De vraag naar fysiek goud bereikte het afgelopen jaar een all-time high van 4.957 ton, zo schrijft Thomson Reuters GFMS in haar nieuwste Gold Survey voor 2014. De vraag naar gouden juwelen steeg met 18,16% naar 2.361 ton, terwijl de vraag naar gouden munten en goudbaren 31% hoger uitviel dan een jaar geleden op 1.778 ton. Centrale banken kochten 24,8% minder goud dan vorig jaar, de teller bleef steken op 409 ton.

De daling van de goudprijs heeft volgens het GFMS een belangrijke bijdrage geleverd aan de toegenomen vraag naar fysiek goud. Met name in Azië, maar ook in andere delen van de wereld, stond men na de beruchte prijsdaling van een jaar geleden in de rij om fysiek goud te kopen. Vooral in prijsgevoelige markten, zoals China, India, Zuidoost-Azië, Turkije en het Midden-Oosten explodeerde de vraag naar goud in het tweede kwartaal van 2013, zo schrijft het GFMS in haar nieuwste rapport. Ook juwelen met een hoge zuiverheid waren in trek, omdat die naast een decoratieve functie ook een soort spaarfunctie vervullen.

De goudhonger in Midden-Oosten en het Verre Oosten werd gestild met een hogere productie van goudmijnen en een groot aanbod van goud uit ETF's. Marketupdate vat de belangrijkste cijfers en conclusies uit het rapport samen. Eerst een terugblik op de ontwikkelingen in de goudmarkt in 2013, samengevat in cijfers en in een grafiek.

Vraag en aanbod goud sinds 2004

Wat bewoog de prijs van goud in 2013?

Aanbod

Goud ETF's

Door de prijsdaling van vorig jaar deden veel beleggers hun positie in goud weer van de hand. Het GLD ETF zag vorig jaar 880 ton goud uit de kluis verdwijnen. Omdat de aandelen GLD tegen een discount verhandeld werden ten opzichte van de goudprijs zagen de grote banken een winstgevende mogelijkheid tot arbitrage. Ze kochten de aandelen van beleggers en wisselden deze in voor fysiek goud uit de kluis van het ETF.

Goudmijnen

Volgens Thomson Reuters GFMS werd er het afgelopen jaar 3.022 ton goud geproduceerd door goudmijnen, een stijging van 6% vergeleken met een jaar eerder. China, Canada en de Dominicaanse Republiek leverden een belangrijke bijdrage aan de hogere productie, want deze landen wisten hun productie met meer dan 20 ton op te schroeven. Nieuwe projecten in de Dominicaanse Republiek, Boerkina Faso, Indonesië, Brazilië en Canada wisten de goudproductie stuk voor stuk met meer dan 5 ton te verhogen. De toegenomen productie van goudmijnen lijkt onverwachts, omdat het delven van goud door de lagere goudprijs veel minder winstgevend is geworden. Dat de productie vorig jaar toch met 6% steeg naar een nieuwe record komt omdat er vorig jaar veel grote mijnbouwprojecten operationeel werden. Die projecten zaten al enige tijd in de pijplijn en begonnen vorig jaar met grootschalige productie. Toch heeft de mijnbouwsector een hogere goudprijs nodig, want de huidige prijs van ongeveer $1.300 per troy ounce is onvoldoende om op lange termijn kostendekkend te opereren. Volgens Thomson Reuters GFMS stegen de all-in kosten van goudmijnen (inclusief afschrijvingen) in 2013 naar $1.620 per troy ounce, een stijging van maar liefst 27% ten opzichte van een jaar eerder. Wanneer de afschrijvingen niet worden meegenomen in het kostenplaatje volstaat een goudprijs van $1.205 per troy ounce. De actuele goudprijs van $1.300 per troy ounce is voldoende om de mijnen operationeel te houden, maar is te laag om op langere termijn de productie op peil te houden. Daarvoor zijn nieuwe investeringen nodig die veel geld kosten.

De meeste BRICS-landen schroefden productie goudmijnen op

Sloopgoud

De toegenomen productie van goudmijnen en het aanbod van goud uit ETF's vangt een forse daling in het aanbod van sloopgoud op. Door de grote prijsdaling van vorig jaar bracht men wereldwijd 22% minder sloopgoud naar de 'cash for gold' winkels en de juweliers. Het wereldwijde aanbod van sloopgoud kwam vorig jaar uit op ongeveer 1.280 ton, het laagste niveau sinds 2007. In opkomende markten daalde het aanbod van sloopgoud met 17%, in Noord-Amerika en Europa registreerde Thomson Reuters GFMS een daling van respectievelijk 24% en 29%. Het is dan ook niet geheel onverwacht dat meer cash for gold winkels vorig jaar hun deuren sloten.

