In totaal exporteerde Japan in de periode van januari tot en met oktober 2012 voor ¥53,5 biljoen (€508,3 miljard) aan goederen en diensten, een daling van 2,3% ten opzichte van diezelfde periode vorig jaar. Dat blijkt uit vandaag gepubliceerde data van het Japanse ministerie van Financien dat door Bloomberg werd doorgerekend. Een logisch gevolg van de dalende export is een groei van het tekort op de handelsbalans. Over de eerste tien maanden van 2012 heeft Japan ¥5,3 biljoen (ruim €50 miljard) minder geëxporteerd dan geïmporteerd.
De krimp van de Japanse exportmotor wordt geillustreerd door een afwaardering door Moody's van de kredietwaardigheid van Panasonic, een Japanse elektronicagigant die veel last heeft van de economische tegenwind. De slechtere resultaten uit de export moet het bedrijf proberen op te vangen door meer te verkopen in eigen land. Door de sterke yen hebben Japanse bedrijven meer moeite om te concurreren in het buitenland. Onlangs schreven we dat Suzuki om deze reden stopt met het verkopen van auto's in de VS.
Recessie
De Japanse economie verkeert in een staat van recessie en heeft al jaren te maken met een zeer zwakke groei. Dat heeft ook te maken met de grote schuldenlast waaronder Japan gebukt gaat, want de hoge rentelasten op de staatsschuld moeten worden opgebracht uit belastinginkomsten. Oppositieleider Shinzo Abe denkt een einde te kunnen maken aan het kwakkelscenario door de geldpers van de Bank of Japan wat harder te laten draaien. Door meer geld te drukken kan de overheid de economie meer stimuleren en wordt de yen goedkoper ten opzichte van andere valuta.
Export
De Japanse export zakte in oktober voor de vijfde maand op rij en kwam dit jaar 6,5% lager uit dan in diezelfde maand vorig jaar. De export naar China kromp 11,6% als gevolg van de diplomatieke rel om een paar eilanden in de Oost-Chinese Zee. De handel tussen deze twee landen heeft een omvang van omgerekend $340 miljard. De export van Japan naar de Europese Unie zakte met 20,1% ten opzichte van een jaar geleden, terwijl de uitvoer richting de VS juist met 3,1% toenam. Volgens hoofdeconoom Yuichi Kodama van Meiji Yasuda Life Insurance Co. is het te verwachten dat de krimp van de export ook in het vierde kwartaal van 2012 zal aanhouden. “De Chinese economie bereikte een bodem in de periode van juli tot en met september, maar het herstel vanaf dat niveau zal in het vierde kwartaal beperkt zijn. Ook is er geen signaal dat Chinese consumenten zullen stoppen met het boycotten van Japanse auto's”, aldus Kodama.
De krimp van de Japanse export is dit jaar groter dan in de voorgaande drie jaren, terwijl de industrie vorig jaar maart nog zwaar werd getroffen door een aardbeving en overstroming. Ook speelde vorig jaar de overstroming in Thailand een rol, want in dat land zitten een aantal belangrijke leveranciers voor de Japanse elektronicafabrikanten. Door de overstroming ontstonden er tekorten, waardoor ook de productie bij Japanse fabrieken getroffen werd.
Het GDP van Japan kromp het afgelopen kwartaal met 3,5% op jaarbasis en zal in het vierde kwartaal waarschijnlijk ook een krimp laten zien. Daarmee belandt Japan technisch gezien in de derde recessie sinds 2008. Een recessie wordt inteationaal omschreven als twee achtereenvolgende kwartalen van economsiche krimp. In Japan definieert de overheid zelf wanneer er sprake is van een recessie, door dieper in de cijfers te kijken en een panel te laten oordelen wanneer het land in recessie verkeert.
Bank of Japan
De centrale bank van Japan zou de economie kortstondig kunnen stimuleren door een ruimer monetair beleid te hanteren, zoals oppositieleider Abe bepleit. Maar dat ziet Masaaki Shirakawa, gouveeur van de Bank of Japan, niet zitten. Hij sprak zich uit tegen de oproep van Abe om de geldpers harder te laten draaien en riep de politiek op om de onafhankelijkheid van de centrale bank te respecteren. De centrale bank deed in september en oktober al aan monetaire verruiming door activa op te kopen.
De waarde van de Japanse yen staat op het moment van schrijven op het laagste nvieau in zeven maanden tijd, maar is nog steeds 30% duurder dan vijf jaar geleden. Een zwakke valuta is de wens van veel exporterende bedrijven, omdat de producten daarmee goedkoper op de markt verschijnen elders in de wereld in een andere valuta. In de valutaoorlog die inmiddels gaande is heeft Japan een defensieve positie ingenomen. Anders dan de Federal Reserve is de Bank of Japan nog niet overgegaan op het grootschalig en onbeperkt opkopen van obligaties en andere schuldpapieren.
