De goudprijs was in 2012 gemiddeld hoger dan in het jaar daarvoor, waardoor de totale omvang van de goudmarkt in dollars uitgedrukt hoger was dan ooit tevoren. De WGC becijferde dat de totale goudvraag van 4.405 ton over heel 2012 een totale waarde had van $236,4 miljard. Centrale banken kochten het afgelopen jaar opnieuw meer goud, maar ook institutionele beleggers haalden meer fysiek goud van de markt. Particuliere goudaankopen waren iets lager en ook de vraag naar goud vanuit de technologiesector liep in 2012 iets terug ten opzichte van het jaar daarvoor.
Verschuiving van juwelen naar beleggingsgoud
De WGC heeft in haar nieuwste rapport over de goudmarkt een interessant taartdiagram opgenomen, waaruit blijkt dat er in 2012 naar verhouding relatief weinig goud gebruikt is voor juwelen en relatief veel goud richting centrale banken is gegaan. In vergelijking met het gemiddelde over de afgelopen vijf jaar zakte de vraag naar goud voor juwelen van 49% naar 43% van het totaal, terwijl het aandeel van centrale banken juist veel groter werd. Die kochten 12% van het totale aanbod in 2012, tegenover een gemiddelde van 4% over de afgelopen vijf jaar. Onderstaande grafiek laat ook goed zien hoe de goudmarkt in minder dan 10 jaar tijd getransformeerd is van een markt die bijna volledig gedomineerd werd door juweliers naar een markt waar ook beleggingsgoud een sterke positie verkregen heeft.
Goudvraag verschuift van juwelen naar beleggingsgoud en aankopen door centrale banken
India en China
De goudmarkt in India was in de eerste helft van 2012 relatief rustig, wat vooamelijk te wijten was aan de verhoging van de importheffing en de relatief zwakke roepie. In de tweede helft kwam een inhaalslag en verbeterde het sentiment in de goudmarkt. Tijdens de festivals werd er veel goud verkocht, vooral in de stedelijke gebieden. In december kreeg de goudmarkt een nieuwe impuls, omdat men anticipeerde op een verwachte verhoging van de importheffing in 2013. Daardoor werd een gedeelte van de vraag naar voren gehaald en vielen de verkopen in december wat hoger uit.
In China was de vraag naar goud de afgelopen twee jaar opvallend consistent, zo merkt de WGC op. De beschikbaarheid van zuiver 24-karaats beleggingsgoud werd steeds beter en ook werd de bewustwording van goud ter bescherming van de koopkracht onder de Chinese bevolking steeds groter. Nadelig was de relatief zwakke economische groei in China halverwege het jaar en de stabilisering van de goudprijs, waardoor men niet aangespoord werd om goud te kopen. Uitgedrukt in de Chinese yuan renminbi steeg de vraag naar goud in 2012 naar 262,7 miljard, een stijging van 3% ten opzichte van een jaar eerder. Vergeleken met het gemiddelde over de afgelopen vijf jaar wordt goed zichtbaar dat de Chinese goudmarkt sterk gegroeid is.
Sterk vierde kwartaal
In de laatste drie maanden van 2012 daalde de goudprijs met ongeveer 10% in euro’s en dollars. Dat is opmerkelijk, want de WGC schrijf in haar rapport dat de goudvraag per kwartaal slechts één keer hoger is geweest dan in Q4 2012. Het meeste volume werd geregistreerd in het derde kwartaal van 2011, een periode waarin de goudprijs juist sterk omhoog ging. Met 1.195,9 ton was Q4 2012 het beste vierde kwartaal ooit. In het vierde kwartaal herstelde met name de vraag naar gouden juwelen, en dan specifiek in India en in het Midden-Oosten.
Wereldwijd bereikte de vraag naar gouden juwelen in het laatste kwartaal van 2012 een niveau van $29,1 miljard, het meeste sinds het eerste kwartaal van 2011. Daarvij werd het geholpen door een goudprijs die 2% hoger lag dan in het laatste kwartaal van 2011. De markt voor gouden sieraden wordt gedomineerd door China en India, want deze twee landen zijn samen verantwoordelijk voor 56% van de wereldwijde vraag. Ook Rusland mag niet onderschat worden, want dit land komt op de vierde plaats in landen waar de meeste juwelen verkocht worden. De vraag steeg er met 7% ten opzichte van 2011.
Centrale banken van Brazilië, Zuid-Korea en Rusland kochten een substantiële hoeveelheid goud. Deze drie landen alleen waren met aankopen van in totaal 70 ton goed voor bijna de helft van de totale goudaankopen door centrale banken in Q4 2012. De vraag naar goud van beleggers was in het afgelopen kwartaal 8% lager dan in dezelfde periode van 2011, maar de vraag was wel iets hoger dan in het derde kwartaal van 2012.
Door de zwakke prijsontwikkeling in het vierde kwartaal werden vooral de kleinere beleggers terughoudender, zo schrijft de WGC in haar rapport. De vraag naar munten en baren was in het vierde kwartaal daarom ook relatief zwak.
