dat niet veel later de rente in Europa omhoog gaat. Ik hoef niemand uit te leggen, dat de zwakke Europese economie niet gebaat is bij oplopende rentes.

    Maar dat is nog niet alles. De Amerikaanse dollar is een van de eerste slachtoffers van het politieke gekissebis. Maar een zwakke dollar is wel positief voor het Amerikaanse bedrijfsleven op de internationale exportmarkten. Daar wordt dan de dure euro weggeconcurreerd. Tenslotte, veel Amerikaanse bedrijven hebben nauwe financiële banden met de overheid. Als die zijn rekeningen niet meer betaalt, kunnen die op hun beurt hun Nederlandse handelspartners niet meer betalen. Het zou tot een regen van onnodige faillissementen kunnen lijden.

    MU: Wat is volgens jou momenteel het grootste gevaar voor de Nederlandse economie?

    Ik zie twee grote gevaren voor de economie. De koopkracht loopt steeds verder terug. Als de burger steeds minder te besteden heeft, dan valt en groot deel van de basis voor herstel weg. In de 2de plaats is er de gebrekkige kredietverlening. Een economie kan nooit echt herstellen en weer vaart krijgen als de kredietverlening stagneert. Dat gebeurt nu. Banken kunnen of willen niet. Ze hebben waarschijnlijk nog veel te veel dubieuze schulden op de balans staan. Zolang die schulden niet zijn weggewerkt, wordt het niet met de kredietverlening. Eigenlijk zouden banken en overheid dit probleem moeten aanpakken. De overheid voelt er echte weinig voor om nog eens talloos veel miljarden in de banken te steken. Maar zonder hulp lukt het de banken niet.

    MU: Je hamert er vaak op dat het zo niet verder kan. Hoe moet het in jouw ogen dan wel verder?

    Het belangrijkste is, dat de koopkracht van burgers en bedrijven niet langer wordt aangetast. Politici geven steeds hoog op van het belang van de export, maar ze vergeten gemakshalve dat bijna 70% van ons inkomen op de binnenlandse markt wordt verdiend. Daar worden de banen ook geschapen. In de exportsector gebeurt dat maar mondjesmaat. Met andere woorden, die € 6 miljard moeten we maar in de onderste la van de archiefkast stoppen. Ik geloof ook geen moment, dat Brussel echt moeilijk gaat doen. Nederland is van paradepaardje achterblijver geworden. Commissaris Olli Rehn zal maar wat blij zijn, dat een van zijn lievelingen weer tekenen van economisch leven gaat vertonen.

    In de tweede plaats moet het kabinet meer aandacht besteden aan het scheppen van banen. Ik vergelijk onze premier Rutte steeds met de crisispremier uit de jaren dertig van de vorige eeuw. Die vergelijking gaat beslist op, behalve in een opzicht. Colijn heeft banenplannen gelanceerd. In de jaren dertig zijn heel wat parken en kanalen aangelegd. Dat was allemaal nuttig en daar hebben we nu nog steeds plezier van. Het gaf de werklozen bovendien hun zelfrespect terug. Nu zou Rutte initiatieven kunnen nemen om bijvoorbeeld de economie daadwerkelijk te vergroenen en om Nederland echt toe te rusten voor het digitale tijdperk. Om het geld hoeven we het niet te laten. De rente is nog steeds gratis. De inflatie is immers hoger dan de rente op tienjaars schatkistpapier. Opschieten dus!

    Cor Wijtvliet is binnenkort spreker op het seminar ‘Bescherm uw toekomst’. Wilt u een seminar bijwonen? Kijk dan hier verder…

    Cor Wijtvliet was 11 jaar in dienst bij F. van Lanschot Bankiers als aandelenanalist. Al aan het begin van deze eeuw publiceerde hij over de beleggingsmogelijkheden van water en soft commodities als graan en maïs. Cor staat bekend om zijn brede kritische en onafhankelijke blik, die gevoed wordt door zijn welbelezenheid. Cor is hoofdredacteur van de Crash Investor, een wekelijkse betaalde nieuwsbrief met diepte-analyses en een modelportefeuille. Daarnaast publiceert Cor dagelijks de Investment Insider, een macro-economische nieuwsbrief.

    banner_seminair_500_dark