Door René Tissen
Spanje ontkomt niet aan een faillissement. Voor een doorstart kijkt Spanje echter niet naar Europa; voor Spanje is Europa niet de held, maar juist de boosdoener.
Ja en nee
Op de veel gestelde vraag of na Portugal nu ook Spanje zal vallen is het antwoord even vaak ja als nee. Tot de nee-stemmers moet uiteraard de regering Zapatero worden gerekend. Die beoogt daarmee het landsbelang te dienen maar doet dat niet en dat realiseert de Spaanse bevolking zich steeds nadrukkelijker. Zal Spanje de kop in het zand kunnen blijven steken? Eén ding is zeker, zelfs bijna een wetmatigheid. Alle lidstaten die uiteindelijk toch in de problemen kwamen ontkenden aanvankelijk de noodzaak van hulp en wel in alle toonaarden. Tot het moment dat ontkennen niet langer zin had en de enorme omvang van de problemen pijnlijk duidelijk werd.
Op de pof geleefd
De ja-stemmers (waaronder ik) beweren dan ook dat het voor Spanje nog slechts een kwestie van tijd is voordat magere Hein aan de poort klopt. Maar waar baseren wij ons op? De Wall Street Joual gaf onlangs het verlossende antwoord. Dat antwoord is geheel in lijn met wat bloggers in hun rol als burgereconomen- al vanaf het begin van de crisis betogen. Spanje gaat eraan en het probleem zit, zat en blijft in de hypotheken. Die zijn in het verleden veel te hoog en veel te vrijgevig verstrekt ten opzichte van de werkelijke waarde van het Spaanse onroerend goed. Waar hebben we dat eerder gezien? Huizen in Spanje staan leeg en verkopen niet. De wig tussen schuld en bezit neemt toe, zelfs hand over hand.
Financieel armageddon
Normaal gesproken zouden de Spaanse banken moeten afwaarderen. Maar die doen dat niet. Uit angst voor een financieel bloedbad. Zover het oog reikt proberen Spaanse banken hun feitelijke problemen te verdoezelen, hetzij door fusies, dan wel door het oprichten van bad banks of via andere boekhoudkundige slimmigheidjes. De Spaanse overheid is er zich terdege van bewust dat wanneer de banken onverhoopt met de werkelijke waarde van hun hypotheekportefeuilles worden geconfronteerd, de weg naar een massieve bailout door Europa onvermijdelijk is. Nog één keer een renteverhoging; hoe klein ook- van de ECB en het is een gelopen race.
Waar draait Spanje op?
Om de economie voor dit beschamende lot te behoeden is Spanje koortsachtig bezig om de economische motor van het land te herstarten. Maar hoe doe je dat als die motor geen cilinderinhoud meer heeft? De bouw ligt op zijn kont. De banken zijn zwaar verliesgevend. De horeca hangt aan het infuus. De dienstensector ligt op apegapen. De werkloosheid is enorm. De jeugd heeft het ronduit slecht. Alleen het toerisme functioneert nog enigszins. De toekomst is voor velen uitzichtloos.
Afknijpen
Het bezuinigingsbeleid van Spanje wordt als enorm voorgespiegeld, maar schiet in de praktijk te kort en werkt bovendien averechts op de economie. Van kale kippen valt immers weinig te plukken en dus krimpt de economie. Door echter het hele arsenaal van trucjes op de officiële rapportering over de economie toe te passen, weet Spanje nu nog zwarte cijfers te schrijven. Dat is een kwestie van tijd. Hoe eerder Spanje inziet dat de lucht eruit is bij de bevolking, hoe eerder de weg naar het faillissement kan worden ingezet.
Met de vuist op tafel
Deze weg is in het directe belang van de bevolking. Want die kijkt tegen een veel te hoge schuldenberg aan en ziet die elke dag hoger worden. Net zoals de bevolking van Griekenland en Ierland momenteel meemaken. Alleen zijn ze in deze landen een fase eerder. Bij een faillissement past een krachtige ( kortdurende, maar diep ingrijpende) sanering. De pijn moet in één keer genomen worden, niet stapsgewijs. Dan komt er namelijk lucht.
Doorstart
Want bij een faillissement past ook een doorstart. Voor zo'n doorstart kijkt Spanje niet naar Europa, maar naar zichzelf. Spanje wil Europa niet, want het land wil minder schulden. Niet meer. Voor Spanje is Europa daarom niet de held, maar juist de boosdoener. Want Spanje mag van zichzelf misschien wel vallen, maar niet van Europa. Omdat Europa dan valt. Zijn wij in een collectieve staat van waanzin terechtgekomen?
P.S. Ook nu weer springt China te hulp. Voorlopig voor 25 miljard dollar + 13 miljard dollar direct in de banken. Eerder deed China dat in Griekenland en Noorwegen in Ierland. Een kwestie van tijd rekken?