Aanbod sloopgoud daalde in 2013 met 22%

Vraag

Juwelen

Zoals gezegd is de vraag naar juwelen vorig jaar met ruim 18% toegenomen. Deze groei werd voornamelijk gedreven werd door de Aziatische markt, waar de vraag naar juwelen met maar liefst 40% toenam. In China werd 871 ton goud gebruikt voor de productie van nieuwe sieraden, waarmee het land India voorbij streeft als grootste producent van gouden juwelen. De World Gold Council schreef eerder deze week dat met name 24 karaat sieraden erg populair zijn geworden in China. Deze sieraden worden niet alleen gekocht als versiering, maar ook als een vorm van spaargeld dat niet aan inflatie onderhevig is. De juweliers in India zullen met minder vreugde op 2013 terugkijken, want door quota en importheffingen was het moeilijk om aan voldoende goud te komen. Het gevolg was dat er vorig jaar in India zelfs 2% minder gouden sieraden verkocht werden dan in 2012. In Westerse markten wordt de vraag naar gouden sieraden veel minder sterk beïnvloedt door ontwikkelingen in de goudprijs. In de VS steeg de productie van gouden sieraden met 14% naar een bescheiden 61 ton. In Europa steeg de productie in 2013 met slechts 4%.

China passeert India als grootste goudmarkt

Munten en baren

De vraag naar goudbaren steeg vorig jaar met 33% en bereikte daarmee het hoogste niveau dat ooit gemeten werd door Thomson Reuters GFMS. De vraag naar officiële gouden munten groeide in 2013 zelfs met 43% en bereikte daarmee eveneens een recordniveau. Vooral in Turkije zag men de verkoop van gouden munten in 2013 sterk toenemen. De vraag naar imitatiemunten en medailles ging met 8% omlaag, maar blijft met 104 ton goud nog steeds op ene relatief hoog niveau.

Turkije produceerde in 2013 meeste gouden munten

Vraag naar goudbaren en gouden munten blijft stijgen

Centrale banken

Sinds het uitbreken van de financiële crisis hebben ook centrale banken weer interesse gekregen in goud. Van netto verkopers zijn centrale banken nu netto kopers van goud geworden. Die trend houdt tot op de dag van vandaag aan, al werd er in het afgelopen jaar iets minder goud gekocht dan in recordjaar 2012. In dat jaar kochten centrale banken gezamenlijk 544 ton goud. In 2013 zakte dat terug tot 409 ton, nog steeds een significante hoeveelheid. De grootste koper was Rusland, dat vorig jaar 77 ton goud aan haar reserve toevoegde en daarmee de grens van 1.000 ton goud wist te passeren.

Vooruitzicht 2014

Ondanks een korte opleving in de goudprijs eerder dit jaar blijft de consensus in de markt dat de prijs van goud de komende tijd zal blijven dalen. Door de tapering en door stijgende rentes wordt het minder interessant om goud aan te houden in de portefeuille, zeker als de economie weer begint te groeien. Thomson Reuters merkt op dat goud zich zelden wat aantrekt van de algemene verwachtingen van analisten en dat we om die reden nog een slag om de arm moeten houden. Het afgelopen jaar heeft ons geleerd dat er bij een daling van de goudprijs veel vraag is naar fysiek goud, vooral rond het $1.200 niveau. De tijd zal leren of die explosieve stijging van de vraag in het tweede kwartaal van 2013 eenmalig was of niet. Alle factoren meegenomen komt Thomson Reuters GFMS tot het oordeel dat de goudprijs dit jaar opnieuw zal dalen, tot een gemiddelde van $1.225 per troy ounce. Er is een sterke schok nodig om de goudprijs weer terug te brengen op de hoge niveaus van 2011 en 2012, zo lezen we in de Gold Survey 2014. De analisten van Thomson Reuters denken dat de goudmarkt de komende tijd uit twee hoeken steun zal krijgen. Als eerste verwacht men herstel van de Indiase goudmarkt, omdat er plannen zijn om de restricties op de import van goud te versoepelen. De tweede steunpilaar is de kostprijs van goudmijnen. Die ligt momenteel op $1.205 per troy ounce (exclusief afschrijvingen). Blijft de goudprijs beneden dat niveau, dan komt het aanbod van nieuw goud onder druk te staan. Bij een gelijkblijvende vraag naar goud geeft dat een opwaartse druk op de prijzen. Het volledige rapport van Thomson Reuters GFMS bevat nog veel meer interessante grafieken. Wilt u het volledige rapport lezen, registreert u zich dan op de website van Thomson Reuters GFMS.