De aandelen van goudmijnen in Zuid-Afrika gingen afgelopen week hard onderuit, nadat de overheid nieuwe plannen bekendmaakte om een groter deel van het eigendom over te dragen aan de zwarte bevolking.
Het Zuid-Afrikaanse ministerie van Mijnbouw wil dat tenminste 30% van alle aandelen van de mijnbouwsector in handen komen van de zwarte bevolking, een grens die eerder nog op 26% lag. Voor verschillende mijnen betekent deze maatregel dat ze nieuwe aandelen moeten uitgeven, waardoor de waarde voor bestaande aandeelhouders verwatert.
De mijnbouwsector van Zuid-Afrika ligt al langer onder vuur, omdat de regering van mening is dat teveel opbrengsten uit de mijnbouw ten goede komen aan de blanke bevolking en buitenlandse investeerders. Door een nieuw quotum in te stellen denkt de regering een groter deel van het eigendom weer in handen te kunnen brengen van de zwarte bevolking.
Daarnaast wil de overheid dat de mijnbouwsector een deel van haar inkomsten (1% van de totale omzet) afdraagt aan de lokale gemeenschap en dat de zwarte gemeenschap meer zeggenschap krijgen over nieuwe projecten. Tenslotte wil de overheid de mijnbouwsector verplichten om het grootste deel van haar goederen (80%) en diensten (70%) af te nemen bij lokale leveranciers.
Mijnbouwsector onder druk
“Dit nieuwe handvest is aanzienlijk slechter voor de mijnbouwsector dan het originele plan. Het is slecht doordacht en roept serieuze vragen op over de toewijding die de overheid heeft ten aanzien van de bescherming van eigendomsrechten”, zo verklaarde Peter Leon van advocatenbureau Herbert Smith Freehills tegenover Bloomberg.
De grote mijnbouwbedrijven zullen het nieuwe handvest van de regering aanvechten bij de rechtbank, omdat ze van mening zijn dat hun eigendomsrechten niet gerespecteerd worden en de voorwaarden strijdig zijn met de Zuid-Afrikaanse grondwet. Ook vrezen de mijnen voor het afschrikwekkende effect van dit soort maatregelen op buitenlandse investeerders. Dat zien we ook terug in de aandelenkoersen van Zuid-Afrikaanse mijnbouwbedrijven, want die bereikten de laagste koers/winst verhouding sinds 2012.
Beleggers verkopen aandelen Zuid-Afrikaanse mijnbouwbedrijven (Grafiek via Zero Hedge)
Risico’s van goudmijnen
Volgens HSBC is het sterk af te raden om in Zuid-Afrikaanse mijnbouwbedrijven te investeren, indien de plannen in deze vorm daadwerkelijk door de Zuid-Afrikaanse regering worden uitgevoerd. Beleggers lopen niet alleen het risico dat de waarde van hun aandeel verwatert, ook wordt het moeilijker om aandelen te verkopen. Een radicale transformatie van bezittingen van de blanke naar de zwarte bevolking kan heel erg slecht uitpakken, zoals we begin deze eeuw al hebben gezien in Zimbabwe onder leiding van president Mugabe. Hij joeg alle blanke boeren weg, waardoor de economie in een grote crisis terechtkwam en hyperinflatie volgde.
Als belegger is het belangrijk om je bewust te zijn van de risico’s van de mijnbouwsector. Goudmijnen hebben verschillende vormen van tegenpartij risico die je met fysiek goud kopen niet hebt. Het grootste tegenpartij risico is de overheid, die op ieder moment de spelregels eenzijdig kan veranderen. Daarom is het als belegger in goudmijnaandelen verstandig om je beleggingen te spreiden over mijnbouwbedrijven in verschillende landen.