Wereldwijde vraag naar goud voor juwelen
Vraag naar juwelen vergeleken met goudbaren en gouden munten
Beleggingsvraag
De goudvraag van beleggers was het afgelopen jaar 3% lager dan in 2011. De daling is toe te schrijven aan een 17% vermindering van de vraag naar munten en baren, die grotendeels gecompenseerd werd door goudaankopen van ETF’s (+51%) en meer vraag naar goud via zogeheten over-the-counter transacties (OTC). ETF’s hebben hun posities vooral in het derde kwartaal sterk uitgebreid, vanuit de verwachting dat er wereldwijde meer monetaire verruiming zou plaatsvinden. De totale goudvraag van ETF’s was het afgelopen jaar 279 ton, de vraag naar gouden munten en baren kwam 31% hoger uit dan het gemiddelde van 961 ton over de afgelopen vijf jaar.
Opvallend is dat de goudvraag onder beleggers in Europa en in de VS relatief zwak bleef. Het marktaandeel van Europa kromp in 2012 naar 22%, in 2011 was dat nog 25%. In Turkije was de vraag naar gouden munten en baren in 2012 zelfs 34% lager dan in 2011, maar daarbij moet opgemerkt worden dat 2011 een bijzonder sterk jaar was. De afwijking van het gemiddelde over de afgelopen vijf jaar was niet zo groot. In de VS trok de vraag wel iets aan in het vierde kwartaal, na een bijzonder zwak derde kwartaal. Jaar op jaar gezien kwam de vraag naar gouden munten en baren in de VS 36% lager uit.
Technologiesector
De jaarlijkse goudvraag vanuit de technologiesector was 428,2 ton in 2012, een daling van 5% ten opzichte van 2011 en het gemiddelde over de afgelopen vijf jaar. De elektronicasector zag ook een daling van 5% in de vraag naar goud en nam over het afgelopen jaar 302,7 ton voor haar rekening. Het gebruik van goud door tandartsen liet voor de achtste keer op rij een daling zien.
Vraag naar goud vanuit technologiesector daalt
Centrale banken
Centrale banken kochten in het vierde kwartaal netto 145 ton en over heel 2012 zelfs 534,6 ton. Rusland kocht in 2012 ongeveer 75 ton goud, vooamelijk uit binnenlandse goudwinning. Als het land in dit tempo goud blijft kopen zal het nog dit jaar door de grens van 1.000 ton breken. Het land heeft 10% van haar reserves in fysiek goud.
Op het Amerikaanse continent waren het landen als Mexico (19 ton), Brazilië (34 ton) en Paraguay (7,5 ton) die hun goudvoorraad uitbreidden. Verder kocht Irak een substantiële hoeveelheid goud (24,1 ton) en leverden ook Zuid-Korea en de Filipijnen een aanzienlijke bijdrage met respectievelijk 30 en 33,6 ton goudaankopen. Zuid-Korea beschikt momenteel over 84,4 ton goud, de Filipijnen hebben 192,7 ton aan goudreserves. De WGC merkt op dat er in 2012 vrijwel geen goud verkocht is onder het Central Bank Gold Agreement (CBGA). Alleen Duitsland deed 5,5 ton goud van de hand, metaal dat gebruikt werd om herdenkingsmunten te slaan. Rusland en Mexico brachten ook een klein stukje van hun goudvoorraad terug naar de markt, door uitgifte van nieuwe verzamelmunten.
Aanbod
Het aanbod van goud was in het vierde kwartaal van 2012 met 1.133,2 ton vrijwel gelijk aan diezelfde periode in 2011. Op jaarbasis was de vraag naar goud met 4.453,3 ton 1,4% lager dan in 2011. De goudproductie nam toe door de exploitatie van nieuwe goudmijnen, maar daalde evenredig als gevolg van werkonderbrekingen in Zuid-Afrika. De goudmijnproductie steeg in 2012 in China en Rusland. Zuid-Afrika en Indonesie zagen de goudmijnproductie dalen.
Recycling was in 2012 verantwoordelijk voor 1.625,6 ton goud, wat omgerekend ongeveer een derde van het wereldwijde goudaanbod is. Vergeleken met 2011 werd er het afgelopen jaar wat minder goud gerecycled (-2,6%), ondanks het feit dat de prijs 6% hoger lag. De WGC schrijft in haar rapport dat deze ontwikkeling toegeschreven kan worden aan het feit dat consumenten zich meer wennen aan de hogere goudprijs en daarom hun verwachtingen naar boven bijstellen. Als gevolg daarvan zou men minder bereidheid tonen om bij de huidige goudprijs sloopgoud in te leveren.
Aanbod goud per kwartaal, recycling is goed voor een derde totale aanbod
Tabellen vraag en aanbod goudmarkt
Tabel 1: Aanbod goudmarkt
Tabel 2: Vraag goudmarkt
